در حالی که دو هفته است برقراری امنیت در آب های منطقه به چالشی جدی میان جمهوری اسلامی و ایالات متحده بدل شده است، نجات یک کشتی ایرانی از سوی ناوی که مورد انتقاد و هشدار فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی قرار گرفته بود، قدردانی دیپلماتیک تهران را برانگیخته است. جمهوری اسلامی اقدام ارتش آمریکا را مثبت ارزیابی کرده است.
“اقدامی انسان دوستانه بود.” این را روز گذشته سخنگوی دستگاه دیپلماسی در واکنش به عملیات نجات ملوانان ایرانی توسط نیروی دریایی ایالات متحده گفت. ماجرایی که به پنج شنبه گذشته باز می گردد. زمانی که یکی از هلی کوپتر های ناوشکن “ یو اس اس کید.” در ساعت 12:30 توجهش با قایقی جلب می شود که به طرز مشکوکی نزدیک به یک کشتی ماهیگیری با پرچم ایران پهلو گرفته است. درست در همان زمان کشتی ایرانی پیامی مبنی بر توقیف خود توسط دزدان دریایی مخابره می کند.
آنچنان که وزارت دفاع آمریکا – پنتاگون – گزارش داده است، ناجی ملوانان ایرانی یکی از کشتی های ناوگروهی که ناوهواپیما بر “یو اس اس جان سی استنیس” به آن تعلق دارد بوده است. تعداد ملوانان به گروگان گرفته شده 13 نفر اعلام شده است. گفته می شود 15 دزد دریایی در گروگان گیری ایرانیان در دریای عرب دستگیر شده اند.
ناو هواپیمابر مذکور گرچه باعث شد تا دیروز آسمان دیپلماتیک تهران-واشنگتن پس از ماه ها قدری صاف شود، اما در دو هفته اخیر خود موجب نزاعی جدی میان دو دولت شده بود.
هشدار های قبلی ایران به استنیس
درست دو روز پیش از آنکه نیروهای این ناو شهروندان ایرانی را از چنگ دزدان دریایی سومالیایی رها کند، فرمانده ارتش جمهوری اسلامی در پایان رزمایش ارتش در شرق تنگه هرمز “توصیه و هشدار” خود خطاب به ناو “جان سی استنیس” را چنین مطرح کرده بود: “این ناو به منطقه سابق خود در خلیج فارس برنگردد چرا که ما عادت نداریم تذکر را تکرار کنیم و فقط یک بار تذکر می دهیم.”
جمهوری اسلامی در هفته های اخیر تهدید کرده است در صورت تحریم نفت ایران، کاری خواهد کرد که یک قطره نفت از تنگه هرمز خارج نشود. همزمان از کشورهای “فرامنطقه” خواسته است نیروهای خود را از خلیج فارس خارج کنند تا جمهوری اسلامی تامین امنیت منطقه را بر عهده گیرد.
در آب های جهان مجموعا 22 ناوهواپیما بر در حال تردد است که نیمی از آن ها به ایالات متحده تعلق دارد. اوایل سال گذشته سردار محمدرضا نقدی فرماندی بسیج مستضعفین گفته بود: “ناوهای هواپیمابر آمریکا لگنی بیش نیست.”
با این حال روز گذشته رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه، بی آن که اشاره ای به مواضع اخیر تهران نسبت به ناو مذکور داشته باشد، در واکنشی مثبت به نجات ملوانان ایرانی به اخبرگزاری ایرنا گفت: “تلاش برای رهایی دریانوردان از محاصره دزدان دریایی سومالی اقدامی انساندوستانه بوده و همه کشورها باید چنین تلاشی برای مقابله با دزدی دریایی داشته باشند.”
این قدردانی دیپلماتیک تهران از ناوی است که دو هفته پیش از تنگه هرمز گذر کرد تا برای ماموریت حمایت از نیروهای ناتو در افغانستان به سمت شرق برود. چهارشنبه هفته پیش سردار مسعود جزایری - معاون فرهنگی و تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح- در استقبال از آن تصمیم گفته بود :” حالا که رفته‌اید دیگر برنگردید و در صورت بازگشت مشکلات احتمالی آینده بر عهده شما خواهد بود.” اما اینک ناظران می گویند این ناو بحث برانگیز باعث شده است تهران و واشنگتن برای یک روز هم که شده ادبیات خوشایندی نسبت به یکدیگر به کار گیرند.
گفتنی است “ جان سی استنیس” قرار است در ماه مارس ( اسفند یا فروردین) به خلیج فارس باز گردد.
ایران استقبال می کند
رامین مهمان پرست خشنودی جمهوری اسلامی از اقدام اخیر نیروی دریایی آمریکا را تنها در در مصاحبه با ایرنا بروز نداد، او همچنین با شبکه ماهواره ای و عرب زبان العالم – متعلق به جمهوری اسلامی – نیز گفتگو کرد تا بگوید :” ایران از این اقدام نیروهای آمریکایی استقبال می کند.”
