فرهاد معتمد
سهمیه بندی بنزین با اشکال شروع شد: چه از روزی که کارت های هوشمند سوخت میان مالکین خودروها توزیع شد و به دست عده بسیار زیادی از آنها نرسید؛ چه روزی که درجایگاه های عرضه سوخت، به دلیل ناآشنائی متصدیان عرضه سوخت با سیستم هوشمند سراسری، ارتباط سوخت رسانی با کارت قطع می شد و مردم بدون بنزین می ماندند. هم از آن وقتی که خانه های مردم بر اثر احتکار بنزین به انفجار کشیده شد و کشته ها و زخمی ها بر جای ماندند.
سهمیه بندی با اشکال شروع شد. از روزی که دولت و مجلس بر سر فلسفه سهمیه بندی با هم مشکل پیدا کردند؛ دولت زیر بار مصوبه مجلس نمی رفت و مجلس معتقد بود می بایست بر اساس مفاد برنامه چهارم و تبصره 13 لایحه بودجه گام بردارد و گریزی از سهمیه بندی ندارد. در حالیکه احمدی نژاد تمایل داشت بدون توجه به حواشی و جوانب امر قیمت بنزین را همچنان ثابت نگاه دارد تا همه بگویند رئیس جمهور به فکر محرومان و مستضعفان و در یک کلام به فکر مردم است.
و سهمیه بندی با اشکال حضور خود را اعلام کرد: بدون کمترین آمادگی قبلی و بر خلاف گفته های مسئولین تنها 3 ساعت مانده به ساعت 12 شب سه شنبه 5 تیر ماه 1386 ناگهان اعلام شد بنزین به صورت سهمیه ای توزیع می شود. کاری که باعث شد تا آنهائی که مسایل سیاسی را دنبال و تحولات جهانی را رصد می کنند، در تصمیم شتاب زده دولت اصولگرای محمود احمدی نژاد نشانه هایی از تهدیدات آمریکا را در تحریم سوم علیه ایران ببینند. برخی دیگر هم به زبان طنز گفتند دولت چون روزها به سختی کار می کند، شب ها اخذ تصمیمات مهم مملکتی را در دستور کار خود قرار می دهد.
بر اساس اخبار مندرج در مطبوعات و سایر رسانه های همگانی، این دومین باری بود که دولت در اطلاعیه ای شبانگاهی مصرف کنندگان بنزین در کشور را غافلگیر می کرد. شامگاه دوشنبه ۳۱ اردیبهشت نیز وزارتخانه های نفت و کشور اطلاعیه مشترکی را ۳ ساعت قبل از افزایش ۲۰ تومانی قیمت بنزین در هر لیتر انتشار دادند که براساس آن “ قیمت عرضه بنزین مطابق قیمت مندرج در قانون بودجه به ازای هر لیتر ۱۰۰ تومان ” افزایش می یافت.
آتش بازی
سهمیه بندی بنزین با دعوا و درگیری میان مردم و متصدیان جایگاه ها، به آتش کشیده شدن پمپ بنزین ها، صف های طولانی اتومبیل و راه بندان های شدید، حضور گسترده نیروهای نظامی و انتظامی و ماموران اطلاعات و از همه مهمتر، حضور فعالانه نیروهای لباس شخصی که مسلح به اسلحه گرم بودند و … آغاز شد.
بر اساس گزارشات رسمی خسارت های فراوانی به جایگاه های عرضه فرآورده های سوختی وارد آمد، به طوری که این مساله مورد اعتراض رییسیفر، دبیر انجمن جایگاهداران تهران قرار گرفت. وی در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا روش برخورد مسوولان با مردم درباره نحوه اعمال سهمیهبندی بنزین را درست ندانست و آن را علت اصلی حوادث آتشسوزی تعدادی از مراکز پمپ بنزین کشور ذکر کرد.
وی گفت: “مسوولان دولتی برای اعمال سهمیهبندی بنزین باید زیرساختهای لازم برای انجام این امر را فراهم میکردند و از سوی دیگر با اطلاع رسانی درست به مردم از بروز جو روانی شدید در جامعه جلوگیری میکردند؛ اما متاسفانه اینگونه عمل نشد و باعث بروز آتشسوزی در مراکز پمپ بنزین کشور شد.”
