امید معماریان
گمانه زنی ها درخصوص احتمال دیدار دوجانبه مقامات ایرانی وآمریکایی دراجلاس هفته جاری درشرم الشیخ مصرهمچنان ادامه دارد. مقامات آمریکایی اگرچه اینکه چنین دیداری دردستورکارباشد را رد کرده اند، اما وقوع آن را محتمل دانسته اند. آخرین واکنش به احتمال این دیدارمتعلق به جورج بوش رییس جمهوری آمریکاست که روزگذشته گفت اگر وزیرامورخارجه این کشوربا وزیرامورخارجه ایران برخوردکند، مودب اما راسخ خواهد بود. 
بوش گفت :” اگر وزیرامورخارجه ایران با رایس برخورد کند، او گستاخ نخواهد بود، کاندی نمی تواند گستاخ باشد.” بوش که درکنفرانس خبری بعدازملاقات رهبران کشورهای اروپایی سخن می گفت افزود: “اوهمچنین دریاداوری به نمایندگان دولت ایران درخصوص اینکه راه های بهتری ازانزوا، پیش روی مردم ایران قراردارد نیز استواروراسخ خواهد بود.” بوش باردیگر ایران را به عنوان خطری برای صلح جهانی تهدید کرد.
پیش ازاین کاندولیزا رایس وزیرامورخارجه آمریکا گفته بود که اگر ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف کند، حاضر است برسرهرموضوعی با دولت تهران به مذاکره بنشیند. اگرچه مقامات آمریکایی حضور ایران را دراین اجلاس مثبت ارزیابی کرده اند. هفته نامه تایمز، دیدار شرم الشیخ را دیداری پس از28 سال سکوت نامیده است. این هفته نامه همچنین نوشته است که رایس درطول سه ساعت گفت وگوی روزیکشنبه ازکلمه “انزوای ایران” اساسا صحبتی به میان نیاورد. چرا که او به زودی قراراست درکنار همتای ایرانی خود منوچهر متکی درمصربنشیند.
اجلاس شرم الشیخ که روز پنج شنبه وجمعه برگزارمی شود، موضوع ثبات وآینده عراق را با حضور همسایگان عراق، سازمان ملل، کشورهای بزرگ جهانی ازجمله آمریکا، مورد بررسی قرارخواهد داد. طی هفته های گذشته، ایران درخصوص شرکت دراین اجلاس تردید داشت که پس ازتماس های تلفنی مقامات بلند پایه عراقی با دولت ایران، بالاخره دولت تصمیم گرفت هیاتی بلند پایه را به سرپرستی منوچهر متکی وزیرامورخارجه به این اجلاس اعزام کند.
شان مک کورمک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است اینکه ایران تصمیم گرفته دراین اجلاس شرکت کند موضوع مثبتی است:” ما ایران را مانند هرکشور دیگری تشویق می کنیم دراین کنفرانس شرکت کنند تا ازچنین فرصتی که رای حمایت عراق به وجود آمده نهایت استفاده راببرند. “
اگرچه طی همین روزها، مسئولین آمریکایی باردیگر ایران را به دخالت درعراق ازطرق ارسال اسلحه ومسلح کردن شبه نظامیان جنگجوی این کشور متهم کرده اند. ایران بارها این اتهامات را رد کرده است. طی روزهای گذشته رایس گفته بود که ازدولت ایران خواهد خواست چنین روندی را متوقف کند. با این وجود، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا دربرابرپرسش خبرنگاران درجلسه هفتگی خود درخصوص اینکه آیا مذاکرات دوجانبه ای میان مقامات آمریکایی حاضر درنشست با ایران وسوریه انجام خواهد شد یانه گفته است که نمی تواند چنین احتمالی راکلا نادیده بگیرد.
مقامات ایرانی طی روزهای گذشته به منابع غربی درخصوص بی اعتمادی تهران به واشنگتن درخصوص شرکت دراجلاس سخن گفته اند. آنها ازاین هراس دارند که اتفاقی که دراجلاس بغداد افتاد بار دیگر تکرار شود وایران درعین حالی که در نشست شرکت می کند درتصمیم گیری های عمده آن حاضر نباشد.
مدت زمان کوتاهی پس ازآنکه منوچهر متکی گفت که درکنفرانس این هفته مصرشرکت می کند، رایس درگفت وگویی تلویزیونی گفت که احتمال رویارویی با مقامات ایرانی را رد نمی کند. اگرچه او تاکید کرد که این اجلاس جایی برای مسائل ایران وآمریکا نیست. او گفت که این فرصت واقعی است برای همسایگان عراق که درمورد ثبات این کشورگفت وگو کنند. اگرچه به نوشته هفته نامه تایم، اظهارات برخی مقامات وزارت خارجه درخصوص احتمال دیدار دوجانبه خیلی مثبت تربوده است.
