در حالی که همه تصور می‌کردند مجلس در برابر تهدید احمدی‌نژاد عقب‌نشینی و طرح تبلیغاتی دولت برای حذف یارانه‌ها و توزیع مستقیم آن بین مردم را تصویب کرده است، دیروز اکثریت نمایندگان مجلس هشتم پیشنهادی را تصویب کردند که بر اساس آن کلیه اعتبارات مربوط به هدفمند کردن یارانه‌ها از بودجه سال آینده حذف می‌شود. با این حساب اگر حامیان سرشناس دولت در مجلس راهی برای تغییر این تصمیم پیدا نکنند، دولت و مجلس اصولگرا یکی از بزرگترین چالش‌های خود را در سه ماه منتهی به انتخابات تجربه خواهند کرد.
دو ماه پیش سعید حجاریان در مصاحبه‌ای پیش‌بینی کرده بود که در جریان بودجه امسال، بین مجلس و دولت یک دعوای اساسی به وجود می‌آید. اینک با نامه تهدیدآمیز دو هفته قبل احمدی‌نژاد و مصوبه دیروز مجلس، به نظر می‌رسد این پیش‌بینی به تحقق پیوسته است.
دست رد مجلس به سینه دولت
دو هفته پیش کمیسیون تلفیق، اعتبارات 34 میلیارد دلاری هدفمند کردن یارانه‌ها در بودجه را به هشت و نیم میلیارد دلار کاهش داد، اما احمدی‌نژاد به لاریجانی نامه نوشت و تهدید کرد که اگر مجلس نمی‌خواهد طرح تبلیغاتی دولت برای توزیع نقدی یارانه‌ها را به طور کامل تصویب کند، به کل آن را حذف کند.
در آن زمان هیچ‌یک از ناظران تصور نمی‌کردند که مجلس دست پیش را بگیرد و تهدید احمدی‌نژاد را خود عملی کند. آنچنان که سران اصولگرای مجلس هم از تهدید احمدی‌نژاد آنقدر نگران شدند که در کمیسیون تلفیق عقب‌نشینی کردند و اعتبارات را به نقطه میانی مواضع دولت و مجلس یعنی 20 میلیارد دلار رساندند و هرچند اجرای آن را به بعد از انتخابات موکول کردند، اما در نهایت توانستند رضایت خاطر دولت را، آن‌گونه که غلامحسین الهام اعلام کرد، به دست بیاورند.
با این حال دیروز صحن علنی مجلس، ناباورانه پیشنهادی را تصویب کرد که معنای آن، زدن سنگین‌ترین دست رد به سینه دولت احمدی‌نژاد است. بیش از نیمی از نمایندگان حاضر در جلسه عصر دیروز به پیشنهادی که 63 نماینده امضا کرده بودند، رای دادند تا بند الحاقی 31 لایحه بودجه سال 88 که طبق گفته وزیر اقتصاد، شامل “یک تعریف علمی و موشکافانه از هدفمند کردن یارانه‌ها” بود، به کل حذف شود.
با رای اکثریت نمایندگان به این مصوبه، عملا موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها در سال 88 و همه تغییرات مربوط به آن، از جمله افزایش قیمت حاملان انرژی، منتفی می‌شود و در نتیجه، مهمترین ایده تبلیغاتی- انتخاباتی احمدی‌نژاد یعنی توزیع پول بین رای دهندگان نیز دیگر موضوعیت نخواهد داشت.
هنوز احمدی‌نژاد هیچ واکنشی به این پیشنهاد نشان نداده، اما از سخنان وزیر اقتصاد که با لحن عصبانی و مضطربی در صحن مجلس به مخالفت با این پیشنهاد 63 نماینده پرداخت، مشخص می‌شود که موضع دولت چیست.
شمس‌الدین حسینی در واکنش به نمایندگانی که گفتند مگر احمدی‌نژاد خود خواستار حذف بحث هدفمند کردن یارانه‌ها از بودجه نشده بود، تلویحا به جنبه تهدیدی و نه واقعی این پیشنهاد رئیس جمهور اعتراف کرد و گفت: ”اگر رییس جمهور در این راستا نامه‌ای به مجلس نوشت به این دلیل بود که ما به دنبال هدفمند کردن یارانه‌ها هستیم و نه حذف آن.“
اما نمایندگان نه تنها به مخالفت دولت توجهی نکردند، بلکه به مخالفت رئیس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی، یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه و سخنگوی کمیسیون تلفیق هم اعتنایی نکردند و با 132 رای در برابر 102 رای، پرونده پروژه تبلیغاتی یک ساله احمدی‌نژاد را تا اطلاع ثانوی یا تا زمانی نامعلوم بستند.
