دیوید ایگناتیوس
ایران نشان داده است که خواستار پیوستن به تلاش های منطقه برای ایجاد ثبات در افغانستان است و این یک فرصت دیپلماتیک جالب برای پرزیدنت اوباما است. ایران ماه گذشته از اوباما چنین درخواستی کرده بود اما دولت آمریکا هنوز به این درخواست ایران پاسخی نداده است.
سیاست های آمریکا هنوز دستخوش تغییرات زیاد است اما به نظر می رسد دولت آماده برقراری گفتگو های محدود با ایران در مورد افغانستان است و شاید این گفتگو ها از طریق سفارتخانه های دو کشور در کابل صورت بگیرد.این موضوع هنوز به ایران گفته نشده است زیرا آمریکا منتظر است تا ایران با گروه 5+1 بر سر میز مذاکره بازگردد.
وضعیت دشوار اوباما ، مشابه وضعیت دولت بوش در سال 2006 است، زمانی که از ایران در مورد عراق درخواست کرد و بعد به پاسخ آنها پشت پا زد. نگرانی آمریکا در آن زمان، بسیار شبیه به نگرانی دولت اوباما است. همکاری آمریکا و ایران در مورد مسائل منطقه، فشار آمریکا در مورد مسائل اتمی ایران را لوث می کند.بسیاری از مقامات دولتی که در زمان بوش بر سر کار بودند، رد پیشنهاد ایران را در سال 2006، از دست رفتن یک فرصت مهم می دانند.
پرزیدنت اوباما روز 4 اوت در گفتگو با گروهی از نویسندگان جراید در مورد گفتگو ایران و آمریکا گفت که علاوه بر گفتگو با ایران در مورد مسائل اتمی این کشور او طرفدار گفتگو های جداگانه در مورد افغانستان است که هر دو کشور منافع مشترک دارند و آن مبارزه با طالبان و قاچاق مواد مخدر است.
اوباما گفت: “همانطور که حامد کرزای رئیس جمهوری افغانستان برای انجام مذاکرات صلح با طالبان تلاش می کند، ایران نیز می تواند به مذاکرات منطقه ای درباره برقرای ثبات در این کشور بپیوندد”.
شواهد نشان می دهد اوباما از انجام چنین مذاکراتی به صورت علنی استقبال می کند و ماه ها است که هیلاری کلینتون نیز پشت پرده به حمایت از آن پرداخته است. گفته می شود که او در جلسه دونفره ای که با اوباما داشت، بر روی این موضوع تاکید کرده است.
ایران در این میان واکنش های مثبتی داشته که مورد توجه مقامات آمریکایی قرار گرفته است به گونه ای که در ماه آگوست تهران در دیدار با مایکل استینر، دیپلمات آلمانی که بعنوان هماهنگ کننده مسائل افغانستان و پاکستان در برلین کار می کرد، برای همکاری با سایر کشورها و حل بحران افغانستان و مبارزه با قاچاق مواد مخدر اعلام آمادگی کرد. علاالدین بروجردی، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس نیز اعلام کرد که ایران آماده همکاری با کشورهای دیگر برای کمک به حل بحران افغانستان و مبارزه با مواد مخدر است. ایران همین پیشنهاد را به دیپلمات های ایتالیایی نیز داده است.
محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری ایران، دوست دارد هر نوع کانال برای گفتگو با آمریکا را امتحان کند. او در روز 24 اوت ابوالفضل زهره وند، یکی از افراد تندرو را بعنوان نماینده ویژه خود در امور افغانستان برگزید. وی سه نفر دیگر را نیز برای افزایش قدرتش در مسائل حساس دیپلماتیک انتخاب کرده، این در حالی است که گرچه در چند سال اخیر بر موضع ضداسراییلی خود پافشاری ورزیده است اما خواستار تعامل با غرب بوده است.
احمدی نژاد اقدامات دیگری هم کرده است که نشان از تمایلش برای گفتگو در مورد مسائل اففانستان است. چنانکه منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران، در ماه جولای در کنفرانس کابل به میزبانی کرزای با محوریت موضوع سازش شرکت کرد و مقامات ایرانی نیز برای همکاری با پروژه سپر جهانی ابراز تمایل کردند.
مسئله این است که دولت اوباما می خواهد از این ابراز تمایل ایران استفاده کند یا نه. کارشناسان می گویند که ثبات افغانستان یک موضوع استراتژیک است که آمریکا باید به دنبال استفاده از آن باشد. آنها همچنین معتقدند که مسئله اتمی نباید مانع از این گفتگو ها بشود و گفتگو در مورد افغانستان برای اعتماد سازی بین دو کشور لازم است.
برخی از افراد شکاک معتقدند که موضوع افغانستان ممکن است سیاست های آمریکا در مورد ایران که همان بازداشتن این کشور از دستیابی به سلاح اتمی است، منحرف می کند. در دوران بوش هم همین نظرات بود که وی را در ماه مارس 2006 از قبول کردن پیشنهاد کمک ایران در مورد عراق منصرف کرد. در آن زمان آیت الله خامنه ای، علی لاریجانی را بعنوان نماینده خود انتخاب کرده بود.
زمانی که در اوت سال 2006 به ایران رفتم، تندرو ها همچنان بین دیپلماسی گفتگو یا عدم گفتگو با آمریکا که نسبت به آن بی اعتماد بودند، سرگردان بودند.
امیدوارم دولت اوباما بزودی راه گفتگو بین این کشور و ایران را باز کند، قبل از اینکه باتلاقی که در آن گرفتار شده اند، بدتر بشود. این یکی از بهترین راه هایی است که به عقیده من ، طالبان را درهم می شکند و همه قدرت های منطقه را وارد روندی می کند که آمریکا را قادر می سازد تا نیرو های خود را از این کشور بیرون ببرد. برای اینکه بفهمیم اشارات ایران واقعی است باید آن را آزمایش کنیم.
واشنگتن پست، 17 سپتامبر
