ژیل پاری
تنگه هرمز، تنگه دریایی استراتژیکی است که نزدیک به یک پنجم نفت جهان از آن می گذرد. این تنگه دو کرانه ساحلی در خلیج فارس را از هم جدا می سازد: سواحل ایران و سواحل عربی. این تنگه درواقع یک ابزار عالی برای اندازه گیری شدت کشمکش هایی است که هر از گاهی میان تهران و بلوک عربی حمایت شده ازسوی غرب به وجود می آید. کشورهای عربی این منطقه همواره نگران جاه طلبی های کشوری هستند که می خواهد از خلیج فارس به عنوان یک دریای داخلی ایرانی یاد کند.
آزمایش سه موشک در روز دوشنبه ۲ ژانویه، آخرین روز مانور نظامی دریایی جمهوری اسلامی، به خوبی نشان از احساس مالکیت ایران بر این آب ها داشت. برد موشک های نصر، نور و قادر از ۳۵ تا ۲۰۰ کیلومتر متغیر است. دریادار حبیب الله سیاری، فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی، در این خصوص گفت: “این موشک ها بسیار دقیق اند و توان نابودی آنها بسیار بالاست.”
روز ۲۸ دسامبر ۲۰۱۱ درحالی که مانور نظامی ایران تازه آغاز شده بود، این مسؤول عالی رتبه ایرانی گفت که “بستن تنگه هرمز برای نیروهای مسلح ایران بسیار آسان است”. او گفت: “این کار مثل آب خوردن است. امروز ما نیازی به این کار نداریم، زیرا دریای عمان تحت کنترل ماست و بر عبور و مرور کشتی ها نظارت داریم.”
درحالی که ایالات متحده که ناوگان پنجم اش در خلیج فارس حضور دارد اخیراً با عربستان سعودی قرارداد نظامی برای فروش هواپیماهای جنگنده امضاء کرده، تهدیدهای غیرمستقیم دریادار سیاری در شرایطی بیان می شود که تنش های جدیدی میان ایران و کشورهای غربی درخصوص برنامه اتمی اش آغاز شده.
آخرین رویداد جدی میان ایران و آمریکا در آب های خلیج فارس به روز ۶ ژانویه ۲۰۰۸ مربوط می شود: ۵ قایق تندروی جمهوری اسلامی به شدت به سه ناو جنگی آمریکایی نزدیک شدند. در آن زمان نیز بحث حمله بازدارنده به تأسیسات اتمی ایران بسیار مطرح بود.
محمدرضا رحیمی، معاون رییس جمهور ایران، روز ۲۷ دسامبر ۲۰۱۱ خاطرنشان کرد که اگر کشورهای غربی صادرات نفتی ایران را تحریم کنند، “حتی یک قطره نفت هم از تنگه هرمز رد نخواهد شد”.
لوول جاکوبی، دریادار سابق و یکی از مسؤولان عالی رتبه آمریکا، در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۰۵ گفته بود که جمهوری اسلامی “توان بستن تنگه هرمز را دارد” یا حداقل می تواند “به صورت متناوب” عبور و مرور نفت کش ها را با مشکل مواجه سازد.
در آوریل ۱۹۸۸ درخلال جنگ ایران و عراق [که طی آن یک موشک آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایرانی اصابت کرد]، یک ناو آمریکایی به دلیل انفجار یک مین ایرانی آسیب دید. در همان زمان بود که کویت برای عبور و مرور نفت کش های خود تقاضای اسکورت کرده بود.
برخی راه های زمینی نیز برای جایگزین کردن تنگه هرمز وجود دارد: خط لوله در عربستان سعودی که از مناطق شرقی نفت خیز این کشور تا دریای سرخ کشیده شده، یا خط لوله در امارات متحده عربی که ابوظبی را به فجیره در دریای عمان ارتباط می دهد. ولی این گزینه ها شامل تولیدات نفتی و گازی [مایع] کویت و قطر نمی شوند.
حربه تنگه هرمز به مانند یک شمشیر دولبه است، چرا که بر تولیدات نفتی ایران که به شدت مورد نیاز دولت تهران است نیز تأثیر خواهد گذاشت. این مسأله بیشترین تأثیر را بر کشورهای آسیایی، به ویژه چین، خواهد گذاشت.
منبع: لوموند، ۳ ژانویه
