با پایان تعطیلات نوروزی و انتشار بیانیه ایران و کشورهای پنج به اضافه یک، لحن رسانه های هوادار دولت درباره اثرات اقتصادی توافق لوزان، با مخالفان میانه رو و اقتصاددانانی همسو شده. همان ها که از پیش هشدار می دادند که در صورت رسیدن به توافق و حل بحران هسته ای هم نباید در انتظار بهبود زودترس اقتصاد کشور بود.
این هشدارها که بیشتر بر قلم اقتصاددانان می نشیند در حالی منتشر می شود که مردمی که برای ابراز خشنودی از توافق لوزان به جشن خیابانی پرداختند، به نظر می رسید به بهبود سریع و دفعتی شرایط اقتصادی، افزایش رفاه و کاهش قیمت ها از جمله قیمت دلار امید داشتند، حال آنکه واکنش بی تفاوت دلار نسبت به توافق لوزان، نشان داد پیش بینی اقتصاددانان درست بوده است و امید واکنش سریع بازار به توافق ها واهی بوده است.
روزنامه جمهوری اسلامی، در اولین شماره بعد از عید خود نسبت به عواقب ناشی از سرخوردگی عمومی هشدار داده و نوشته است: “جهش شدید قیمت ارزهای مختلف در چند سال اخیر اگرچه تا حدودی معلول تحریم‌های بانکی و نفتی بود ولی ریشه این جهش را باید در اصرار بر اجرای سیاست نادرست تثبیت نرخ ارز طی دو دهه گذشته جستجو کرد چنانکه با وجود ادامه تحریم‌ها، دیدیم که نرخ دلار در محدوده سه هزار تومان باقی ماند چرا که این قیمت در واقع ارزش نسبی واقعی دلار نسبت به ریال بود. به همین خاطر نیز نباید انتظار داشت پس از لغو تحریم‌ها هم دلار به حد هزار تومان باز گردد”.
این روزنامه اصولگرا انتشار عکس‌های مردم درحالی که دلار و اسکناس ۵۰۰ تومانی را کنار هم قرار داده بودند، نگران کننده دانشته و نوشته بود به نظر می‌رسد دولت، رسانه‌ها و نخبگان جامعه باید اقدامات جدی و سریعی در زمینه مدیریت انتظارات جامعه از رفع تحریم‌ها انجام دهند.(لینک)
طیب نیا، وزیر اقتصاد دولت حسن روحانی نیز گفته است که “همه مشکلات اقتصادی با رفع تحریم ها حل نمی شود”.
به نوشته سایت انتخاب، او این سخن را در دیدار با بانکداران مطرح کرده و می گوید: “اگرچه شرایط اخیر کشور ارتباط نزدیکی با موضوع تحریم‌ها داشت، اما ساده انگارانه است فکر کنیم که با حذف تحریم ها، همه مشکلات ما حل می‌شود. مشکلاتی که طی چند سال اخیر به شدت با آن دست به گریبانیم و در گذشته هم کم و بیش با آن مواجه بودیم، سه دلیل عمده دارد: ساختار اقتصادی نامتعادلی که از سال‌های قبل از انقلاب به ارث رسیده؛ تداوم وابستگی اقتصاد به نفت در سال‌های پس از انقلاب و سیاست‌های اقتصادی نادرستی که طی سال‌های گذشته اعمال شد، شرایط را وخیم تر کرد”.
او افزوده است: “تحریم‌ها در شرایطی اعمال شد که دولت در اوج وابستگی به نفت قرار داشت. بنابراین اگر چه با حذف تحریم ها شرایط مناسب تری برای اقتصاد ما فراهم می شود، اما این به آن معنا نیست که ما از وضعیت رکودی و تورمی که سال‌های طولانی و به صورت مزمن با ما همراه بوده است، رهایی پیدا خواهیم کرد”.(لینک)
همزمان با این اظهارات، بهار نیوز از اوجگیری مجدد نرخ دلار در بازار خبر داد، در حالی که سایت انتخاب از افت ۲۰۰ تومانی دلار در روز تعطیل، و رسیدن هر دلار به ۳۳۲۰ تومان نوشته بود.(لینک)
سایت فرارو هم به سراغ تجار و بازرگانان رفته و به نقل از آنها چنین تیتر زده است: “منتظر تغییرات ناگهانی اقتصاد نباشید!”
