همزمان با هشدار مقامات پیشین حکومت سوریه و کشورهای غربی در خصوص استفاده ارتش بشار اسد از استفاده از سلاح شیمیایی، وزیر خارجه محمود احمدی نژاد نیز در نشستی در نیویورک گفته است اگر سوریه دست به سلاح شیمیایی ببرد مشروعیتش پایان می یابد.
وزیرخارجه جمهوری اسلامی در نیویورک به اصلی ترین هم پیمان خود در منطقه و جهان هشدار داده است که از سلاح شیمیایی استفاده نکند. علی اکبر صالحی در نشستی در محل شورای تحقیقاتی روابط خارجی آمریکا گفته استفاده از سلاح شیمیایی علیه مخالفان، یک نقطه پایان است. او تصریح کرده است: “اگر این فرضیه، تحقق یابد، این موضوع پایان همه چیز خواهد بود.”
این در حالی است که هفته نامه آلمانی “اشپیگل” اواخر شهریور گزارش داده بود ارتش سوریه در نزدیکی “مرکز تحقیقات سلاحهای شیمیایی” در “صفیرا” واقع در شرق شهر حلب، به آزمایش سیستم‌های پرتاب سلاح شیمیایی دست زده است.
دو ماه پیش از انتشار این گزارش سخنگوی وزیر امور خارجه سوریه تاکید کرده بود: “دمشق تنها در صورت وقوع هرگونه تجاوز خارجی از سلاح شیمیایی استفاده می کند.”
جهاد مقدسی سخنگوی وزارت امور خارجه سوریه در اظهارات مردادماه خود مبنی بر استفاده از سلاح شیمیایی متذکر شده بود: “از سلاح شیمیایی در بحران سوریه هر چقدر هم تشدید شود، استفاده نخواهد شد و تنها در صورت وقوع هرگونه تجاوز خارجی از این اسلحه استفاده می شود.”
خط قرمز نامعلوم
سایت دست راستی عصر امروز در گزارشی از اظهارات اخیر صالحی نوشته صالحی اظهارات خود را در پاسخ به این پرسش مطرح کرده است که واکنش تهران به اقدام احتمالی حکومت بشار اسد در استفاده از سلاح شیمیایی علیه “مخالفانش” چه خواهد بود. وی در بخش دیگری از اظهارات خود گفته است که “استفاده از سلاح کشتار جمعی، همانطور که قبل از این هم گفتیم، اقدامی ضد انسانی است و به هیچ عنوان نمی توان چنین رفتاری را پذیرفت.”
صالحی با اشاره به اینکه نیروهای ایرانی در جنگ هشت ساله با عراق “قربانی” سلاح های شیمیایی شده اند صراحتا گفته است: “اگر هر کشوری از جمله ایران از سلاح کشتار جمعی استفاده کند این اقدام پایانی بر مشروعیت این حکومت خواهد بود.”
سایت عصر امروز تیتر خط قرمز ایران برای سوریه را برای گزارش خود از اظهارات صالحی برگزیده؛ تیتری که یادآور واکنش باراک اوباما به احتمال استفاده ارتش سوریه از سلاح های شیمیایی است.
در آخرین روزهای ماه مرداد رئیس جمهور ایالات متحده جمهوری آمریکا گفته بود که استفاده از سلاح های شیمیایی توسط سوریه یک “خط قرمز” خواهد بود که نگرش او در مورد دخالت در بحران سوریه را عوض خواهد کرد. وی با بیان اینکه در این مقطع قصد استفاده از زور علیه رژیم بشار اسد را ندارد تصریح کرده بود: “اگر شاهد تحرکاتی در جبهه سلاح های شیمیایی یا استفاده از سلاح های شیمیایی باشیم، دارای تبعات عظیمی خواهد بود.”
باراک اوباما برای تاکید بر غیرقابل تحمل بودن استفاده از سلاح شیمیایی توسط ارتش دولت بعث سوریه متذکر شده بود: “این فقط شامل سوریه نمی شود. بلکه شامل متحدان ما در منطقه از جمله اسرائیل می شود و مایه نگرانی ما است.”
حضور افسران جمهوری اسلامی در آزمایش شیمیایی
ناظران می گویند این نخستین بار است که یک مقام ارشد جمهوری اسلامی در عرصه عمومی به دولت سوریه در مورد نحوه مقابله با مخالفانش هشدار می دهد. پیشتر هیچ یک از سرداران سپاه یا مقامات سیاسی حد و مرزی برای سرکوب شهروندان سوریه توسط نظامیان و شبه نظامیان وفادار به بشار اسد تعیین نکرده بودند.
از هجده ماه پیش تاکنون دست کم ۳۰ هزار تن از مخالفان دولت بشار اسد توسط نیروهای نظامی این کشور کشته شده اند.
