جرالد اف سب

گاهی ایده های بسیار کوچک، اثرات بسیار بزرگی به همراه دارند. شاید همین ایده ها بتوانند ایران را وادار به تغییر کنند.

تقریباً هیچکس توجهی ندارد که یک برنامه کوچک تشویقی برای کمک به اصلاح طلبان دموکراتیک در ایران در حال بررسی در کنگره آمریکاست. این یک ایده غیرنظامی ساده است: ایالات متحده می تواند با یک سرمایه گذاری کوچک، به شهروندان ایرانی کمک کند تا تلاش های رژیم ایران در بازداشتن آنها از استفاده از اینترنت و ارتباط با یکدیگر و با دنیای خارج را دور بزنند.

قدرت چنین ایده ای در بحبوحه خشم و طغیان ایجاد شده در ایران، در اعتراض به انتخابات ریاست جمهوری تابستان گذشته، نمایان شد. پس از اعلام انتخاب مجدد محمود احمدی نژاد به عنوان رئیس جمهور، صدها هزار نفر از مردم در اعتراض به انتخابات مشکوک به خیابان ها ریختند؛ این بزرگترین نمایش ناآرامی مردمی از انقلاب سال 1357 به این طرف بود.

قدرتمندترین ابزارها ی دراختیار تظاهرات اخیر، تویتر، فیس بوک، مای اسپیس و نیز پیامک های تلفن همراه بود که می توانست برای چرخش اخبار و سازماندهی مردم و نیز ارتباط آنها با دنیای خارج به کار گرفته شود. به همین دلیل، دولت ایران به عنوان بخشی از جریان گسترده سرکوب، در پی کاهش آزادی دسترسی به اینترنت و نظارت بر جریان انتقال اطلاعات به عنوان راهی برای شکار رهبران جنبش برآمد.

درجریان حوادث ماه های پس از انتخابات اخیر ایران، سؤالی که پیش روی نمایندگان مجلس آمریکا قرار گرفت این بود که آیا ایالات متحده باید به تشویق جنبش اصلاح طلبی ایران بپردازد، و چگونه باید این کار را بکند؟ آن هم بدون اینکه کار تا جائی پیش برود که معترضان به عنوان عوامل خارجی معرفی شوند. این سؤالی بود که گروهی از سناتورهای هر دو حزب و کارکنان آنها، در تمام طول تابستان مشغول ارزیابی و تحلیل آن بودند.

ریچارد فانتین که زمانی دستیار جان مک کین سناتور جمهوریخواه از آریزونا بود و اکنون ناظر ارشد مرکزنوین امنیت آمریکای است، چنین به خاطر می آورد: «یک روز همه به فکر افتادیم. چه کار می توانستیم بکنیم؟ در ایران اتفاقی در حال رخ دادن است، و ما دقیقاً نمی دانیم به کجا منتهی خواهد شد.»

آقای فانتین می گوید اولین چیزی که به ذهن بسیاری از ناظران خطور کرد، وضع تحریم های اقتصادی علیه دولت ایران برای نشان دادن نارضایتی از سرکوب معترضان دموکراتیک بود. اما ایالت متحده همان موقع هم تحریم های اقتصادی فراوانی را اجرا می کرد و لوایحی برای گسترده تر کردن دامنه آن در دست بررسی داشت. وی می گوید: “بنابراین ما به فکر افتادیم، اینکه چه کار مثبتی می شود کرد، نه اینکه فقط به ارسال پیام های متعدد آمریکا به ایران محدود شود، بلکه نوعی از مباحثه سیاسی را که دنیا پس از تظاهرات ایران شاهد آن بود، امکان پذیر کنیم. چیزی که از نوع تغییر رژیم نباشد، بلکه در حمایت از ارزش های درونی باشد که آمریکا پایبند به آن است.”

