با پایان ماه رمضان و در فرصت باقی‌مانده از تابستان، اجرای کنسرت‌های موسیقی رونق خواهد گرفت اما اخباری از شهرستان‌ها منتشر شده که حاکی از تصمیمات عجیب برخی مسوولان محلی است. در صورت نهایی و اجرایی شدن این تصمیمات، اخذ مجوز کنسرت در شهرهایی مانند تبریز و ارومیه منوط به رعایت برخی شروط است که یکی از آنها تفکیک جنسیتی است. یعنی کنسرت‌ها در دوشب برگزار شود؛ یک شب زنانه و یک شب مردانه. پیروز ارجمند، مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شدت با این تصمیم مخالفت کرده و آن را حاصل سیاست‌های نهادهایی مانند نیروی انتظامی دانسته که ربطی به این وزراتخانه ندارد.
مخالفت صریح مدیر کل دفتر موسیقی
وبسایت “موسیقی ما” خبر داده برخی مسئولین بومی در شهرستان‌های مختلف کشور در یک اقدام هماهنگ، طرح تفکیک جنسیتی در کنسرت‌های پاپ را مطرح کرده‌اند. این وبسایت تخصصی موسیقی پیش‌بینی کرده “با توجه به اینکه اجرای کنسرت‌های پاپ در شهرستان‌ها، مستلزم همکای نهادها و سازمان‌های مختلف است و بارها شاهد لغو این برنامه‌ها از سوی نهادهای بومی در کشور بوده‌ایم، دور از ذهن نیست که این اتفاق در برخی استان‌های کشور حتی به مرحله عملیاتی نیز برسد.”
طرح مدنظر این مقامات محلی چندین بند دارد که یکی از آنها، لزوم تفکیک جنسیتی در کنسرت‌هاست. به این ترتیب که کنسرت‌های پاپ حداکثر در دو شب در هر شهرستان برگزار شود و در شب اول زنان و در شب دوم مردان اجازه دارند در سالن‌های کنسرت حضور پیدا کنند.
“پیش‌گیری از برخی فعل‌های حرام”، “تحکیم روابط خانواده‌ها” و “آرامش روانی حاضرین در سالن” از جمله نکاتی است که به عنوان دلایل پیشنهاد این طرح، عنوان شده است.
اما عالی‌ترین مقام موسیقی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با این رویه و تصمیم مخالف است. پیروز ارجمند به ایسکانیوز گفته است: “ما با طرح تفکیک جنسیتی به شدت مخالف هستیم و به کنسرت هایی با شرط تفکیک جنسیتی، مجوز نمی دهیم.”
مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داده است: “به تازگی نیروی انتظامی در شورای سیاستگذاری برگزاری کنسرت های استان آذربایجان غربی، درخواست برگزاری کنسرت‌ها به صورت تفکیک جنسیتی را داده است و خواسته است نامه‌ای تنظیم و ابلاغ شود و این ربطی به سیاست های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر موسیقی ندارد.”
این مقام مسوول همچنین تاکید کرده است: “شأن مردم ایران بالاتر از این حرف هاست. برگزاری کنسرت، مانند برگزاری تئاتر و سایر هنرها، از سالم ترین هنرهاست. مردم برای دیدن یک اتفاق فرهنگی، همراه با خانواده خود در سالن حاضر می شوند و این اشکالی ندارد. حال اگر فرد یا افرادی خاطی و هنجار شکنی در جمع حضور دارند، باید نیروی انتظامی با آن ها برخورد کند. درست نیست که به دلیل رفتار یکی دو نفر، این طور برخورد کنیم.”
اما یک مقام اداره ارشاد شهرستان تبریز در پاسخ به وبسایت “موسیقی ما” عنوان کرده است که”متأسفانه در این موضوع، اداره ارشاد چندان تصمیم‌گیرنده نیست.” نام و سمت این مقام مسوول ذکر نشده اما از قول او آمده است: “بعد از برگزاری چند کنسرت پاپ و استقبال چشمگیر از این برنامه‌ها در تبریز، برخی جریان‌ها وارد عمل شده‌اند و این طرح یکی از طرح‌های پیشنهادی بوده که به نظر می‌رسد با توجه به قدرت نهادهای دخیل در این جریان، از بعد از ماه رمضان به عمل در بیاید.”
علیرضا قوجاری، مسئول ارشد موسیقی اداره ارشاد ارومیه اما وجود چنین تصمیم و رویه‌ای را تایید کرده و توضیح داده است: “شرایط فرهنگی در بخش‌های مختلف کشور متفاوت است. هر منطقه از ایران آداب فرهنگی و بومی مختص به خود را دارد اما چنین طرح‌هایی که در آنها موضوع تفکیک جنسیتی در سالن‌های کنسرت عنوان شده، بیشتر به سالن‌های برگزاری این برنامه‌ها در شهرستان‌ها برمی‌گردد. متأسفانه سالن‌های استانداردی در شهرستان‌ها وجود ندارد و همین باعث می‌شود که برخی از ناظرین نهادهای مختلف، چنین تصمیماتی را برای برنامه‌های فرهنگی بگیرند.”