یکی از طرف های گفت و گوی فرارو، رضی میری، عضو اتاق بازرگانی گفته است: “نباید خیالبافانه و رویایی انتظار کاهش ناگهانی نرخ ارز و رسیدن به حدود هزار و اندی تومان را داشته باشیم. این اتفاق نمی‌افتد و اصلا به صلاح کشور نیز نیست زیرا ثبات اقتصادی مهم‌تر از این تغییرات ناگهانی است. ساختارهای اقتصاد ایران با این اخبار تغییر نخواهد کرد و ترمیم آن زمان بر است”.
به گفته وی “پول‌هایی که با اختلاس و… از کشور خارج شده، بدهی‌های دولت و هزینه‌هایی که باید پرداخته شود بسیار زیاد است و ورود دارایی‌های آزاد شده نمی‌توان این مشکل را به سادگی حل کند زیرا این مبالغ یک باره به اقتصاد کشور وارد نخواهد شد”.(لینک)
سایت “انتخاب” نیز با تیتر “آیا قیمت دلار به ۱۰۰۰ تومان بازمی گردد؟” به نقل از آلبرت بغزیان استاد اقتصاد دانشگاه تهران، نوشته است: “مردم نباید حتی پس از توافق نهایی انتظار داشته باشند که دلار به ۱۰۰۰ تومان برسد. ما نباید از بیانیه لوزان این انتظار را داشته باشیم که اتفاقات جدی در کشور ایجاد کند. تا این مسئله مکتوب نشود و آن مسائل اجرا نشود، اینکه به طور واقعی اتفاقی بیافتد، قابل تصور نیست. ما اکنون در مرحله ی انتظارات قرار داریم، یعنی آنچه که به صورت محدودیت، تحریم و هزینه های اضافی و امنیت اقتصادی موجب شده بود که اقتصاد کشور را رو به عقب براند، دیگر وجود ندارد”.
به نوشته این استاد دانشگاه “وضعیت بازار مسکن، نرخ سود تحصیلات، میزان منابعی که بانک ها می توانند در اختیار سرمایه گذاران قرار دهد، قیمت نفت و منابع ارزی، از جمله مسائلی است که بر قیمت ارز تاثیر می گذارد. اگر تمامی این موارد مسیر خوبی را پیش گیرند و منابع ارزش افزایش پیدا کند، می تواند انتظار داشت که قیمت دلار سقوط کند. اگر فرض کنیم، قیمت نفت ۱۰۰ دلار شود و میزان منابع ارزی افزایش یابد، و انتظار وقوع جنگ به خطر افتادن سرمایه و نهایتا استرس برای تبدیل ریال از بین برود، می توانیم انتظار داشته باشیم که قیمت ارزش کاهش خوبی داشته باشد”.(لینک)
با این حال ولی الله سیف، رئیس بانک مرکزی در نامه ای به مدیران بانک ها، خواستار اصلاح رویه های فعلی بانک ها شده و دستور العمل این اصلاحات را صادر کرده و از بانک ها خواسته برنامه های خود را اعلام دارند، موسسه اعتباری متناسب با جایگاه و ماموریتهای محوله جهت تحقق شعار سال ۹۴ به وجود آورند، با قویت روحیه مشتری مداری و تکریم ارباب رجوع و تسریع در رسیدگی به شکایات مردم آماده شرایط جدید شوند و با تقویت تعامل با فعالان اقتصادی و تولید کنندگان و تلاش در جهت ایجاد و تقویت همدلی و تفاهم به منظور سازگاری هرچه بیشتر میان منابع شبکه بانکی و نیازهای واقعی بخش های تولیدی دوران جدید را آغاز کنند.(لینک)
احمد خرم، وزیر راه دولت اصلاحات هم با اشاره به تاثیر به تفاهم رسیدن ایران و گروه ۱+۵ در بازار مسکن، گفته است: “بازار مسکن در سال جاری پس از دو الی سه سال رکود به سمت رونق پیش می‌رود و تفاهماتی در لوزان بین ایران و گروه ۱+۵ انجام شدکه به رونق دامن می‌زند. تفاهمات و برداشته شدن مرحله به مرحله تحریم‌ها باعث می‌شود این بازار سریع‌تر از بازه زمانی تعریف شده و معمول به رونق برسد.این انتظار وجود دارد که در سال جدید رونق این بازار آغاز شود و خرید و فروش در بازار مسکن به حالت قبل از رکود برگردد”.
