نشاط سازی؟

ناهید پیلوار
ناهید پیلوار

علی کردان وزیر کشور جدید در هفته جاری در جمع خبرنگاران نشاط سازی در جامعه را از اولویت های کار خود در ‏وزارتخانه تحت مسوولیت خود اعلام کرده و گفته است قصد دارد با اجرای برنا مه هایی جامعه را با نشاط و شاداب کند.‏

با طرح این اولویت، توسط وزیر، این سوال در ذهن مطرح می شود که ایا وزارت کشور به تنهایی، فقط به عنوان یکی از ‏دستگاهای تصمیم گیر، قادر خواهد بود نشاط سازی در جامعه انجام دهد و اساسا این امر قابلیت اجرا در جامعه فعلی ایران را ‏دارد یا خیر؟

از نظر روان شناسی و جامعه شناسی همیشه زمانی انسانها احساس شادی، پویائی و نشاط می کنند که نقشی در زندگی جمعی و ‏فردی خود داشته باشند و بتوانند با تصمیمی که برای زندگی اجتماعی و فردی خود می گیرند در سرنوشت خود مشارکت ‏داشته و فقط تماشاگر و اجرا کننده تصمیمات دیگران نباشند. لذا، فرد، زمانی احساس شادابی و نشاط خواهد کرد که بتواند در ‏یک فضای دموکراتیک با همه لوازم آن مانند کثرت گرایی، توزیع قدرت، تغییر قدرت از امریت به اجماع ، حضور تمامی ‏نمایندگان اقشار و احزاب در قدرت، کاهش دستگاهای اجبار آمیز در سیاست و تصمیم گیری ها و…بازیگری کند و اراده، ‏سلیقه، منش و افکار خود را در زندگی فردی و اجتماعی اجرا کند و بعد از آن نیز امینت کامل داشته باشد. یکی دیگر از ‏شاخص های نشاط در افراد احساس امنیت و امید به آینده است که خود به عوامل متعدد دیگری مانند درآمد فرد، وضعیت ‏معیشتی، رفاه، امنیت شغلی، توانایی دسترسی به تغذیه مناسب، تفریح، تحصیل و…. وابسته است .‏

حال نشاط سازی در جامعه در حالی مطرح می شود که در ایران، طبق آمارها ی رسمی ‏‎14‎‏ میلیون نفر زیر خط فقر هستند، ‏‎4‎‏ ‏میلیون نفر بیکار وجود دارد که امید به تامین زندگی خود ندارند، ‏‎5‎‏ میلیون نفر معتاد هستند و ‏‎11‎‏ درصد از زنان تن فروش در ‏پایتخت با اطلاع شوهرانشان اقدام به تن فروشی می کنند و روند تورم نیز در کشور ‏‎26‎‏ درصد عنوان شده است که در بین ‏کشورهای خاورمیانه از نظر تورم ایران مقام اول را دارد. ‏

دراین میان، طبقه متوسط جامعه که طبقه نگهدارنده دموکراسی در هرجامعه ای تعریف می شوند نیز روز به روز به سمت ‏طبقه فقیر سوق داده می شوند و از حجم طبقه متوسط کاسته شده و به حجم طبقه فقیر افزوده می شود به گونه ای که یک ‏خانواده متوسط رو به پایین با پرداخت هزینه یک عمل جراحی مهم به سمت طبقه فقیر سقوط خواهد کرد. نا امیدی نسبت به ‏آینده و مبهم بودن آن حتی در بین جوانان تحصیل کرده و افرادی که از نظر اقتصادی و معیشتی نیز در موقعیت مناسب قرار ‏دارند وجود دارد و کمتر کسی می تواند با برنا مه ریزی به اهداف میان مدت و حتی کوتاه مدت خود برسد .‏

در این میان افزایش آسیب های اجتماعی و تشنج های کلامی ، رفتاری و خشونت فیزیکی و عدم اعتماد به همدیگر در جامعه ‏که به واسطه مسایل اقتصادی در خانواده ها بوجود می آید خود نیز بر نا امیدی جوانان می افزاید، به طوری که بررسی ها ‏نشان می دهد بالارفتن آسیب های اجتماعی، خود ارتباط مستقیم با پایین آمدن امید به زندگی و آینده دارد و هرچه آسیب های ‏اجتماعی بالاتر برود امید ونشاط در بین مردم نیز پایین تر می اید. علاوه بر ان تحقیر های اجتماعی از سوی برخی دستگاهای ‏قهر آمیز را نیز می توان بر بالا رفتن آسیب های اجتماعی موثر دانست .‏

هدف نشاط سازی در جامعه از سوی وزارت کشور در حالی مطرح شده است که ‏‎23‎‏ ارگان و نهاد در کشور با دریافت بودجه ‏های فراوان سالهاست درگیر آسیب های اجتماعی هستند و با برنا مه های که خود بدون مشارکت و رضایت مردم طراحی و ‏اجرا می کنند در صدد کاهش اسیب ها برامده اند و تا کنون نیز چندان موفقیتی در این زمینه کسب نکرده اند و هر سال نیز بر ‏روند آسیب های اجتماعی افزوده شده است.‏

باز باید پرسید آیا آقای کردان با مدیریت بر دستگاه وزارت کشور می تواند برای نشاط سازی، ساختار بیمار اقتصادی کشور را ‏متحول کند و آن را بر اساس نگرش به آینده، مدیریت علمی و فنی، قانونمندی ومتکی به کار مردم بازسازی کند و شاخص های ‏نشاط را در جامعه بهبود ببخشد؟ آیا این تحولات بنیادی، با توجه به ساختار فکری و اعتقادی مسولان و تصمیم گیرندگان ‏کشور امکان پذیر است؟ در تعاریف جامعه شناسان امید به زندگی احسا س امنیت و نشاط و شادابی سرمایه های اجتماعی ‏تعریف می شوند که به نظر می رسد طی دو سه دهه اخیر برای تولید این سرمایه ها نه تنها برنا مه ر یزی درستی انجام نشده ‏بلکه با برخی اقدامات این سرمایه ها نیر به نابودی کشانده شده واز بین رفته اند.‏

آیا اقای کردان قصد دارد فقط با صرف بودجه های کلان در مناسبت های مذهبی و آذین بندی خیابانها و نورافشانی آسمان شهر ‏ها نشاط را برای جوانانی به ارمغان بیاورد که حتی آزاد نیستند رنگ، مدل و نوع لباس خود را انتخاب کنند و حتی نمی توانند ‏بدون اطلاع و مجوز رسمی از نیروی انتظامی به شادی دستجمعی بپردازند؟ آیا وزارتخانه ایشان با اقدامات ظاهری و صوری ‏خود، حتی خواهد توانست آمار مصرف قرص های نشاط آور را در میان جوانان کاهش دهد؟