لی اسمیت
اواخر ماه مه در جریان یک کنفرانس مهم امنیتی در تل اویو، میشل فلورنوی، از مقامات پیشین پنتاگون به حضاری که بیشترشان اسرائیلی بودند اطمینان خاطر داد که گزینه حمله نظامی به ایران قطعا روی میز قرار دارد، اما او بی درنگ افزود: “هر عملیات نظامی با تصور بیشترین اندازه موفقیت صورت می گیرد اما حمله برنامه اتمی ایران را فقط یک تا سه سال به عقب می اندازد.
تعیین زمان یک تا سه سال، چیزی فراتر از یک گمانه زنی است. با توجه به اینکه در سال های اخیر، لئون پانتا، رابرت گیتز وزیران دفاع فعلی و پیشین؛ دریادار مایک مولن – رئیس پیشین ستاد نیروهای مسلح- و دیگر مقامات آمریکایی در کنفرانس های مطبوعانی و اتاق های فکر همین نظر را بیان کرده اند، می توان گفت حالا عقلانیت بیشتری در تعیین این زمان دیده می شود.
اما آیا حقیقت دارد؟ باورش سخت است که ایالات متحده فاقد قدرت نظامی لازم برای نابودی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی باشد. اگر نه با یک بار لشکر کشی، می توان اطمینان داشت که حملات پی در پی و مداوم، ایران را از دست یافتن به بمب باز خواهد داشت.
ژنرال بازنشسته جک کین می گوید: “من همیشه احساس کردم که قاب زمان خیلی محافظه کارانه بوده است.” معاون پیشین رئیس ستاد نیروهای مسلح ایالات متحده خاطرنشان می کند: “ قضاوتم می گوید اگر حمله ای با حجم ویرانی کافی انجام دهیم، بنیان های اصلی جمهوری اسلامی– که به معنای مهندسان و دانشمندانش نیز هست – را از میان می برداریم. بازسازی دوباره برنامه اتمی بیش از 5 سال به طول خواهد کشید. من خیلی علاقه ای به نیت خوانی ندارم، اما زمانی که ما نمی خواهیم کاری انجام دهیم، یک سوژه را آنچنان تفسیر می کنیم که به این نتیجه برسیم که انجام این عملیات دشوار است یا اینکه ارزش چنین هزینه را ندارد.”
در واقع، این ادعا که برنامه اتمی ایران، با حمله نظامی آمریکا فقط ممکن است به تاخیر بیفتد در زمان دولت جورج بوش مطرح شد. همچنان که رئیس سابق سیا توضیح داده، دشوار است که این ادعا را نتیجه محاسبات سیاسی قلمداد نکنیم. از آنجا که بوش قادر نبود برای سومین بار به تماشاخانه جنگ به صحنه خاورمیانه برود، راحت تر بود که بگوید حمله نظامی تفاوت زیادی در برنامه اتمی ایران ایجاد نخواهد کرد.
یک مقام سابق پنتاگون می گوید: “چنین ادعایی ممکن است منعکس کننده این ایده باشد که نظامیان اگر مجبور نباشند علاقه چندانی به دخالت در خاورمیانه ندارند. در عالم واقعیت، هیچ کس خبر ندارد که حمله نظامی برای چه مدت برنامه اتمی ایران را به عقب می اندازد.”
بخشی از این ادعا که بر تاخیر یک تا سه ساله برنامه اتمی تاکید دارد، بر اساس این واقعیت است که تاسیسات اتمی ایران در سراسر کشور پخش شده اند. آن ها بیش از راکتور اوسیراک در عراق یا الکبیرای سوریه در زیر زمین قرار دارند. هر دوی آن سایت ها در یک روز به صورت موفقیت امیز توسط اسرائیلی ها نابود شدند. حمله علیه ایران ممکن است بیش از یک ماه به طول انجامد. همچنین این نظریه وجود دارد که شما نمی توانید دانش تولید برنامه اتمی را بمباران کنید. یک مقام رسمی بر مبنای اعتراضاتی که علیه کشتن دانشمندان اتمی ایران به راه افتاده خاطرنشان می کند: “ترور افتضاح زیادی به بار می آورد.”
