نمازهای جمعه ایران معمولاً ویترین نمایشی رژیم است. در همین جایگاه بود که آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران، یک ماه پیش خطاب به صدها هزاران نفر از معترضان به سرقت انتخاباتی گفت به حضور در خیابان ها پایان دهند. با این حال، تظاهرات بیشتری به راه افتاد و خون های بیشتری هم ریخته شد. نماز جمعه دیروز به هر چیزی جز صحنه نمایش برای رهبر ایران و رئیس جمهور مستأصل او محمود احمدی نژاد شباهت داشت.
هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور سابق و جدی ترین رقیب آیت الله خامنه ای، در کانون توجه قرار گرفته است. میرحسین موسوی نامزدی که ادعای پیروزی بر محمود احمدی نژاد را کرده، در صفوف شرکت کنندگان بود. مهدی کروبی روحانی اصلاح طلب نیز آنجا بود. هرچند سخنان آقای رفسنجانی به طور زنده از تلویزیون دولتی پخش نمی شد، اما خیلی زود راه خود را در رادیو، وبلاگ ها و تویترهای فارسی و انگلیسی پیدا کرد. اکنون این سه نفر، یک بلوک مخالف علنی و قدرتمند را تشکیل داده اند.
هیچکس نمی داند اتفاق بعدی در ایران چیست اما دست کم می توان گفت اکنون تمام بازیگران اصلی در صحنه حضور دارند. در صورت ادامه بحران جاری، دو نتیجه گیری کلی قابل تصور است. اول اینکه، رهبر عالی ایران، برتری و مقام خود را از دست داده است. وی در خطبه های نماز جمعه تاریخی ماه گذشته، تعداد زیادی از مخاطبان خود را از دست داد. او دیگر آن چهره نگهبان انقلاب، حافظ معیارهای اسلامی و یا حتی سیاستمداری که بتواند میان منافع گروه های رقیب توازن برقرار کند، نیست. آیت الله خامنه ای با اعلام اینکه حاشیه اطمینان پیروزی احمدی نژاد به قدری زیاد بوده که تصور وقوع تقلب را از ذهن دور می کند، خود را پشتیبان نامزد بحث انگیز انتخاباتی ایران معرفی کرد. درحالیکه جنبش گسترده مردم با شلیک گلوله و گازهای اشک آور سرکوب می شد، او خود را در چشم مردمی که زمانی شهروندان وفادار بودند، به صورت انسانی سرگردان به نمایش گذاشت. او با کنار نماندن از گرداب اختلافات موجود، دست به اشتباهی بزرگ و احتمالاً جبران ناپذیر زده است.
نتیجه گیری دوم این است که اگر رژیم تن به تغییر ندهد، قدرت تشکیلات آن رو به افول خواهد گذاشت. هرچند پیام آقای رفسنجانی به اندازه کافی روشن بود و وی آشکارا پذیرفت کشور در بحران است و خواهان اتحاد و آزادی بازداشت شدگان سیاسی شد، اما اهمیت خطبه های روز جمعه وی تنها به سخنانش خلاصه نمی شود. مسأله مهم، نحوه ترتیب یافتن حملات او علیه حاکمان امروز بر اساس ارزش های بنیادین جمهوری اسلامی و دیدگاه های آیت الله خمینی رهبر فقید ایران است. وقتی رفسنجانی گفت آیت الله خمینی هیچوقت ارتباط خود با مردم را قطع نکرد، کاملاً معلوم بود امروز چه کسی این ارتباط را قطع کرده است. همانطور که یکی از شاهدان ذکر کرده، به نظر می آمد اکنون هاشمی مشغول انجام وظایف رهبری است. ممکن است بتوان آرامش را به کمک زور در خیابان های تهران حکفرما کرد، اما چالش برخواسته از سخنان رفسنجانی تا مدت ها ادامه خواهد یافت.
منبع: گاردین- 18 ژوئیه
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2009/jul/18/iran-khamenei-rafsanjani-election
