دوازدهمین اجلاس از چهارمین دور مجلس خبرگان رهبری به تریبونی تبدیل شد تا مهدوی کنی رییس خبرگان و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز تهران، برخلاف مشی محافظه کارانه خود دولت را متهم به بی توجهی نسبت به معیشت مردم و نظر نخبگان اقتصادی و سیاسی کند.
رییس ۸۲ ساله مجلس خبرگان رهبری با مقایسه شرایط قبل و بعد از انقلاب سال ۵۷ ایران، به طور تلویحی وضعیت معشیت مردم پیش از انقلاب را بهتر از شرایط فعلی عنوان کرد: “دولت باید به وضع معیشتی مردم برسد و ما انقلاب نکرده‌ایم که ملت متدین داشته باشیم ما انقلاب کرده‌ایم که به معیشت مردم نیز رسیدگی شود و معیشت مردم به خوبی در کشور اجرا شود و انقلاب ما تنها برای متدین کردن ملت شکل نگرفته است.”
وی همچنین با بیان اینکه نباید دولت خود را محدود کند باید در را باز کند و همه نظرات را جویا شود، خطاب به دولتیان گفت: “برای رسیدن به هدف بزرگ خود یعنی رفاه معیشت مردم از نخبگان و فرهیختگان واز کسانی که می‌توانند دولت را در اداره کردن کشور کمک کنند بهره بگیرند. دولت باید در مسایل اقتصادی، سیاسی، نخبگان و فرهیختگان را مد نظر قرار بدهد واز نظرات آنان نیز استفاده کند و این توصیه است که اگر دولت به آن عمل کند به اهداف اصلی خود خواهد رسید.”
رییس موسسه فرهنگی- اقتصادی جامعه الصادق همچنین با “اصراف گر” خواندن ایرانیان به مردم توصیه کرد تا برای تحقق اقتصاد مقاومتی “قناعت” کنند: “متاسفانه ما ایرانی‌ها جزء کشورهای با اصراف دنیا هستیم و هرچه را که خداوند به ما نعمت زیاد داده ما در کشور اصل قناعت را رعایت نمی‌کنیم اما لازمه رسیدن به هدف‌های بزرگ همین قناعت کردن است. امیدواریم ملت ایران در توصیه لوازم زندگی خود نیز قانع باشند و فعالان اقتصادی با سودهای کم کالا‌ها را به مردم بفروشند وبه همین سودهای کم نیز قانع باشند.”
“اقتصاد مقاومتی” ایده ای است که پس از شدت یافتن تحریم ها علیه ایران و افزایش ناگهانی تورم از سوی رهبر ایران مطرح شد.
انتقادهای مهدوی کنی به دولت در خصوص وضعیت معیشت مردم همزمان با حملات شدید اصولگرایان در مجلس و احزاب نسبت به گرانی های بی سابقه یک سال و نیم اخیر است. وضعیت تورم یکسال و اندی پس از آغاز فاز نخست هدفمندی یارانه ها به رقم بالای ۴۰ در صد رسیده و استارت فاز دوم آن را به حالت تعلیق در آورده است. آمارهای محرمانه حکایت از تورم ۱۲۶ درصدی دارد و برخی سایت ها از زنگ خطر نهادهای امنیتی در خصوص احتمال بروز شورش های اجتماعی ناشی از فقر خبر دادند.
جنجال شورای فقها
براساس آیین نامه اجرایی خبرگان، مذاکرات این مجلس محرمانه است و پس از سخنرانی آغازین رییس جلسه، خبرنگاران و حاضران باید نشست را ترک کنند. با این حال اجلاس دوازدهم خبرگان پیش از برگزاری با حاشیه هایی مواجه شد که به احتمال زیاد می تواند از محورهای مذاکرات نشست شهریورماه باشد.