اظهارات مقامات دولت اوباما هیچ یک از این ها را بروز نمی دهد. در عوض، مقامات رده بالای نظامی و اطلاعاتی، همچون جیمز کلپر – مدیر سازمان اطلاعات ملی و دریادار مولن می گویند فقط می شود برنامه اتمی ایران را به برای مدت کوتاهی به تعویق انداخت. کین، ژنرال بازنشسته با چهار ستاره – می گوید این بدین خاطر است که کاخ سفید به آن اندازه که می گوید به ایران اجازه دستیابی به بمب نمی دهیم، به تهاجم نظامی علاقه ندارد. “باور ندارم که دولت اوباما هیج قصدی؛ هیچ گاه، برای حمله به ایران داشته باشد.” کین می افزاید: “من باور ندارم، اسرائیلی ها باور ندارند و ایرانی ها هم باور ندارند.”
اما در آن سو، یوزی آراد؛ مشاور پیشین امنیت ملی نخست وزیر اسرائیل به شدت با این نظر مخالف است: “من در اردوگاه آن دسته از منتقدان قرار نمی گیرم که می گویند اگر لازم باشد هم رئیس جمهور آمریکا اقدام نخواهد کرد.” او می گوید: “من تصور می کنم به دلایلی که به امنیت ملی ایالات متحده، منافع اقتصادی و اعتقاد راسخ برای منع گسترش سلاح های اتمی بر می گردد، اوباما دریافته است که اگر تمام ابزار ها در بازداشتن برنامه هسته ای ایران ناکارآمد باشد، می بایست به زور متوسل شد.”
فورد، مقام سابق وزارت خارجه به تعدادی از متغیرها اشاره می کنند که ممکن است بر توانایی ایران در بازسازی برنامه اتمی اش در صورت حمله نظامی امریکا تاثیر گذار باشد: “اگر فقط در مورد تاسیسات اتمی مختلف و بمباران یکباره آن ها صحبت می کنید، این یک محاسبه خطی و سرراست است. چقدر طول می کشد آن ها را از نو بنا کنند؟ اما چنین تخمین هایی تحت شرایط مختلف تغییر خواهد کرد. برای نمونه آیا پس از حمله نظامی تحریم ها را ادامه خواهید داد؟ در این صورت محاسبه متفاوتی خواهد بود.”
او دفاع هوایی ایران را یک متغیر کلیدی می داند: “اگر سراغ برنامه اتمی شان می روید، لازم است دنبال این باشید که دریابید آن ها چگونه از خودشان دفاع می کنند. اگر شما موفق به از کار انداختن نیروی دفاعی شان بشوید، در این صورت این چیزی نخواهد بود که فورا بتوانند درستش کنند و ایران باید انتخاب کند که اولویتش بازسازی برنامه اتمی اش است یا نیروی دفاع هوایی. و اگر شما زیرساخت های تولید موشک شان را نابود کنید، ممکن است آن ها بخواهند آن را نیز از نو بسازند. که ممکن است خودش از بازسازی برنامه اتمی پرهزینه تر باشد.”
از همه مهم تر، فورد اضافه می کند: “این سوال وجود دارد که آیا شما می خواهید و قادر هستید به عقب بازگردید. باید تلاش برای بازسازی به طور مداوم در تیررس باشد. اگر عملیات نظامی علیه ایران، نه یک حمله بزن در رو بلکه یک مبارزه باشد، خودش می تواند معادله بازسازی را تغییر دهد.”
اما پیش از آن که ایالات متحده تصمیم به حمله به ایران بگیرد، لازم است تا جدیت خود را به ایران نشان دهیم: “ فقط یک نفر است که شما باید برای دست کشیدن از برنامه اتمی قانعش کنید، آیت الله خامنه ای” این نظر جک کین است. او می افزاید: “او باید بداند ما بی اندازه در مورد حمله نظامی، به عنوان اخرین راهکار، جدی هستیم. و این فقط مختص به تاسیسات هسته ای نخواهد بود. ارتش آن ها از میان خواهد رفت. این ارتش ایالات متحده است، باور کنید، ما نابودتان خواهیم کرد.”
منبع: انستیتوی هادسون
