معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، دستورات رهبر جمهوری اسلامی را به گونه ای دانست که “جای بحث” دارد.
حمید بقایی در گفت‌وگو با ویژه نامه نوروزی روزنامه “خراسان” با اشاره به دستور آیت الله خامنه ای درباره لزوم پایان موازی کاری در سیاست خارجی ایران گفت “من در آن جلسه بودم، نهی ایشان مصداقی ندارد.”
به گفته بقایی، “من الان به شما می گویم آقا مراقب باش که نیفتی پایت می شکند آیا این به معنی آن است که قبلا افتاده ای و پایت شکسته است؟”
حمید بقایی، یکی از سه نفری است که روز یکشنبه 31 مرداد گذشته با احکامی که به امضای محمود احمدی نژاد رسید، به عنوان نمایندگان ویژه در امور مناطق مختلف جهان منصوب شدند.
به موجب این احکام، اسفندیار رحیم مشایی به عنوان نماینده ویژه در امور خاورمیانه، حمید بقایی نماینده ویژه امور آسیا، محمد مهدی آخوندزاده نماینده ویژه در امور دریای خزر و ابوالفضل ظهره وند نماینده ویژه در امور افغانستان معرفی شدند.
حمید بقایی درست یک روز پس از این انتصاب با سخن گفتن درباره “نسل کشی ارامنه” توسط امپراتوری عثمانی خشم دولت ترکیه را برانگیخت.
بقایی در آن هنگام در جریان همایش “ایران، پل پیروزی” در تهران گفته بود که ارامنه توسط ترک‌ها “کشتار دسته جمعی” شده اند.
به نوشته روزنامه “حریت” چاپ ترکیه، احمد داوود اغلو، وزیر امور خارجه این کشور در واکنش به این سخنان گفت که در پی اظهارات بقایی، شخصا از منوچهر متکی همتای ایرانی خود توضیح خواسته و سفیر ترکیه در تهران هم با حضور در وزارت خارجه جمهوری اسلامی اقدام مشابهی را انجام داده است.
مخالفان؛ از متکی تا رهبری
اظهارات جنجال برانگیز بقایی اگرچه بعدا توسط دفتر او “ناشی از اشتباه رسانه ها” عنوان شد اما اعتراض شدید وزیر امور خارجه وقت جمهوری اسلامی را به دنبال داشت.
منوچهر متکی روز دوشنبه 15 شهریور، سخنان نماینده ویژه احمدی نژاد در امور آسیا را “سبب تضعیف دستگاه دیپلماسی” ایران دانست.
او گفت: “مشخص نیست که آقای بقایی بر اساس کدام مسئولیت و از چه جایگاهی اینگونه سخنان نسنجیده را بیان می کند، در حالیکه هنوز آثار منفی اظهارات اخیر ایشان که موجب بروز مشکل در روابط خارجی شد، از بین نرفته است.”
او همچنین از مسئولان دولتی خواست که “با ناپخته سخن گفتن” هزینه کشور در عرصه سیاست خارجی را بالا نبرند و تاکید کرد که تضعیف دستگاه سیاست خارجی ایران “در شرایط کنونی آن هم توسط برخی از اعضای دولت مصداق بارز بر شاخه نشستن و بن بریدن است.”
بسیاری از ناظران، یکی از دلایل اصلی برکناری منوچهر متکی از مسئولیت وزارت خارجه را مخالفت او با این انتصاب ها دانستند.
احکام انتصاب نمایندگان ویژه رئیس جمهور در امور سیاست خارجی علاوه بر آنکه با مخالفت گسترده اصولگرایان مواجه شد، واکنش منفی رهبر جمهوری اسلامی را نیز به دنبال داشت.
آیت الله خامنه ای روز عصر روز دوشنبه هشتم شهریورماه طی سخنانی در جمع رئیس و اعضای هیات دولت، با انتقاد از “موازی کاری” در سیاست خارجی گفت که “مسائل مربوط به سیاست خارجی باید تنها توسط وزارت امور خارجه پیگیری شود و دولت باید از موازی کاری بپرهیزد.”
رهبر جمهوری اسلامی افزود که “اعتماد به وزیران در چارچوب اختیارات و وظایفشان” از نکات مدیریتی ای است که باید مورد توجه هیأت دولت قرار گیرد.
