سرنوشت هدفمند سازی یارانه ها در ابهام

نویسنده
نازنین کامدار

» بانک مرکزی: کنترل تورم از عهده ما خارج است

پس از آنکه یکی از اعضای هیات رئیسه مجلس، از به تعویق افتادن اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها خبر داد، محمدرضا میرتاج الدینی، معاون پارلمانی محمود احمدی نژاد مدعی شد که این قانون در مهرماه اجرا می شود.آنطور که ایلنا گزارش داده، محمد حسین فرهنگی، عضو هیات رئیسه مجلس روز گذشته گفته است: “بر اساس اطلاعی که داریم‏ اجرای این قانون به دلیل عدم واریز مبالغ خانوارها‏ یکماه به تاخیر افتاده است. یکسری نگرانی ها در افکار عمومی نسبت به این موضوع وجود دارد، ‏ اما بر اساس اطلاعاتی که داریم‏ دولت این امور را لحاظ کرده است و مشکلاتی متوجه طبقات آسیب پذیر جامعه نخواهد شد”.

این سخنان ساعتی بعد با اظهارات میرتاج الدینی که با خبرگزاری فارس گفت و گو کرده بود، تکذیب شد. میرتاج الدینی گفته است: “با توجه به اینکه طبق اعلام قبلی قرار است واریز یارانه نقدی و اصلاح قیمت‌ حامل‌های انرژی در راستای اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در نیمه دوم سال جاری آغاز شود، اخبار تعویق یا تاخیر در اجرای این قانون درست نیست. دولت نسبت به زمان واریز کردن یارانه نقدی و میزان آن و همچنین میزان تغییر در قیمت‌ حامل‌های انرژی اطلاع‌رسانی کامل و شفافی خواهد داشت”.

میرتاج الدینی درحالی خبر تعویق اجرای این قانون را تکذیب کرده که فردا اول مهر است و بر اساس مصوبه مجلس، دولت موظف به واریز ارقام یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار ها و نیز تعیین رقم جدید حامل های انرژی، از جمله بنزین است. وظایفی که هیچ یک تاکنون به اجرا در نیامده و دولت نه تنها رقم یارانه نقدی هر خانوار و یا افراد دریافت کننده را اعلام نکرده، بلکه قیمت بنزین در مهر ماه را هم بدون تغییر و با همان بهای گذشته به تصویب رسانده است و آنطور که فرهنگی گفته “عملا قانون هدفمندسازی به تعویق افتاده است”.

یک خبرنگار پارلمانی در باره اختلاف نظر دولت و مجلس در زمان اجرای این قانون به روز می گوید: “با تماسی که با برخی از نمایندگان مجلس داشتم، این نمایندگان سخنان میرتاج الدینی را صرفا در جهت حفظ وجهه رسانه ای  دولت تعبیرکردند. به اعتقاد آنان با وجود عدم اعلام رقم یارانه و نیز تثبیت قیمت بنزین، اقدام میرتاج الدینی در تکذیب به تعویق افتادن اجرای قانون تنها یک ژست رسانه ای است وگرنه عملا طرح به تعویق افتاده است”.

بحث بر سر به تعویق افتادن اجرای این قانون درحالی بالا گرفته که طی روزهای گذشته، دیدگاه های متناقضی درباره تبعات امنیتی آن از سوی استاندار تهران و محمود احمدی نژاد مطرح شده است.

مرتضی تمدن، استاندار تهران و یکی از اصلی ترین چهره های سرکوب اعتراضات سال گذشته، در گفت و گو با ایسنا مدعی شده بود: “اجرای هدفمندسازی یارانه ها هیچ تبعات امنیتی ای ندارد.” سخنان وی پس از آن مطرح شد که احمدی نژاد در یک برنامه زنده تلویزیونی از احتمال بروز “بحران” پس از اجرای این قانون سخن گفته بود.

طرح هدفمند سازی یارانه ها در سال 87 و پیش از انتخابات از سوی محمود احدی نژاد ارائه شد؛به همین دلیل بسیاری از کارشناسان این طرح را  با انتخابات سال 88 و وسیله ای برای کسب محبوبیت در بین قشار آسیب پذیر معرفی کردند.

محمود احمدی نژاد خبر طرح هدفمندسازی یارانه ها را در نوروز سال 87 اعلام کرد؛ او به بهانه پیام نوروزی، بر صفحه تلویزیون ظاهر شد و گفت: “در سال ‪ 1386 دولت در یک کار بسیار فشرده و مستمر، با حضور صاحب نظران و کارشناسان، یک طرح بزرگ تحولی اقتصاد را آماده کرده است. طرحی برای ریشه کن کردن نابسامانی‌های موجود در عرصه اقتصاد، ریشه کنی برخی ویژه خواری ها، تبعیض ها، ناکارآمدی‌ها در تولید و در توزیع منابع بانکی و ثروت، در توزیع یارانه ها، در جمع آوری مالیات ودر توزیع کالا… این طرح آماده شده است و با یاری ملت بزرگ ایران اجرا خواهد شد”.