سهمیه بندی شبانه و بدون اطلاع قبلی در حالی آغاز شد که شوک ناشی از آن حتی نیروهای انتظامی را نیز فرا گرفت. به همین علت در رفتار آنها که بدون هیچ گونه اطلاع قبلی در خصوص سهمیه بندی با حجم بسیار زیاد خودروهای سواری در شهرها روبرو بودند، بی تدبیری و دستپاچگی فراوانی به چشم می خورد.
این موضوع حتی اعتراض فرمانده نیروی انتظامی را نیز برانگیخت. مهر به نقل از احمدی مقدم از عدم اطلاع نیروی انتظامی از آغاز سهمیه بندی خبر داد. امری که نا هماهنگی های میان دستگاههای دولتی را در اجرای این طرح بیش از پیش نمایان می سازد.
فرمانده نیروی انتظامی گفت: “متاسفانه ما نیز همزمان با مردم و از طریق پخش خبری سیما در شامگاه سه شنبه از موضوع زمان سهمیه بندی بنزین آگاه شدیم”.
گرانی های بی سابقه
سهمیه بندی بنزین آغاز شد. وزیر کشور 10 ساعت پس از شروع سهمیه بندی و پس از خروج از جلسه غیر علنی مجلس، در حالی که طرح سه فوریتی مجلسیان برای توقف طرح در مجلس گم شده بود، اعلام کرد “انشاءالله مردم مشکلی ندارند و می توانند با خیال راحت بنزین بزنند و هیچگونه ناراحتی نخواهند داشت”.
این سخنان در حالی از شبکه اول تلویزیون دولتی ایران پخش شد که از همان صبح چهارشنبه که خبر آغاز سهمیه بندی بنزین به تمامی شهرها و روستاها رسید، مردم با گرانی بی سابقه ای در طول چند ده سال گذشته مواجه شدند. به طور مثال کرایه حمل و نقل میان مسیرهای مختلف بین 300-400 درصد افزایش یافت. این در حالی بود که هنوز رانندگان مسافربر شخصی بنزین روزهای گذشته را ذخیره داشتند. بر این اساس برخی از مردم معتقدند با پایان یافتن بنزین قبلی مبلغ کرایه حمل و نقل بیش از این نیز افزایش خواهد یافت.
دامنه این گرانی های بی سابقه، حتی به اقلام ضروری مردم نیز رسیده و سبب شده است که در جای جای شهرها درگیری های خونینی میان مسافران و رانندگان و خریداران و فروشندگان به وجود بیاید و مردم هم از دور و نزدیک نظاره گر گلاویز شدن همشهریان خود باشند و تنها سری به تاسف تکان دهند.
تجمع رانندگان تاکسی
سهمیه بندی بنزین در حالی آغاز شد که دولت هنوز به صورت کامل جایگاه های عرضه کننده گاز را نیز تجهیز نکرده و به دلیل عدم خریداری پمپ های تزریق گاز از سوی دولت، در بسیاری از شهر های کشور این پمپ ها امکان عرضه گاز متناسب با تقاضای موجود را ندارند که این موضوع نیز اعتراض مردم را بر انگیخته است. در همین ارتباط در برخی از شهرهای بزرگ، رانندگان تاکسی به نشانه اعتراض نسبت به تعطیل بودن پمپ های گاز از جابجائی مسافر خودداری و در جلوی استانداری استان های خود تجمع کرده و خواستار رسیدگی به این وضعیت شده اند.
رانندگان تاکسی معتقدند میزان سهمیه تعیین شده برای آنها [ 2 لیتر در روز] با توجه به تعطیلی پمپ های CNG بسیار کمتر از میزان متعارف استفاده بنزین آنهاست و با ادامه این وضعیت آنها نخواهند توانست به کار خود ادامه دهند.
و بالاخره سهمیه بندی بنزین شروع شد. با شعارهای مردم در صف پمپ بنزین ها؛ آنگاه که به طنز فریاد می کشیدند: “انرژی هسته ای، حق مسلم ماست.”