به گفته او، وزارت امور خارجه “مسئول هدایت منسجم و برنامه ریزی شده همه مسائل سیاست خارجه و روابط با دیگر کشورها” است و نباید با آن موازی کاری صورت بگیرد.
این سخنان آیت الله خامنه ای، بر دامنه انتقادات اصولگرایان منتقد دولت و نمایندگان مجلس به انتصاب های نمایندگان ویژه رئیس جمهور در امور بین الملل افزود و تعداد زیادی از آنها خواستار لغو احکام صادره شدند.
با بالا گرفتن انتقادات و دخالت مستقیم رهبر جمهوری اسلامی در مسئله، محمود احمدی نژاد با لغو احکام نخست خود، شش نفر را به عنوان “مشاورین رئیس جمهوری در امور خاورمیانه، آمریکای لاتین، دریای خزر، آسیا و افغانستان” منصوب کرد.
پایگاه اطلاع رسانی دولت همین هفته اعلام کرد که اسفندیار رحیم مشایی، رئیس دفتر رئیس جمهوری، به عنوان مشاور رئیس جمهور در امور خاورمیانه، حمید بقایی، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، به سمت مشاور رئیس جمهور در امور آسیا، شمس الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، به سمت مشاور رئیس جمهور در امور آفریقا، محمد عباسی، وزیر تعاون، به سمت مشاور رئیس جمهور در امور آمریکای لاتین، ابوالفضل ظهره وند به سمت مشاور رئیس جمهور در امور افغانستان و محمد مهدی آخوندزاده به سمت مشاور رئیس جمهور در امور دریای خزر منصوب شده اند.
این افراد با حفظ سمت، به نمایندگی رئیس جمهور منصوب شدند و احمدی نژاد در احکام این افراد، ضمن اشاره به “تعهد، دانش و تجربیات” آنان، بر “هماهنگی با وزارت امور خارجه در جهت تسهیل و تسریع در پیشبرد اهداف و منافع ملی و بین المللی نظام با انسجام کامل” تاکید کرد.
“نهی ایشان مصداقی ندارد”
در حالیکه انتصاب این شش نفر به عنوان مشاوران رئیس دولت در امور بین الملل از سوی برخی اصولگرایان نوعی “لجبازی” با دستور رهبر جمهوری اسلامی ارزیابی شد، اینک حمید بقایی معتقد است “رهبری گفتند موازی کاری نکنید، ما هم نکردیم. ما هر کاری کرده ایم با هماهنگی وزارت خارجه بوده است.”
معاون رئیس جمهور و مشاور احمدی نژاد در امور آسیا در پاسخ به این پرسش روزنامه خراسان که “چرا نمایندگان ویژه بعد از این گفته رهبری تبدیل به مشاور شدند؟” گفت: “ وقتی مشایی به اردن رفت بدون اطلاع رییس جمهور است؟ اصلا شبهه ای که مطرح می کنی اشتباه است. اصلا امکان ندارد هیچ مقامی به صورت خودسرانه به کشور دیگری برود. جزو محالات است. بدون هماهنگی رییس جمهور من را اصلا مصر راه هم نمی دهند به فرض هم بروم به چه درد من می خورد هر توافقی در مصر صورت بگیرد چه کسی می خواهد اجرایش کند.”
بقایی اضافه کرد: “عده ای از بی اطلاعی دیگران سواستفاده می کنند و این جوها را راه می اندازند. می گویند آقای مشایی اردن رفته و الان هم در اردن انقلاب شده. خب قبل از مشایی و من چند نفر دیگر هم به مصر و اردن رفتند آنها هم بیایند جواب بدهند. اصلا این موضوعات چه ربطی به هم دارد. بعضی ها چنین حرف هایی می زنند و بعد این ها را به هم می چسبانند و می گویند کد گیر آوردیم.”
حمید بقایی از نزدیکان اسفندیار رحیم مشایی است که در زمان ریاست او بر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، معاون این سازمان بود. با انتصاب رحیم مشایی به عنوان رئیس دفتر احمدی نژاد در دولت دوم او، بقایی به سمت رئیس این سازمان و معاون رئیس جمهور منصوب شد.
نزدیکی بقایی به رحیم مشایی همواره انتقادات گسترده اصولگرایان علیه او را به دنبال داشته است.
