یک روز بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و تایید توافق هسته ای بین ایران و گروه ۵+۱ از سوی این شورا، محمدجواد ظریف متن توافق هسته ای را برای بررسی به مجلس شورای اسلامی ارائه داد. او گفت که ایران برای رسیدن به خواسته ها در محدودیت ها و نظارت ها، نرمش ها و انعطاف هایی داشته و “هیچ گاه ادعا نمی کنیم توافق کاملا به نفع ایران است.”
همزمان نمایندگان مجلس به طرح تشکیل کمیسیون ویژه بررسی توافق هسته ای رای مثبت دادند؛ طرحی که به گفته احمد امیرآبادی، طراح آن براساس اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی ارائه شده که براساس آن توافق نامه ها و قراردادهای بین المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه و مسئول تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی در بحث هسته ای دیروز به اتفاق علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی به مجلس رفتند تا هم متن توافق هسته ای را برای بررسی تقدیم مجلس کنند و هم درباره این توافق به نمایندگان مجلس توضیح دهند.
محمد جواد ظریف در جلسه علنی مجلس، مذاکره را بده و بستان خوانده و به نقش ایران در تدوین پیش نویس قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل اشاره کرده و گفته است:” این نخستین بار در تاریخ شورای امنیت است که کشور هدف در تدوین قطعنامه مورد مشورت و مذاکره قرار گرفته و چنین اقدامی در تاریخ شورای امنیت سابقه ندارد”.
قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل روز یکشنبه در شورای امنیت این سازمان تصویب و براساس آن قطعنامه های قبلی این شورا مبنی بر تحریم های هسته ای ایران لغو شد.
به گفته ظریف قطعنامه جدید رژیم تحریمی شورای امنیت را به کل برمی چیند.
او بزرگترین دستاورد این مذاکرات را چنین برشمرده: “شورای امنیت به غنی سازی جمهوری اسلامی ایران مهر تایید زده که اصولا چنین امری در تاریخ ۷۰ ساله شورای امنیت بی سابقه است”. او گفته: “شورای امنیت در ۶ قطعنامه خود تحت فصل ۷ منشور، برنامه غنی سازی ایران را به عنوان تهدیدی علیه صلح بین الملل شناسایی و ممنوع کرده بود. حال همان شورای امنیت با تصویب قطعنامه نه تنها برنامه هسته ای ایران را به عنوان برنامه مشروع و قانونی پذیرفته، بلکه همه کشورها را برای توسعه همکاری با ایران تشویق کرده و از آن مهمتر اینکه آینده تجاری صنعتی برنامه هسته ای ایران به رسمیت شناخته شده است.”
ظریف سپس به موضوع مورد مناقشه مخالفان مذاکرات و توافق هسته ای در ایران، یعنی تحریم های تسلیحاتی پرداخته و توضیح داده: “تمام قطعنامه های پیشین شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران رفع شد و تنها برخی محدودیت ها به جای ممنوعیت های قبلی اعمال شد که در مقایسه با تحریم های گذشته موشکی و تسلیحاتی ناچیز است. علاوه بر آن، این محدودیت ها جزئی از توافق ما با ۱+۵ به حساب نمی آید و لذا رعایت نشدن آنها به معنای نقض توافق نیست. بندهای تند الزام آور قطعنامه ۱۹۲۹ مبنی بر ممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان به یک درخواست غیرالزام آور برای خودداری از فعالیت در حوزه موشک های بالستیک تبدیل شده که برای توانمندسازی حمل سلاح های هسته ای طراحی شده باشد.”
مصاحبه با دانشمندان هسته ای دیگر موضوع مورد مناقشه از سوی مخالفان توافق است که ظریف در این زمینه هم توضیح داده: “در رابطه با خط قرمز رعایت امنیت و حرمت اماکن نظامی و دانشمندان، در توافق امضا شده اخیر بین ایران و آژانس برای حل و فصل موضوعات باقیمانده که با نظارت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی انجام شده است، به گونه ای اقدام شده که تمام ملاحظات ایران رعایت شود”.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و عضو تیم مذاکره کننده هم در صحن علنی مجلس گفته:“در بین ۱۳۰ کشور در حال توسعه، ایران تنها کشوری است که می تواند دو کالای استراتژیک خود، یعنی اورانیوم غنی شده و آب سنگین را به دنیا عرضه کند و این ها از بزرگترین افتخارات ایران است.”
او سپس دستاوردهای توافق هسته ای برای ایران را چنین برشمرده است: “نطنز و اراک را داریم. تولید سوخت می توانیم بکنیم….از شرایط بین المللی برای تحقیق و توسعه استفاده کنیم. در ساخت سانتریفیوژهای جدید دست ما باز است اما به شرطی که اورانیوم به آن تزریق نکنیم….”
دیروز سید عباس عراقچی، دیگر عضو مذاکره کننده در موضوع هسته ای هم در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حضور یافت و توضیحاتی به اعضای این کمیسیون ارائه داد.
بررسی متن توافق هسته ای در مجلس به کمیسیون ویژه ای سپرده شد که براساس رای دیروز نمایندگان قرار است تشکیل شود. نمایندگان مجلس پیشتر “طرح الزام دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته‌ای ملت ایران” را تصویب کرده بودند؛ طرحی که براساس آن هرگونه نتایج مذاکرات هسته ای با کشورهای ۵+۱ درصورتی معتبر است که لغو تحریم ها به طور یکجا و کامل در متن توافقنامه درج شده و در روز آغاز اجرای تعهدات جمهوری اسلامی انجام شود. همچنین وزیر امور خارجه موظف شده روند اجرای توافقنامه را هر شش ماه یک بار به مجلس شورای اسلامی گزارش دهد.