ثمرۀ آن بحث ها و گفتگوها، قانون قربانیان سانسور در ایران  یا “صدا” بود؛ دستورالعمل یا قانونی که به دولت ایالات متحده اجازه می دهد سرورهای اینترنتی و آدرس های اینترنتی دور از دسترس دولت ایران را توسعه دهد، و دانش فنی را به کار بگیرد که امکان ورود ناشناس ایرانی ها به وب سایت ها و برقراری تماس با یکدیگر و دنیای خارج از طریق اینترنت را امکان پذیر کند.

زیبائی  ایده “صدا” این بود که امکان رفع و رجوع دو نوع از نگرانی ها، که هردو دارای اعتبار خاص خود بودند و جلوی دست و پای واشنگتن را در پشتیبانی از جنبش اصلاح طلبی ایران گرفته بودند، به وجود می آورد. اولین نگرانی این بود که هرنوع کمک بارز آمریکا می توانست به کاهش اعتبارمخالفین در تهران منجر شود زیرا رژیم ایران براحتی مردم را ابزار دست قدرت های خارجی می خواند. نگرانی دوم  دشواری به کارگیری هرنوع سیاستی بود که به تغییر رژیم تعبیر شود، چرا که اکنون دوره آزمایش ایده تماس دیپلماتیک با ایران برای مجاب ساختن آن کشور به تغییر رفتارآن کشور در زمینه مساله هسته ای از سوی دولت اوباما و سایر متحدان به حساب می آید.

ایده “صدا” تا حدودی، هر دو نگرانی را رفع می کرد: هیچگونه کمک مستقیمی را از سوی آمریکا به جنبش اعتراضی در برنمی گیرد، اما در عین حال از ارزش بین المللی آزادی بیان حمایت می کند. ضمناً درحالیکه نفس تازه ای به جنبش اصلاح طلبی می دهد، هیچ شباهتی به سیاست تغییر رژیم در ایران ندارد.

اینطور بود که گروهی از سناتورهای هر دو طیف، از تد کافمن و رابرت کیسی دموکرات های دلاور و پنسیلوانیا گرفته تا لیندزی گراهام و مک کین جمهوریخواه های کالیفرنیای جنوبی و آریزونا، و حتی جو لیبرمن سناتور مستقل از کانکتیکات به طور مشترک چنین قانونی را پذیرفتند. قانون یاد شده در اواخر ماه ژوئیه به عنوان بخشی از لایحه بزرگتر اختیارات دفاعی به تصویب سنا رسید.

اقدام بعدی  به اختصاص بودجه مناسب برای اجرای برنامه هائی مربوط می شود که در این قانون مجاز شمرده شده است. چنین تلاش هائی عمدتاً در پشت درهای بسته در دستور کار قرار گرفته ، و در عین حال، سنا و کاخ سفید برای تنظیم لایحه تأمین مالی وزارت خارجه و سایر فعالیت های خارجی سال آتی به کار مشغول شده اند. سم براون بک سناتور جمهوریخواه از کانزاس کار مدیریت اختصاص مالی این قانون را برعهده دارد. بر اساس نسخه تنظیم شده در سنا، کمک ها شامل 30 میلیون دلار برای مهار سانسور اینترنتی و فعلیت های مشابه است، درحالیکه نسخه کاخ سفید رقم 15 میلیونی را در نظر دارد.

هضم این ایده برای دولت اوباما چندان سهل و آسوده نیست، و دلیل عمده آن هم افکار موجود در ذهن برخی قانونگذاران برای کمک به ناراضیان چینی و نه ایرانی است. دست و پنجه نرم کردن با رهبران چین، کشوری که ایالات متحده برای  کمک به آنها برای اعمال فشار علیه ایران و سایر معضلات نیازمند است، موضعی پیچیده است. با این حال، مقاومت در برابر برخی ایده های ساده نیز کار آسانی نیست.

 

منبع: وال استریت ژورنال- 27 نوامبر