گزارش اخیر هفته نامه معتبر اشپیگل حاکی از آن است که نظامیان جمهوری اسلامی در آزمایش سیستم های پرتاب سلاح شیمیایی در خاک سوریه مشارکت داشته اند.در این آزمایش پنج تا شش بمب به صورت “پرنشده”مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
۲۵ شهریور فرمانده سپاه پاسداران در یک نشست خبری با حضور نمایندگان رسانه‌های داخلی و خارجی صراحتا حضور نیروهای سپاه قدس در سوریه را تایید کرد. او گفت: “ما کمک‌های فکری و مشاوره‌ای به سوریه به عنوان حلقه مقاومت که مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره داشتند داریم. ایران نسبت به این مساله و کمک به آن افتخار می‌کند.”
مشخص نیست آیا حضور نظامیان جمهوری اسلامی در آزمایش شیمیایی ارتش سوریه بخشی از مشاوره های فکری سپاه قدس به سوریه بوده است یا خیر. سپاه پاسداران هنوز خبر اشپیگل را تکذیب نکرده است.
هشدار سفیر سابق
نواف فارس سفیر پیشین سوریه در عراق که به صف مخالفان بشار اسد پیوسته اخیرا در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته است: “احتمال آن وجود دارد که حکومت سوریه در صورت نگرانی از سرنوشتش از سلاح شیمیایی علیه مخالفان استفاده کند.”
دو هفته پیش نیز سرتیپ عدنان سلو، رئیس سابق زرادخانه شیمیایی سوریه که نزدیک به سه ماه پیش از دولت این کشور جدا شد و به مخالفان پیوست، در سخنانی مدعی شد: “دمشق برنامه هایی برای استفاده گسترده از سلاح شیمیایی علیه مخالفان در دست دارد و برنامه ریزی ها در این خصوص به شکلی جدی انجام شده است.”
ناظران می گویند هشدار نزدیک ترین متحد سوریه به این کشور در خصوص استفاده از سلاح شیمیایی می تواند از جدی شدن احتمال استفاده ارتش سوریه از این سلاح نامتعارف حکایت داشته باشد.
این در حالیست که خبرگزاری فارس که روز گذشته از سوی محمود احمدی نژاد وابسته به نهادهای امنیتی سپاه معرفی شد اخیرا با انتشار گزارشی ادعا کرد این مخالفان دولت سوریه هستند که به سلاح شیمیایی مجهز شده اند.
پروتکل های بین المللی علیه سلاح شیمیایی
جنگ‌افزارهای شیمیایی ابزارها یا موادی هستند که به وسیله آنها انسان‌ها و یا موجودات زنده را هدف قرار می‌دهند. در اثر تماس مستقیم این مواد با هر قسمت از بدن جاندار، بدن آلوده شده و به انواع بیماری‌های عمومی و یا انحصاری آن ماده مبتلا می‌شود. این مواد میتوانند به صورت جامد، مایع و یا گاز استفاده شوند.
عوامل شیمیائی به ترکیباتی اطلاق می‌گردد که در صورت کاربرد مؤثر علیه انسان، حیوان یا گیاه، منجر به مرگ یا ضایعات قابل توجه دائمی یا موقتی در ساختار اندامی آنها می‌شود.
جنگ‌افزارهای شیمیایی از نظر نظامی به ۶ گروه سمی و کشنده، ناتوان‌کننده، استفاده برای کنترل اغتشاش‌ها، دودزا، ضد گیاه و شعله‌ها و آتش‌زا تقسیم می‌شوند.
اولین توافقنامه بین المللی منع کاربرد سلاح های شیمیایی به سال ۱۶۷۵ بر می گردد، هنگامی که معاهده ای مبنی بر عدم کاربرد گلوله های سمی میان فرانسه و آلمان در استراسبورگ امضا شد.
پروتکل ژنو کاربرد سلاحهای شیمیایی را در جنگ ممنوع می کند اما گسترش، تولید و مالکیت چنین سلاحهایی را ممنوع نمی کند. بسیاری از کشورها پروتکل ژنو را امضا کردند اما این حق را برای خود محفوظ نگه داشتند که چنانچه خود و یا متحدانشان مورد حمله با سلاحهای شیمیایی قرار گرفتند، به همان صورت مقابله کنند. در ضمن بسیاری از امضا کنندگان پروتکل این حق را برای خود محفوظ نگاه داشتند که در مقابل کشورهایی که به پروتکل نپیوسته اند از سلاحهای شیمیایی استفاده کنند.
بدنبال حملات شیمیایی وسیع رژیم صدام علیه ایران در دهه ۸۰ میلادی و تلفات هولناک ناشی از این حملات، جامعه جهانی در دهه ۱۹۹۰ موفق به تهیه پیمانی شد که به نابودی سلاحهای شیمیایی و نیز عدم گسترش این سلاحها و مواد شیمیایی سمی به کار رفته در آنها در سراسر دنیا رسیدگی می کند. کنوانسیون منع گسترش، تولید، ذخیره و استفاده از سلاح های شیمیایی و نابودی آنها (یا کنوانسیون سلاحهای شیمیایی) در تاریخ ۱۳ ژانویه ۱۹۹۳ در پاریس برای امضا آماده و در سال ۱۹۹۷ اجرایی شد.