این طرح که با تصویب شورای نگهبان و ابلاغ از سوی حسن روحانی حالا دیگر به قانون تبدیل شده می گوید: “آژانس بین المللی انرژی اتمی در چهارچوب توافقنامه پادمان، مجاز به انجام نظارت های متعارف از سایت های هسته ای است و دسترسی به اماکن نظامی، امنیتی و حساس غیرهسته ای، اسناد و دانشمندان ممنوع است و باید مصوبات شورای عالی امنیت ملی رعایت شود”. قواعدی که مشخص نیست در توافق نامه جدید ملحوظ شده باشد.
دیروز اما نمایندگان مجلس یک گام هم پیشتر رفتند و برای بررسی متن توافق هسته ای رای بر تشکیل کمیسیونی ویژه دادند؛ کمیسیونی که به گفته محمدعلی اسفنانی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس قرار است بررسی حقوقی متن توافق بر اساس خطوط قرمز در آن آغاز شود و اعضای کمیسیون حقوقی و کمیسیون امنیت ملی، محتمل ترین اعضای این کمیسیون ویژه به نظر می رسند.
او در عین حال به وب سایت خبرآنلاین گفته که گزارش ظریف و صالحی در مجلس گزارش جامعی بود و توانست ابهاماتی را که در ذهن بعضی نمایندگان وجود داشت تا حدود زیادی بر طرف کند.
خبرآنلاین همچنین گزارش داده که سه کمیسیون “سیاست خارجی و امنیت ملی”، “اقتصادی”، “حقوقی و قضایی” و “انرژی” بیشترین ارتباط را با توافق هسته ای وین دارند و ارائه دهندگان پیشنهاد تشکیل این کمیسیون هم عمدتا از اعضای همین کمیسیون ها هستند که به نظر می رسد بالقوه از نامزدهای احتمالی تشکیل این کمیسیون باشند.
احمد توکلی، غلامرضا مصباحی مقدم، غلامعلی حداد عادل، محمد رضا تابش، محمد علی پورمختار، مسعود پزشکیان، ضرغام صادقی، محمد دهقان، جعفر قادری، سید مهدی هاشمی، محمد حسین فرهنگی، آشتیانی، مرتضی آقاتهرانی، غلامعلی رجایی، محمد رضا مرندی، موسوی و نادر قاضی پور نمایدنگانی بودند که پیشنهاد تشکیل کمیسیون ویژه را داده بودند.
عوض حیدرپور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اما به خبرگزاری ایلنا گفته مجلس با کلیت اقدامات صورت گرفته و همچنین توافق نهایی کاملاً موافق است. با این‌حال برخی نقطه‌نظرها نیز وجود دارد و به‌‌زعم برخی از نمایندگان، مذاکره‌کنندگان در برخی موارد از خطوط قرمز تعیین شده نظام عدول کرده‌اند که در این موارد نیز مذاکره‌کنندگان باید توضیحات خود را ارائه کنند.
موضع دلواپسان مجلس
مسعود پزشکیان، نماینده تبریز درباره موضع دلواپسان مجلس پس از توضیحات دیروز ظریف و صالحی گفته است: “طبیعی است که همه آن ها را نتواند اقناع کند، اما به نظر می رسد تعداد بسیاری از آن ها قانع شده باشند. پشتیبانی ای که رهبری از تیم مذاکره کننده داشتند تاثیر بسیاری بر سکوت و یا همراهی تعدادی از نمایندگان منتقد توافق و دلواپس داشته است.”
دلواپسانی که حالا دیگر مشکل شان قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است که قطعنامه های سابق این شورا مبنی بر تحریم ایران را لغو کرده است. دیروز احمد سالک، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در نطق پیش از دستور خود، این قطعنامه را شمشیری بلند بالای سر ملت خوانده و گفته که وزارت خارجه ایران باید جلوی تصویب این قطعنامه را می گرفت.
او گفته: “نمایندگان و مردم تا قبل از تصویب قطعنامه در فقر اطلاعاتی قرار داده شدند و بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت نیز اختیاری ندارند. جای تعجب است که ما با ۶ کشور اروپایی و آمریکایی مذاکره می کنیم که همه دارای کلاهک هسته ای بوده و در این زمینه گذشته قابل دفاعی ندارند و امروز به جای مجری و ناظر توافق هسته ای نشسته اند. جمهوری اسلامی باید مجرمان هسته ای را در دنیا محاکمه کند که این کار عین استکبارستیزی است این حرکت به نتیجه می رسد و وعده الهی مبنی بر نابودی باطل محقق می شود”.
محمدحسن آصفری هم گفته که توافق هسته ای مشکلی را حل نخواهد کرد. همزمان با این سخنان اما وب سایت خبرآنلاین گزارش داده که محمدقسیم عثمانی نماینده بوکان در تذکری در حمایت از تیم مذاکره کننده هسته ای، گفته: “جایزه صلح نوبل را امسال باید به گردن محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه بیندازیم که شایسته چنین مقام و منزلتی است”.
یک روز پیش از حضور ظریف و صالحی در مجلس، ۱۴ نماینده خواستار بررسی قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در مجلس شورای اسلامی شده و در شرایطی در نامه ای به حسن روحانی نوشته بودند “حق هرگونه تحفظ و شرط درخصوص این قطعنامه برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ خواهد بود” که شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه ای هم توافق هسته ای بین ایران و گروه ۵+۱ را تایید کرد هم تحریم های اعمال شده در قطعنامه های پیشین این شورا علیه ایران را لغو کرد.