پیش ازاین درسال 2004 کالین پاول وزیروقت امورخارجه آمریکا، درکنارکمال خرازی وزیرامورخارجه ایران نشست. تا پیش ازآن هیچگاه دومقام رسمی ایران وآمریکا اینچنین نزدیک یکدیگر نبوده اند. با این وجود این روزها که جورج بوش زیر فشار زیادی ازسوی کنگره آمریکا برای مشخص کردن سرانجام حمله به عراق است، ترجیح می دهد تا درروزهای پایانی دوره ریاست جمهوری خود، بهبود نسبی دروضعیت ناهنجاری که هم اکنون ایجاد شده است، به وجود بیاورد تا وضعیت کاندیداهای جمهوری خواه را که به دلیل شکست های پی در پی درعراق، چندان مطلوب به نظر نمی رسد، درموقعیت بهتری قراردهد. جورج بوش، که نسبت به درگیرکردن ایران درتصمیم گیری های منطقه ای، بی میلی بارزی ازخود نشان می دهد، مخصوصا زیر فشار نتایج گزارش هامیلتون-بیکر است که درآن به ایالات متحده توصیه شده که برای برقراری ثبات درعراق، با همسایگان این کشوروازجمله ایران وسوریه به مذاکره بپردازد.
رایس درعین حال به صراحت ازاینکه گفت وگوهای مصرربطی به مساله هسته ای تهران نخواهد داشت سخن گفته است. مقامات آمریکایی طی ماه های گذشته تصریح کرده اند که تازمانی که تهران غنی سازی اورانیوم را تعلیق نکند، چنین مذاکره ای صورت نخواهد گرفت.
ازسوی دیگر روزگذشته علی لاریجانی، دبیرشورای امنیت ملی ایران، به بغدادوارد شد تا درخصوص جزییات کنفرانس مصر با طرف های عراقی گفت وگو کند. با این وجود منابع مختلف خبری درخصوص اینکه چنین دیداری به منظورفشار برمقامات این کشوربرای آزادی پنج ایرانی دستگیر شده درکنسول گری اربیل درماه ژانویه انجام شده را مورد تاکید قرارداده اند. طی روزهای گذشته وپس ازآنکه مقامات آمریکایی گفتند که هیچ تصمیمی برای آزادی افراد یادشده ندارند، احتمال حضور ایران دراجلاس کاهش پیدا کرد که با توجه به نقش منطقه ای ایران واین حقیقت که مجموعه ای ازاتهام هایی که مقامات آمریکایی اقامه می کنند علیه تهران است، عملا بدون حضورمهمترین کشورهمسایه عراق، مشروعیت وموفقیت این نشست به صورت جدی تحت تاثیرقرارمی گرفت. رایس گفته بود که بررسی پرونده افراد یاد شده طبق روال انجام خواهد شد وهیچ تضمینی برای آزادی آنها نیست. اگرافراد یاد شده تا روزپنج شنبه آزاد شوند، آنگاه می توان ازآن به عناون علائم مثبتی ازسوی آمریکا برای گفت وگوبا ایران، یاد کرد.
نوری المالکی نخست وزیرعراق به علی لاریجانی گفته است که حملات مداومی که دراین کشور انجام می شود، همچنین تهدیدی برای تهران است: “ تروریست هایی که عراق را هدف قراردادهاند همه کشورهای همسایه وجهان را که درجنگ علیه ترورمشارکت دارند، هدف گرفته اند.
روزنامه گاردین نیز درتفسیری ازکنفرانس مصر، احتمال دیداردووزیرامورخارجه را بالا ارزیابی کرد و نوشت: “ انتظار می‌رود کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا روز جمعه با منوچهر متکی، وزیر امور خارجه‌ی ایران در شرم‌الشیخ دیدار کند. هوشیار زیباری، وزیر امور خارجه عراق گفته است که گفتگو‌های آمریکا - ایران اکنون از احتمال بسیار بالایی برخوردار است، اما رایس محتاط تر بود و گفت که روبرو شدن با یکدیگر را منتفی نمی‌داند.این گفتگو‌ها نشانگر لحظه‌ی بسیار مهم در روابط آمریکا و ایران است که از سال 1979 و خلع شاه ایران دچار خصومتی دو جانبه بوده است؛ اکنون نیز با لفظ “محور شرارت” از سوی آمریکا و صحبت از “شیطان بزرگ” در ایران و نیز مساله‌ی هسته‌یی تهران لکه‌دار است….سوریه تنها متحد عرب ایران نیز حضور خواهد داشت و احتمالا برای بستن مرزهایش بر روی مبارزین خارجی که به عراق می‌روند تحت فشار قرار خواهد گرفت.”
.