خرم در پاسخ به این سوال که “آیا احتمال کاهش قیمت در معاملات مسکن در ۳ ماه آینده وجود دارد”، نیز می گوید: “ممکن است و احتمال دارد کاهش قیمت در بازارهایی مانند ارز و طلا و مسکن وجود داشته باشد که به اعتقاد من موقتی است”. (لینک)
همزمان با هشدارهای اقتصاددانان بخشی از مشاوران اقتصادی دولت هم از امید به بهبود شرایط نوشته اند چنان که مهدی بهکیش در سرمقاله ایران، روزنامه دولت درباره آینده کسب و کار در ایران نوشت: ایران به خاطر موقعیت سوق الجیشی خود می‌تواند محل ارتباط اقتصادی اروپا و شرق آسیا شود و از طرف دیگر محل ارتباط چین، ژاپن و کشورهای مشترک المنافع باشد. بنابراین ایران با تقویت بنادر خود و راه مواصلاتی می‌تواند هماهنگ‌کننده اقتصادی بین شمال - جنوب از یک طرف و شرق و غرب از طرف دیگر باشد. زمانی که مسیر‌های ترانزیتی ایران فعال شود خیلی از کشورها بخصوص اروپایی‌ها که از نظر اقتصادی وضعیت خوبی ندارند می‌توانند شرایط خوبی را برای خود فراهم کنند.
به نوشته این استاد دانشگاه: ایران با داشتن امکانات ارزان‌قیمت بهترین کشور برای کشورهای اروپایی و حتی امریکا است. امید دولت امریکا این است ایران در شطرنج منطقه‌ای با مهره‌هایی بازی کند که با اقتصاد آزاد و رقابتی هماهنگ است. از این‌رو دولت برای آنکه اقتصاد باز داشته باشد باید به دقت برنامه‌ریزی کند. با اقتصاد بسته نمی‌توان پتانسیل‌ها را فعال کرد.(لینک)
احمد میرمطهری هم در مقاله ای در اعتماد با اشاره به این که بعد از تفاهم سیاسی ایران و کشورهای ۱+۵ مردم نسبت به آینده کشور و وضعیت معیشتی خود احساس خوش‌بینی کردند. توضیح داده: اما این ها به تنهایی نمی‌توانند مشکلات عمده اقتصاد ایران را حل کنند. در گذشته و در شرایطی که ایران زیر فشار دولت‌های غربی قرار گرفت بسیاری از مردم به خرید دلار و انباشت آن روی آوردند. این روند باعث شد تا دلار که پول و وسیله مبادله است تبدیل به وسیله ذخیره ارزش شود. این اتفاق البته تاثیرات بسیار مخربی بر اقتصاد داشت و در مراحلی باعث دامن زدن به رکود شد. این سیکل معیوب در حال عقب‌نشینی است. یعنی در صورت توافق نهایی بین ایران و ۱+۵ کمتر کسی از دلار به عنوان وسیله ذخیره ارزش استفاده می‌کند و دلار به جایگاه اصلی خود در اقتصاد باز می‌گردد.
به تاکید این استاد دانشگاه در مقاله اعتماد: متاسفانه از آغاز روی کار آمدن دولت، برخی انتظارات مردم از مذاکرات را بسیار بالا بردند و طوری وانمود می‌کردند که گویا با لغو تحریم‌ها تمام مشکلات اقتصاد ایران حل خواهد شد. این صحبت‌ها باعث شد که ذهنیت مردم به این سمت برود که از روز ۱۵ فروردین و آغاز به کار رسمی کشور، با کاهش چشمگیر قیمت دلار و طلا رو‌به‌رو خواهیم شد که این اتفاق نیفتاد.(لینک)