آیا نظر مجلس را عوض خواهند کرد؟
تاکید مخالفان بر ساعت‌های بسیار صرف شده بر روی این طرح و وابسته بودن هزینه‌های دولت به درآمدهای ناشی از حذف یارانه‌ها، نتوانست مانع تصویب غیرمنتظره پیشنهاد حذف بند مربوط به هدفمند کردن یارانه‌ها در صحن علنی شود.
اما تجربه عقب‌نشینی قبلی کمیسیون تلفیق در برابر دولت، این سؤال را پیش می‌آورد که آیا راهی برای بازگشت مجلس از مصوبه شوکه‌کننده دیروز خود هست؟
یک مقام آگاه در این باره می‌گوید: “مشکل اول در اینجاست که بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس، در زمان بررسی بودجه، تنها پیشنهاداتی قابلیت طرح دارد که پیش از آغاز کار کمیسیون تلفیق مطرح و در دفترچه‌های مخصوص این کار به چاپ رسیده باشد؛ و مشکل دوم نیز در آن است که پیشنهاد حذف بر هر پیشنهاد دیگری، حتی بر پیشنهاد بازگشت به لایحه دولت، برتری دارد و بعید است حتی در صورت توافق با اکثریت نمایندگان بتوانند راهی برای تغییر آن پیدا کنند.“
وی یادآور می‌شود که: “شبیه اختلاف اخیر، یک بار هم در زمان تصویب بودجه سال 1385 بین دولت احمدی‌نژاد با مجلس هفتم بر سر میزان اعتبارات عمرانی بروز کرد که در نهایت با پیدا کردن پیشنهادات جدید چاپ شده‌ای که بتواند نظر هر یک از دو طرف را تا حدی جلب کند، مشکل برطرف شد. اما این بار مشکل پیچیده‌تر است.“
اما اگر این پیشنهاد تا آخر به جای خود باقی باشد و احمدی‌نژاد از طرح تبلیغاتی پرهیاهوی خود باز بماند، او در قبال این مخالفت مجلس چه واکنشی از خود نشان خواهد داد؟
دوسطحی بودن بودجه هم رد شد
حذف هدفمند کردن یارانه‌ها، تنها رای مخالف مجلس علیه دولت در جلسه دیروز نبود. نمایندگان مجلس هشتم دیروز با مصوبه کمیسیون تلفیق مبنی بر حذف بند 10 ماده واحده بودجه نیز مخالفت کردند تا دوسطحی بودن بودجه نیز منتفی شود.
لایحه بودجه در بند مذکور خواستار آن شده بود که اگر قیمت نفت بالاتر رفت و درآمد حاصل از آن نیز افزایش یافت، دولت اجازه داشته باشد بدون اخذ مصوبه جدیدی از مجلس، تا 61 هزار میلیارد ریال از آن را برداشت و به عنوان اعتبار عمرانی هزینه کند.
این بند در کمیسیون تلفیق حذف شده بود، اما حسن کامران، نماینده حامی دولت در مجلس، پیشنهاد بازگشت به لایحه دولت را در خصوص این بند مطرح کرد که با تذکر آیین‌نامه‌ای و سپس اخطار قانون اساسی نمایندگان مواجه شد و ناکام ماند.
جالب اینجاست که این اخطار قانون اساسی را علی لاریجانی وارد ندانست. اما از آنجا که بر اساس آیین‌نامه داخلی جدید مجلس، در پذیرش اخطار قانون اساسی، علاوه بر رئیس مجلس، نظر اکثریت نمایندگان نیز شرط است، این اخطار به رای گذاشته شد که در نتیجه 172 نماینده برخلاف لاریجانی نظر دادند و تنها 26 نماینده با برداشت او همفکر بودند!
بدین ترتیب این پیشنهاد هم از دستور خارج و بند 10 از لایحه بودجه سال آینده حذف شد تا دو جنبه مهم مورد تاکید دولت نهم در بودجه، در یک روز با تیغ حذف مجلس روبه‌رو شوند و بدین ترتیب دو قوه‌ی در اختیار حاکمیت یک‌دست اصولگرا رو در روی یکدیگر قرار بگیرند.
