“بن بست”؛ این تفسیری بود که تا آخرین ساعات دیشب دیپلمات های حاضر در مسکو از مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی و گروه 1+5 ارائه می دادند. با این حال پس از پایان گفتگوی اختصاصی مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی و رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ساعت 22، کاترین اشتون به کنفرانس مطبوعاتی آمد و به خبرنگاران گفت که سوم ژوئیه( دو هفته دیگر) مذاکرات طرفین، این بار در سطح “کارشناسان فنی” در استانبول برگزار خواهد شد؛تاریخی که البته سعید جلیلی درباره آن گفته است: “آنها پیشنهاد کردند ۱۲ تیرماه جلسات کارشناسی برگزار شود.ما دیدیم این روز سالگرد حادثه تلخ سقوط هواپیمای ایرباس است، قبول نکردیم و تاریخ دیگری را پیشنهاد دادیم.”
این اولین گام در دور آتی مذاکرات خواهد بود. در گام دوم معاونان نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای گروه 1+5 با یکدیگر دیدار خواهند کرد و گام سوم که دیدار دوباره میان سعید جلیلی و کاترین اشتون است تنها در صورتی عملی می شود که گام های اول و دوم با موفقیت برداشته شده باشد. کاترین اشتون گفته است دیدار میان کارشناسان هسته ای یا همان مذاکره بازرسان آژانس بین المللی با جمهوری اسلامی خواهد بود یا اینکه 1+5 کارشناسان اتمی خود را به این دیدار خواهد فرستاد.
کاترین اشتون گفته است: “ ما انتظار داریم ایران تصمیم بگیرد که واقعا قضیه از طریق راه‌های دیپلماتیک حل شود و گام‌هایی برای اعتمادسازی بردارد و به نگرانی‌های جهانی پاسخ دهد.”
دیشب تا قبل از این کنفرانس خبری خبرگزاری های بین المللی گزارش داده بودند که تهران و قدرت های جهانی یکدیگررا عامل به بن بست رسیدن مذاکرات معرفی کرده اند. بر اساس همین گزارش ها در آخرین دور مذاکرات نیز این تابو که چه کسی قدم اول را بردارد شکسته نشده بود. رویترز نوشته است 1+5 از جمهوری اسلامی خواسته به صورت فوری غنی سازی 20 درصد اورانیوم را متوقف کند، اما سعید جلیلی به عنوان نماینده تهران گفته است باید ابتدا جمهوری اسلامی از تحریم های اقتصادی رهایی یابد تا به همکاری با آژانس بین المللی بپردازد.
یکی از دیپلمات های جمهوری اسلامی دیروز گفت: “ما تنها برای مذاکره به مسکو نیامده ایم، به مسکو آمده ایم تا به یک راه حل برسیم. ما اعتقاد داریم طرف مقابل برای رسیدن به یک راه حل آماده نیست.”
از سوی دیگر اما یک دیپلمات غربی خاطرنشان کرد: “نیاز های اولیه این است : توقف، بستن و ارسال”.
این استعاره ای است از درخواست های 1+5 از جمهوری اسلامی، به این معنا که جمهوری اسلامی غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، سایت هسته ای فردو در دل کوهستان های اطراف قم را تعطیل کند، و تمامی اورانیومی بالای 5 درصدی را که در اختیار دارد از ایران خارج و به کشوری ثالث ارسال کند.
گفتنی است دیروز پس از پایان دور سوم و نهایی مذاکرات مسکو، سعید جلیلی و کاترین اشتون تا ساعت 21:30 به وقت محلی در حال گفتگو بودند. ناظران می گفتند شکست مذاکرات مسکو ممکن است به یاسی عمیق در خصوص احتمال موفقیت دیپلماسی در قبال برنامه اتمی جمهوری اسلامی دامن بزند. از این رو تا آخرین لحظات مقامات روسی که میزبان این مذاکرات هستند کوشش کردند خوش بینانه در این خصوص نظر بدهند. در همین راستا معاون وزیر خارجه روسیه که در مذاکرات دیشب حاضر بوده در وقت استراحت گفته است :“دیپلماسی هنوز می تواند کارایی داشته باشد.” سرگئی رئباکوف افزوده است: “فکر نمی کنم چیزی شکست بخورد. ما خروجی منطقی خواهیم داشت.”
خبرگزاری فارس که دوشنبه محتوای دور اول و دوم مذاکرات را به طور لحظه به لحظه گزارش می کرد، دیروز این روند را تعطیل کرد و تنها به حواشی مذاکرات پرداخت. خبرنگار فارس که تیم مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی را همراهی می کند روز سه شنبه نوشت دور سوم مذاکرات ایران و 1+5 در حالی پایان یافت که تقریبا همه خبرنگاران حاضر در نشست تصور برگزاری کنفرانس خبری را داشتند، اما اینگونه نشد و به آنها اطلاع داده شد که گفت‌وگوها پس از وقفه‌ای کوتاه ادامه خواهد یافت.
با این حال خبرگزاری فارس ادعا کرده است “طرف غربی چندان مایل به پیشرفت در مذاکرات نیست. در حالیکه ایران از بسته تدوین شده سخن می‌گوید.”
گفته می شود سعید جلیلی در مذاکرات اخیر مواضع جمهوری اسلامی را با استفاده از نرم افزار “پاور پوینت” به اعضا اعلام کرده است. فارس در این ارتباط به شدت از واکنش سخنگوی کاترین اشتون نسبت به اظهارات جلیلی انتقاد کرده و نوشته است: “سخنگوی اشتون می‌گوید که فقط یک پاور پوینت به آنها نشان داده شده است و مرتب از صحبت‌های صریح و سخت طرف غربی با ایران سخن می‌گوید.این فضا سازی به گونه‌ای است که رسانه های غربی دست به کار نوشتن گزارشات غیر واقعی از مذاکرات شده‌اند.”
مذاکرات مسکو، هفتمین دور از مذاکرات جمهوری اسلامی با کشورهای 1+5 است. نماینده ایالات متحده در دو دور نخست این مذاکرات به طور مستقیم در جلسات شرکت نمی کرد اما از مذاکرات ژنو در تابستان 87 برای نخستین بار جورج بوش ـ رئیس جمهور وقت ایالات متحده ـ اجازه داد نماینده آمریکا رودر روی طرف ایرانی بنشیند. رئیس جمهور ایالات متحده در ماه های اخیر گفته است دریچه های دیپلماسی برای حل بحران اتمی جمهوری اسلامی در حال بسته شدن است؛دریچه ای که حتی با اعلام خبر ادامه گفتگو ها معلوم نیست بسته نشود. چرا که کاترین اشتون در آخرین کلمات خود در کنفرانس خبری شامگاه سه شنبه گفت: “مذاکرات امروز، سخت، مفصل و صریح بوده اما هنوز شکاف‌های چشمگیری وجود دارد.”
