یکشنبه آتی پنج کشور تازه به عضویت شورای امنیت سازمان ملل متحد در می آیند؛ از این میان آذربایجان و پاکستان دو همسایه مرزی هستند که قرار است در جمع پانزده عضو شورای امنیت قرار گیرند.جمهوری اسلامی بارها برای عضویت در این شورا تلاش کرده ولی نتوانسته رای لازم برای ورود به شورای امنیت را کسب کند.
اهمیت عضوگیری تازه شورای امنیت از این جهت است که پرونده اتمی جمهوری اسلامی به دلیل آنچه غرب تلاش تهران برای دستیابی به سلاح هسته ای می داند، تقریبا هر سال به این شورا می رود تا اعضای آن پیرامون قطعنامه های تنبیهی علیه اشخاص حقیقی و حقوقی در ایران تصمیم بگیرند.
به طور معمول، هرساله یک کشور نظر مثبت سایر کشورهای منطقه خود را پیش از رای‌گیری به دست می‌آورد اما امسال تعداد زیادی از کشورها خود را نامزد عضویت در این شورا کرده بودند. جمهوری اسلامی از دولت هایی است که به ویژه از زمان انتقال پرونده اش از شورای حکام اژانس اتمی به شورای امنیت در 2005، جابجایی کرسی ها در شورای امنیت را به طور جدی دنبال می کند.
روابط تیره با آذربایجان
روابط جمهوری آذربایجان که با 155 رای موافق مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای نخستین بار به عضویت شورای امنیت این سازمان در آمده، از زمان روی کار آمدن محمود احمدی نژاد با جمهوری اسلامی تیره شده و به ویژه در ماه های اخیر به اوج خود رسیده است.
تابستان امسال رئیس ستاد نیروی های مسلح جمهوری اسلامی در اظهاراتی ضمن حمله لفظی به الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان، به وی هشدار داده بود که “عاقبت سیاهی” در انتظارش است.
این اظهارات با واکنش وزارت امور خارجه اذربایجان روبرو شدو دستگاه دیپلماسی این کشور بلافاصله باقر بهرامی، سفیرجمهوری اسلامی را احضار کرد تا اعتراض جمهوری آذربایجان نسبت به سخنان سردار حسن فیروز آبادی علیه الهام علی اف را به وی ابلاغ کند. وزارت خارجه آذربایجان از مواضع سردار فیروزآبادی به عنوان “افتراهای غیر مسئولانه مقام‌های ایرانی”که “برخلاف تعهدات دو کشور” است، یاد کرده بود.
در دو دهه گذشته از زمان فروپاشی جماهیر شوروی عوامل مختلفی از جمله اختلاف بر سر تعیین رژیم حقوقی دریای خزر، همکاری های نظامی آذربایجان با ناتو، روابط گرم آذربایجان با اسرائیل و ایالات متحده و در دیگر سو روابط رو به گسترش جمهوری اسلامی با ارمنستان و از همه مهم تر تنش های قومیتی میان دو کشور در گرم نبودن روابط تهران-ـ باکو نقش داشته است.
جمهوری اسلامی در نزاع دو کشور ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه قره باغ عمدتا طرف ایروان را گرفته و این نیز خشم باکو از تهران را افزایش داده است.
ماه گذشته هم قتل یک نویسنده آذربایجانی به واسطه فتوای آیت الله فاضل لنکرانی ـ از مراجع تقلید راست گرا در شهر قم ـ به جنجال بزرگی در مناسبات دو دولت منجر شد.
یک ماه پیش از آن نیز قتل یک سرباز ایرانی در مرز جمهوری آذربایجان باعث شده بود آتش تنش ها در روابط تهران ـ باکو زبانه کشد.
با این حال پس از اینکه جمهوری آذربایجان خود را نامزد عضویت غیر دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد کرد، جمهوری اسلامی اعلام کرد از عضویت این کشور همسایه خود در این شورا حمایت خواهد کرد.
دوره عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد برای اعضای غیردایم، دو سال است و هر سال پنج عضو جدید در رای گیری مستقیم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای عضویت غیر دایم شورا انتخاب می شوند.
از زمان روی کار آمدن دولت احمدی نژاد، تا کنون چهار قطعنامه تحریم علیه تهران در شورای امنیت تصویب شده که آخرین آنهابه خرداد سال گذشته باز می گردد.
پاکستان، حمایت از جمهوری اسلامی یا آمریکا؟
دو روز پیش جمهوری اسلامی به غرب پیشنهاد مذاکره دوباره بر سر برنامه اتمی داد؛ مذاکراتی که اخرین دور آن اوایل سال گذشته در ترکیه برگزار شد اما طرفین به هیچ توافقی دست نیافتند. اینک در صورت برگزاری دور جدید مذاکرات و شکست احتمالی آن، شورای امنیت تحریم های سخت تری برای تنبیه جمهوری اسلامی در نظر خواهد گرفت.در چنین حالتی پاکستان، همسایه جنوب شرقی ایران باید به عنوان یکی از اعضای این شورا برای تنبیه جمهوری اسلامی تصمیم بگیرد. این در حالیست که اگر چه روابط دو کشور تیره نیست امادر سال های گذشته جمهوری اسلامی انتقادات تندی از حمایت ارتش پاکستان از شبه نظامیان مخالف جمهوری اسلامی در استان سیستان و بلوچستان کرده است. تهران به طور غیر رسمی سازمان اطلاعات ارتش پاکستان ISI را متهم به پشتیبانی و پناه دادن به شبه نظامیان گروه “جند الاسلام” کرده است.
از سوی دیگر با توجه به رابطه نزدیک پاکستان ـ آمریکا، این کشور معمولا از حامیان اقدامات جهانی آمریکاست؛ کشوری که کمک های مالی فراوانی به پاکستان می کند.
گفتنی است به غیر از دو همسایه ایران، گواتمالا، مراکش و توگو نیز به این شورا پیوسته اند. این کشورها جایگزین برزیل، لبنان، بوسنی و هرزگوین، گابن و نیجریه خواهند شد.جمهوری اسلامی مواضع سیاسی برزیل، لبنان، بوسنی و هرزگوین را نزدیک به برنامه های اتمی خود قلمداد می کرد.
کلمبیا، آلمان، هند، پرتغال و آفریقای جنوبی دیگر اعضای غیر دائم کنونی شورای امنیت هستند. ایالات متحده، چین، روسیه، فرانسه و بریتانیا نیز اعضای دائم شورای امنیت هستند که از حق وتو برخوردارند.
بر اساس سازوکار رای گیری در این شورا، اکثریت “کیفی” نوع عضویت رأی‌دهنده حایز اهمیت است. بر این اساس هر پنج عضو “دائم” و حداقل ۴ عضو “غیر دائم” باید رأی مثبت دهند تا موضوعی تصویب شود.