پیشتر کاپیتان کشتی ایرانی نیز از ناجیان آمریکایی صمیمانه قدردانی کرده است. این را جاش اشمینکی - از مأموران واحد تحقیقات جنایی نیروی دریایی آمریکا- گفته است. بر اساس اظهارات وی این کشتی ایرانی از حدود ۴۵-۴۰ روز پیش توسط دزدان دریایی توقیف شده بود و سرنشینان آن به گروگان گرفته شده بودند. او خاطرنشان کرده است: “آنها جیره ناچیزی دریافت می کردند و ما معتقدیم که بر خلاف میلشان مجبور به همکاری با دزدان دریایی شده بودند”.
به گزارش سایت فارسی بی بی سی اشمینکی به شرایطی که سرنشینان کشتی ایرانی سپری کرده بودند اشاره و آن را “دشوار” خوانده است. با این حال وی تصریح کرده پس از آزادی گروگان ها و ارتش آمریکا به آنها آب، غذا و خدمات پزشکی داده است. این مامور نیروی دریایی مواجهه ارتش ایالات متحده با آزاد شدگان را چنین توصیف کرده است: “تمام تلاش خودمان را کردیم تا با آنها با مهربانی و احترام رفتار کنیم”.
دیروز وزارت خارجه جمهوری اسلامی با مثبت ارزیابی کردن این اقدام نیروهای آمریکایی افزوده بود: “همانطور که نیروی دریایی ایران تاکنون ملوانان سایر کشورها را از دست دزدان دریایی نجات داده است، همه کشورها مسوولیت دارند با توجه به توانایی هایی خود، برای مبارزه با دزدان دریایی تلاش کند.”
بحران دزدان دریایی
به نوشته وب سایت سازمان ملل دزدی دریایی تهدیدی جدی علیه کشتیرانی بین‌المللی است که از زمان جنگ داخلی سومالی در دههٔ ۱۹۹۰ بروز پیدا کرده است. تهدیداتی که از سال ۲۰۰۵به شدت افزایش یافت و ماهی نیست که اخبار هجوم موفق یا ناکام دزدان دریایی سومالی به کشتی ها و نفت کش ها منتشر نشود. تحلیل گران آن را بحرانی امنیتی می دانند که باعث افزایش هزینهٔ کشتیرانی و ممانعت در رسیدن کمک‌های غذایی شده‌است.
ناظران این تبهکاری دریایی را بسیار سودآور می دانند. آبان سال 2008 سایت انگلیسی بی بی سی نوشت کسب و کار دزدان دریایی حدود 150 میلیون دلار ابرای آن ها به ارمغان آورده است. یک ماه پیش از آن شورای امنیت با صدور قطعنامه ای کشورهای جهان را به مبارزه با دزدان دریایی سومالی فراخوانده بود
دزدان دریایی و عملیات نجات
ناظران با اشاره به نجات دریایی سه روز پیش کشتی ایرانی توسط ناوی آمریکایی می گویند گرچه دزدان دریایی سومالی هفت سال است آب های جهانی را نا امن و هراسناک کرده اند، اما باعث شده اند گهگاه نیروهای دریایی کشورها با نجات کشتی های یکدیگر از دست آن ها، دیپلماسی دولت های خود را بهبود بخشند.
ادیبهشت همین امسال بود که ناو جمهوری اسلامی ایران شهید نقدی پس از دریافت پیام درخواست کمک از جانب یک نفتکش اماراتی بدون اتلاف وقت و با حداکثر سرعت وارد عمل شده و به سمت نفتکش مذکور حرکت کرد و آن را از هجوم دو فروند قایق دزدان دریایی در امان نگه داشت. این نفتکش با ملیت و پرچم امارات متحده عربی حامل نفت خام بود و از بحرین به مقصد دریای سرخ در حرکت بود.
در همان ماه ارتش جمهوری اسلامی خبر داد که کشتی کانتینربر دندل (Dandle) با پرچم کشور اروپایی مالت را نیز از دستبرد دزدان دریایی محفوظ نگه داشته است. بنا بر اعلام جانشین فرماندهی نیروی دریایی ارتش، کشتی مذکور که در حال عزیمت به سوی سواحل جمهوری اسلامی ایران بود، دزدان دریایی با سلاح‌های سبک و آرپی‌جی قصد حمله به کشتی دندل را داشتند، که با واکنش ناوگروه اعزامی نیروی دریایی ارتش مواجه و به ناچار متواری شدند.
عملیات های مشابهی برای نجات شناورهای سنگاپوری و پاکستانی نیز امسال توسط نیروی دریایی جمهوری اسلامی انجام پذیرفته است.