تصمیم احمدی نژاد برای توزیع پول نقد میان قشار اجتماعی و با هدف جلب رای آنان در انتخابات ممکن نشد و با وجود آنکه این لایحه در دی ماه همان سال و شش ماه قبل از انتخابات به مجلس فرستاده شد، اما با مخالفت های گسترده نمایندگان مجلس مواجه شد. لایحه مورد نظر احمدی نژاد سرانجام در دی ماه سال 88 و با کسر 20 هزار میلیارد تومان از رقم آن به تصویب رسید که خشم وی را به همراه داشت.

او پس از اطلاع از کاهش 20 هزار میلیارد تومانی درآمد دولت، خواستار استرداد لایحه شد اما نمایندگان با اصرار بر لزوم اجرای این قانون، فصل جدیدی از نزاع دولت و مجلس را آغاز کردند. نزاعی که سرانجام با مداخله آیت الله خامنه ای فروکش کرد و مجلس مجبور شد  بر خلاف نظر کارشناسان اقتصادی، 16 هزار میلیارد تومان دیگر نیز در قالب یک متمم به دولت اعطاء کند.

در همان زمان و بنا به گزارش سایت الف، مازاد رقم مورد نظر نژاد با هدف تجهیز ستادهای انتخاباتی اسفندیار رحیم مشایی در دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری اخذ شده است.

این طرح که قرار بود از فروردین ماه سال 89 اجرا شود به دلایل مختلفی از جمله بی کفایتی دولت احمدی نژاد در برنامه ریزی و نیز عدم رغبت وی به توزیع پولی که با اهداف دیگری اخذ کرده است، منجر به تعویق هدفمندسازی تا اول مهر شد. هم اکنون نیز با سر رسید موعد اجرای طرح، زمان اجرای آن بار دیگر به تعویق افتاده است و آنطور که محمد حسین فرهنگی گفته در مهر ماه نیز اجرا نمی شود.

مخالفان راستگرای احمدی نژاد در حالی بر اجرای این قانون اصرار دارند که دولت وی بارها  بی کفایتی خود در اجرای طرح های کلان اقتصادی اثبات کرده است. در این میان نمایندگانی چون غلامرضا مصباحی مقدم، الیاس نادران، احمد توکلی و علی لاریجانی  در اظهار نظرهای متعدد خواستار اجرای این قانون شده اند.

به تازگی، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در دیدار با دانشجویان دانشگاه گرگان ـ آنطور که سایت آفتاب گزارش داده ـ خواستار اجرای این قانون شده است.

قانونی که به باور کارشناسان در صورت اجرا منجر به بروز بحران های اجتماعی و تحولاتی بنیادین در عرصه سیاسی ایران خواهد شد.

به همین دلیل در هفته گذشته چند تن از نمایندگان مجلس از جمله محمد رضا خباز،  عضو فراکسیون اقلیت و محمد تقی رهبر، راهیافته راستگرای پارلمان از “محکم بستن کمربندها” و “لزوم آمادگی برای یک دوره سخت اقتصادی” سخن گفتند.
این نمایندگان همزمانی اجرای  قانون هدفمندسازی و افزایش دامنه تحریم های اقتصادی را از جمله دلایل “سخت بودن” شرایط اقتصادی پیش رو عنوان کرده اند.

قانون هدفمندسازی یارانه ها در حالی برای دومین بار به تعویق می افتد که محمود احمدی نژاد درسفر سالانه خود به نیویورک از “مدیریت جهانی” و “الگو برداری بسیاری از کشورها از شیوه مدیریت ایران” سخن گفته است: “ملت ایران به دنبال حل مشکل خود نیست بلکه رفع مشکلات جهان را پیگیری می‌کند”.

ادعاهای احمدی نژاد در حالی تکرار می شود که به گفته محمد نهاوندیان، رئیس اتاق بازرگانی  ایران، رقم چک های برگشتی به مرز بی سابقه ای مشابه سال 57 یعنی سال وقوع انقلاب رسیده است. روزنامه ها نیز با وجود فضای سانسور شدید معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد مملو از گزارش هایی درباره گرانی سرسام آور اقلام مصرفی هستند تا حدی که به گزارش ایسنا قیمت نان در برخی از مناطق تهران دوبرابر ماه گذشته شده است.

ایران در حالی وضعیت نابسامان اقتصادی ناشی از رکود تورمی را سپری می کند که  محمود بهمنی، رئیس بانک مرکزی روز گذشته اعتراف کرد دولت قادر به مهار تورم ناشی از آزادسازی قیمت کالاها نخواهد بود. خبری که بلافاصله در صدر اخبار رسانه های داخلی قرار گرفت تا حدی که سخنان تکراری احمدی نژاد در نیویورک و دیگر اخبار حکومتی را تحت الشعاع قرار داد.

بنا به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس کل بانک مرکزی به این خبرگزاری گفته است: “تورم ناشی از آزادسازی قیمت ها خارج از اراده بانک مرکزی است… سیاست اصلاح قیمت‌ها برنامه‌ریزی شده و باید این دوران پشت سر گذاشته شود، باید رشد و افزایش قیمت‌ها ناشی از این کار را بپذیریم و برروی آنچه حاصل شده، برنامه‌ریزی کنیم”.

او افزوده است: “پیش‌بینی می‌شود که نرخ تورم تا پایان شهریورماه امسال اگر هدفمندی یارانه‌ها اجرا نشود به حدود 7 درصد کاهش یابد؛ اما اجرای این طرح قطعا تاثیر خود را خواهد گذاشت”.