رهبر جمهوری‌اسلامی در دیدار با سران سه قوه٬ چند روز پس از ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی٬ خواستار اجرای هرچه سریع‌تر سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی شد.
جلسه سران سه قوه جمهوری‌اسلامی با حضور آیت‌الله خامنه‌ای و برای “چگونگی راه‌های اجرا و تحقق” سیاستهای اقتصاد مقاومتی برگزار شد.
رهبر جمهوری‌اسلامی در این دیدار از “مسائل اقتصادی و مشکلات ناشی از این مسائل” را “مهم‌ترین موضوع کشور و مردم” توصیف کرد و گفت که اگر سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی اجرا شود٬ آن‌گاه “امید زیادی وجود دارد که رونق اقتصادی و اصلاح پایه‌های اقتصادی کشور در میان‌مدت محقق و بخشی از مشکلات مردم حل شود”.
وی به همین دلیل خواستار آن شد که “دولت، مجلس و قوه قضائیه”٬ “به طور جدی وارد میدان شوند و وظایف مربوط به خود را، در هر بخش، پیگیری و اجرا کنند”.
آیت‌الله خامنه‌ای هفته گذشته سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کرده و از دولت٬ مجلس و قوه‌قضاییه خواستار اجرای “بی‌درنگ و با زمان‌بندی مشخص” این برنامه شده بود؛ برنامه‌ای که شامل کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و کاهش هزینه‌های عمومی است.
بر اساس این سیاست ها، تولید کالاهای اساسی، به ویژه آن دسته از کالاهای اساسی که در حال حاضر از طریق واردات تأمین می شود، باید افزایش یابد و مبادی واردات این کالاها نیز باید متنوع شود. همچنین برای تأمین امنیت غذا و دارو، باید برای این کالاها و مواد اولیه تولید آنها “ذخایر راهبردی” ایجاد شود.
رهبر جمهوری‌اسلامی هفته گذشته در یک دیدار عمومی٬ خبر داده بود که این سیاستها را به زودی ابلاغ خواهد کرد؛ سیاست‌هایی که این‌گونه آن را توصیف کرده بود: “علاج مشکلات کشور پیمودن راه اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی تکیه به درون. چشم را ندوزیم به دست دیگران؛ ما تواناییم، ما ثروتمندیم، هم ثروت انسانی داریم - نیروی انسانی ما در دنیا کم‌نظیر است، اگر نگوییم بی‌نظیر - [هم] ثروتهای زیرزمینی؛ ثروتهای ما فوق‌العاده است. دنیا به ما احتیاج دارد؛ به قدری که دنیا به ما احتیاج دارد، ما به دنیا احتیاج نداریم”.
وی اکنون نیز در این‌باره گفته است: “باید روند اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، بصورت یک حرکت مستمر و متوقف نشدنی، تا رسیدن به نتیجه، ادامه یابد و هر یک از قوا نیز بر روند کار خود نظارت دقیق داشته باشند. اگر لازمه اجرای سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، برطرف کردن برخی قوانین معارض باشد، مجلس شورای اسلامی باید با شناسایی این قوانین معارض، آنها را حذف کند. همچنین اگر اجرای این سیاستها نیازمند حذف برخی ضوابط و مقررات دست و پاگیر و تنظیم ضوابط جدید تسهیل کننده است، دولت با صدور بخشنامه‌هایی این اقدام را انجام دهد”.
رهبر جمهوری‌اسلامی تابستان گذشته نیز در یک سخنرانی عمومی درباره اقتصاد مقاومتی گفته بود: “تحریم برای ما جدید نیست، ما سی سال است در تحریمیم. همه این کارهایی که شده است، همه این حرکت عظیم ملت ایران، در فضای تحریم انجام گرفته؛ بنابراین کاری نمی‌توانند بکنند. خب، ولی این دلیلی است برای همه مسئولان و دلسوزان کشور که خود را موظف بدانند، مکلف بدانند به ایجاد کار، به تولید، به کارآفرینی، به پر رونق کردن روزافزون این کارگاه عظیم؛ که کشور ایران حقیقتاً امروز یک کارگاه عظیمی است. همه خودشان را باید موظف بدانند”.
عبارت “اقتصاد مقاومتی” چند سال پیش برای نخستین بار توسط رهبر جمهوری‌اسلامی استفاده شد. از آن زمان٬ اصول‌گرایان ضمن تمجید از چنین مفهومی٬ خواستار اجرای آن توسط دولت‌ها و تحقق حماسه اقتصادی شده بودند. آنها اکنون ضمن استقبال از ابلاغ این سیاستها٬ به اظهارنظر پیرامون آن پرداخته‌اند.