او اضافه کرده است: “این طرح در ارومیه در حال چکش‌کاری است ولی تعدد جریان‌های موازیِ تصمیم‌گیرنده در این حوزه‌ها باعث شده کمی سوءتفاهم به‌وجود بیاید. در حال بررسی هستیم و به زودی این ماجرا به صورت رسمی رسانه‌ای خواهد شد.”
اظهار نظر این دو مقام مسوول پیش از اعلام مخالفت رسمی و صریح دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان شده اما مشخص نیست که در نهایت حرف و نظر این دفتر به کرسی خواهد نشست یا تصمیم مقامات محلی مدنظر قرار خواهد گرفت. چرا که به گفته مدیرعامل خانه موسیقی، بعد از گذشت 35 سال از عمر جمهوری اسلامی، هنوز بر سر بایدها و نبایدهای آن بحث وجود دارد.
بلاتکلیفی موسیقی و سرنوشت مبهم کنسرت‌ها
جمعه سوم مرداد ماه، جمعی از اهالی فرهنگ و هنر با رییس جمهوری اسلامی ایران دیدار کردند. در این دیدار حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی گفت: “بحثی که هنرمندان موسیقی در حال حاضر دارند بحث بحران هویت است. بعد از گذشت ۳۵ سال از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز روی بایدها و نباید‌ها و یا حلال بودن و حرام بودن این هنر بحث است. انتظار داریم شان و جایگاه هنرمندان موسیقی حفظ شود تا بتوانند هویت خود را تثبیت شده بدانند.”
او عنوان کرد که آینده روشنی برای جوانان فارغ‌التحصیل رشته موسیقی و فعالان این حوزه متصور نیست و انتقاد کرد که “ بارها شاهد بوده‌ایم کنسرت‌هایی که مجوز رسمی از وزارت ارشاد داشتند در اجرای شهرستان‌ها لغو شده‌اند. این در حالی است که دولت‌ها باید پشت مجوزهایی که ارائه می‌کنند، بیاستند.”
نوربخش به یاد حسن روحانی انداخت که “ شما به عنوان رئیس جمهور منتخب ایران دو بار یکی در فیلم تبلیغات انتخابی و دیگری در مناظرات خود نام محمدرضا شجریان را بردید و حالا انتظار داریم بعد از گذشت یک سال و استقرار دولت یازدهم شرایطی فراهم شود تا آواز این صدای ماندگار بار دیگر در کشور طنین انداز شود.”
در اردیبهشت ماه امسال یک کنسرت موسیقی در یزد مورد حمله نیروهای “لباس شخصی خودسر” قرار گرفت. این نیروها در شب اول کنسرت با استناد به این که خواننده گروه، “خواننده فتنه ۸۸” است مخالف برگزاری آن بودند و در نهایت به اجرای موسیقی بدون حضور خواننده رضایت دادند. در شب دوم هم قرار بود خواننده در جمع تماشاچیان بنشیند اما وقتی به روی سن رفت تا از حاضران تشکر کند، با هجوم معترضان مواجه شد.
این تنها نمونه از کنسرت‌های مجوزدار برگزار نشده در دولت روحانی نیست. کنسرت امیراحسان فدایی با حضور افتخاری حسین خواجه امیری(ایرج) در اسفند ماه سال گذشته لغو مجوز شد. کنسرت خواجه‌امیریِ پسر، احسان هم که قرار بود اسفند ماه در منطقه آزاد اروند برگزار شود، به دلیل “اعتراض متدینین و فعالان فرهنگی آبادان” نسبت به بی‌توجهی به جایگاه رفیع شهرهای شهیدپرور آبادان و خرمشهر در آستانه آغاز حرکت عظیم فرهنگی کاروان‌های راهیان نور لغو شد.
امام جمعه آبادان اجرای کنسرت‌های موسیقی را بخشی از “شبیخون فرهنگی دشمن” دانسته و معتقد بود که “ره‌آورد کنسرت‌های موسیقی گناه است”.
حالا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای عمل به مسوولیت و پایبندی به وعده‌های دولت در زمینه قانون‌گرایی و تسهیل فعالیت هنرمندان، از آبادان تا تبریز و ارومیه راه سختی را در پیش دارد. در روزهای آینده سرنوشت اختلاف نظر مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد با مسوولان محلی مخالف برگزاری کنسرت و یا برگزاری مشروط آن، برای اهالی موسیقی مهم و یا حتی شاید سرنوشت‌ساز خواهد بود.
عکس: تصویری از کنسرت سیروان خسروی
