میثم تواب
اختصاصی روز - معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، در نامه ای خطاب به کلیه روزنامه های سراسری و خبرگزاری های داخلی، دستورالعمل بی سابقه شورای عالی امنیت ملی برای رسانه های کشور را به آنها ابلاغ کرده است. این دستورالعمل، از این لحاظ بی سابقه تلقی می شود که در آن، ده ها بند به عنوان موضوعاتی که در خصوص پرونده هسته ای، اوضاع عراق، انتخابات و سایر موارد باید مورد رعایت و تبلیغ قرار بگیرند ذکر شده است.
در نامه، که به امضای علیرضا ملکیان معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نویسنده سابق کیهان به مدیران رسانه ای کشور ارسال شده، از رسانه ها خواسته شده تا در ارتباط با تحولات پرونده هسته ای، از جمله به خوانندگان یاد آوری کنند که “صدور قطعنامه بعدی دخالت در امور داخلی ایران تلقی می شود”، “صدور قطعنامه جدید تأثیری بر استمرار حمایت مردم از سیاست های هسته ای نظام جمهوری اسلامی ایران ندارد” و “موفقیت های سیاست هسته ای ایران در عرصه فنی … جملگی در دوران دخالت های غیر قانونی شورای امنیت سازمان ملل به دست آمده است.“
ابلاغیه، همچنین از رسانه ها خواسته اعلام کنند که “دستاوردهای برنامه صلح آمیز هسته ای ایران در خدمت جهان اسلام خواهد بود”، و در این ارتباط، “اعلام آمادگی ایران برای کمک به برنامه هسته ای مصر و سایر کشورهای اسلامی” را مورد تاکید قرار دهند. در همین زمینه، با یادآوری اهمیت “بیان شادمانی مسلمانان از پیشرفت های هسته ای ایران” توصیه شده به مردم گفته شود که “غرب نمی خواهد دانشمندان مسلمان به تکنولوژی روز انرژی در دنیا دست یابند.“
در بخش دیگری از دستورالعمل های مرتبط با پرونده هسته ای، صلاح دانسته شده که محورهای زیر توسط رسانه ها مورد رعایت قرار گیرند: “بزرگ نمایی اختلاف برخی از کشورهای اروپایی با سیاست آمریکا درباره برنامه هسته ای ایران”، “طرح اختلاف آمریکا با روسیه و چین درباره برنامه هسته ای ایران”، “افزایش تنفر از آمریکا در کشورهای غرب و اسلامی” … و این که “اروپا بازنده اصلی سیاست های آمریکا درباره ایران است”.
نامه ارسال شده به مدیران رسانه ای، در ارتباط با مذاکرات ایران و آمریکا درباره عراق نیز توصیه هایی تبلیغاتی دارد که از جمله آنها می توان به لزوم تاکید بر محورهای زیر اشاره کرد: “آمریکا برای حل مشکلاتش در عراق نیازمند مذاکره با ایران است”، “ایران اهل مذاکره و منطق برای حل مشکلات منطقه و عراق است”، ”آمریکا برای موفقیت در منطقه به همکاری با ایران نیاز دارد”، “امنیت در عراق بدون حضور سازنده ایران شکل نمی گیرد”و …
در این نامه، در ارتباط با انتخابات هم عنوان شده: “از آنجا که دشمنان دولت ایران معمولاً در آستانه هر انتخاباتی سعی در القای یأس و ناامیدی در میان مردم و زیر سوال بردن سلامت انتخابات را دارند، انتظار دارد مطبوعات و خبرگزاری ها تحریکات خارجی برای اخلال در انتخابات را برای مردم افشا کنند و با ایجاد فضا و شور انتخاباتی مشارکت مردم و برای حضور حداکثری در پای صندوق های رأی جلب نمایند و از طرح مطالبی که موجب تشویش اذهان عمومی و اخلال در روند انتخابات می شود جداً خودداری نمایند”.
نکته بدیع در ارتباط با ابلاغ مصوبات رسانه ای شورای عالی امنیت توسط معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد آن است که این مصوبات، در خصوص ریز ترین محورهای خبری (که جزو موضوعات حساس حکومتی محسوب نمی شوند) نیز به تعیین تکلیف برای رسانه ها پرداخته اند. به عنوان نمونه، نامه ارسال شده به رسانه ها، حتی در بخش هایی در مورد لزوم رعایت سیاست های ابلاغ شده قبلی شورا در مورد “یمن” و نیزاهمیت تاکید بر “رفتار انسانی جمهوری اسلامی ایران با مهاجران افغانی” نیز اشاراتی دارد و در بخش پایانی، از رسانه های ایرانی خواسته است با نزدیک شدن به سالگرد دستگیری 15 ملوان انگلیسی، “برای مقابله با جوسازی احتمالی… برنامه های لازم را تدارک ببینند”.
پیش از این، شورای عالی امنیت ملی طی ابلاغیه های متعدد به رسانه ها، مواردی را که روزنامه نگاران مجاز به نوشتن در باره آنها نبودند مشخص، و بر رعایت خط قرمزهای تعیین شده تاکید کرده بود. این شورا همچنین در موارد مختلف، به بیان مواردی پرداخته بود که رسانه ها لازم بود در تیترها و مطالب خود مورد رعایت قرار دهند. اما به گفته یکی از مدیران یک خبرگزاری داخلی، این که در یک ابلاغیه واحد، اینچنین در ارتباط با مجموعه ای گسترده از موضوعات داخلی و خارجی با ذکر جزییات تعیین تکلیف شود، حتی در دو سال و نیم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد سابقه نداشته است.