تناقض در فهم اقتصاد مقاومتی
اما مجموعه اظهارنظرهای اصول‌گرایان پیرامون این مساله٬ حکایت از آن دارد که آنها نیز هنوز متوجه جزییات دقیق این سیاست جدید اقتصادی نشده‌اند.
گرچه محمدرضا پورابراهیمی٬ نایب‌رییس کمیسیون اقتصادی مجلس٬ خبر از تشکیل “کمیته اقتصاد مقاومتی” در این کمیسیون داده٬ اما هم‌زمان عزیز اکبریان٬ نایب‌رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس٬ در این‌باره گفت: “در حال حاضر کمیسیون های تخصصی مجلس منتظر ابلاغ موارد مربوطه در زمینه اقتصاد مقاومتی از سوی هیأت رئیسه مجلس هستند تا هر کمیسیونی در راستای وظایف خود دستورالعمل لازم را داشته باشد”.
جهان‌نیوز٬ وب‌سایت نزدیک به علی‌رضا زاکانی٬ به نقل از یک استاد دانشگاه امام صادق٬ نوشته است: “وقتی یک شیوه‌ی زندگی را بر اساس سه‌گانه «اعتماد به‌نفس ملی، روحیه جهادی، و پرهیز از لقمه‌ی حرام» طراحی کردیم، می‌توانیم به کارآمدی آن امیدوار باشیم. توجه به معنویت دینی در این سه‌گانه نقشی اساسی ایفا می‌کند. البته طبیعی است که جنگ نظامی برای مردم ملموس و باورپذیرتر باشد، اما جنگ نرم‌افرازی این‌گونه نیست. بنابراین وجود روحیه‌ی جهادی منبعث از آموزه‌های دینی در آن سبک زندگی بسیار مهم و کلیدی است”.
پیش از این محمدرضا تویسرکانی٬ نماینده ولی‌فقیه در بسیج٬ گفته بود که اقتصاد مقاومتی از عوامل موثر بر موفقیت جمهوری‌اسلامی در مذاکرات ژنو بوده است: “تحقق اقتصاد مقاومتی در داخل کشور، موجب اعتماد به نفس قدرت مذاکره کنندگان کشور ما شد و خوشبختانه ما از این آزمون سربلند بیرون آمدیم. ما اگر دارای اقتصاد مقاومتی طی سالهای گذشته نبودیم قطعا عامل تحریم، ایران را بزودی از پای درمی آورد و سبب فلج کردن اقتصاد کشور می شد؛ به هرحال ملت ایران اگر از اقتصاد مقاومتی استفاده نمی کرد قطعا تسلیم قدرتهای جهانی می شد از این رو ملت ایران همچنان باید رویکردهای خود را در راستای اقتصاد مقاومتی پیش ببرد”.
اصول‌گرایان بر این عقیده‌اند که از گذر “اقتصاد مقاومتی” می‌توان مقابل تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران٬ ایستادگی کرد و اقتصاد کشور را از فلج شدن نجات داد.
نماینده ولی فقیه این سووال را بدون جواب گذاشت که اگر تاکنون هم اقتصاد مقاومتی در کشور جاری بوده و بر اثر آن امکان مقاومت در مذاکرات به وجود آمده دلیل تاکید امروزه رهبر و ابلاغ برنامه های کلی چیست. مگر نه این که افزون شدن وابستگی به خارج – عمدتا چینن – در دوران دولت گذشته باعث نگرانی و تغییر ریل مدیریت کشور شده است.
هواداران دولت روحانی می گویند در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد٬ برخی عقیده داشتند که وی به دنبال اجرای چنین سیاست‌هایی است اما تاکید هفته گذشته رهبر جمهوری اسلامی نشان می دهد که او هم چنین اعتقادی ندارد
در مثابل اظهار نظر نماینده ولی فقیه در بسیج، محمد دهقان٬ عضو هیات رییسه مجلس٬ در مصاحبه‌ای چنین پیرامون این مساله سخن گفته: “دولت احمدی نژاد راه حل مشکل را به جای در پیش گرفتن اقتصاد مقاومتی، حل مشکلات داخل و مدیریت صحیح اقتصادی، مذاکره با آمریکایی ها می دانست. در واقع نگاه آنها در سال آخر به این موضوع دوخته شده بود که باید با آمریکا مشکلشان را حل کنند. بی توجهی به اقتصاد مقاومتی و چشم دوختن به مذاکره با آمریکا بویژه در سال های آخر از نقاط ضعف دولت قبل محسوب می شد، آنها قصد داشتند خود را به عنوان قهرمان حل مشکل با آمریکا تبدیل کنند ولی نظام توجهی به نگاه دولت قبل نداشت”.