بسط و تبلیغ ایده “شورای فقها” از سوی هاشمی رفسنجانی، دو ماه پیش از آغاز این نشست شدت گرفت. به اعتفاد هاشمی رفسنجانی “امروزه همه اذعان دارند که یک مجتهد نمیتواند در تمامی ابواب زندگی مردم متخصص باشد به همین دلیل باید فقه تخصصی شود و اگر فقه تخصصی را پذیرفتیم باید تقلیل تخصصی را پذیرفت و اگر هم این دو مورد را پذیرفتیم باید شورای فقه را بپذیریم. اگر فقه تخصصی را پذیرفتیم تقلید تخصصی را هم باید بپذیریم یعنی لازم نیست مقلدین در همه امور از یک مجتهد تقلید کنند. می‌توانند بررسی کنند که مثلا مجتهد متخصص در قضا، دفاع، مسایل اخلاقی، مسایل اقتصادی و غیره کیست تا در هریک از مسایل از بهترین‌های همان موضوع تقلید کنند. مدیریت جامعه باید براساس شورای فقها باشد و شورای نگهبان باید از همه تخصصها برخوردار باشد.”
ایده هاشمی رفسنجانی به اعتقاد روحانیون و هواداران آیت الله خامنه ای، نه از سر دلسوزی که برای تضعیف جایگاه ولی رهبر جمهوری اسلامی طرح می شود. به اعتقاد آنها رهبر جمهوری اسلامی فقیهی والا مقام و مجتهدی عالی مقام است که بر علوم مؤثر در استنباط، تسلطی بسیار بالا دارد.
علی سعیدی نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران چندی پیش در واکنش به طرح شورای فقها که از سوی هاشمی رفسنجانی ترویج می شود گفته بود “هاشمی برخی مواقع شورای رهبری را مطرح کرد و اخیرا نیز شورای فقاهت را مطرح می‌کند، وی همچنین در جایی گفته که چرا ولایت زمینی را آسمانی می‌کنید. نوع حرف زدن‌های هاشمی نشان می‌دهد که در خیلی جاها شبهه دارد.”
مصباح یزدی که در بحث ولایت فقیه در نقطه فکری مقابل هاشمی قرار دارد، در این خصوص معتقد است: “با چنین اقدامی مصلحت مسلمین در مواقعی که نیاز به تصمیم گیری قاطع است تامین نمی شود.”
بین الاجلاسین
کمتر از دو ماه پیش از اجلاس دوازدهم خبرگان اما برگزاری “نشست اضطراری خبرگان” خبرگان با نام “بین الاجلاسین” توجه رسانه های داخلی و خارجی را به خود جلب کرد.
به گفته سیداحمد خاتمی “رفع مشکلات و پربارتر کردن دستورات اجلاس دوازدهم خبرگان” هدف اصلی نشست اضطراری خبرگان بود. آن نشست اما بدون حضور مهدوی کنی رییس مجلس خبرگان برگزار شد و محمد یزدی نایب رییس خبرگان که ریاست بین الاجلاسین را برعهده داشت، در این رابطه عنوان کرد: “آیت‌الله مهدوی کنی کاری برایشان پیش آمد و تشریف نمی‌آورند، مشکل خاصی نبوده و برنامه‌ای داشتند که قرار شد بنده به ایشان کمک کنم.”
غیبت مهدوی کنی و تاکید یزدی در این خصوص که تعبیر اجلاس اضطراری صد در صد غلط است، بر افزودن شبه ها در خصوص آن نشست افزود و با وجود برگزاری اجلاس دوازدهم، هنوز مشخص نیست بین الاجلاسین چگونه به رفع مشکلات و پربارتر کردن دستورات نشست فعلی کمک کرده است.
آخرین نشست اضطراری خبرگان رهبری یا همان “بین الاجلاسین” ۲۳ سال پیش و پس از مرگ آیت الله روح الله خمینی رهبر سابق جمهوری اسلامی در ۱۴ خرداد سال ۱۳۶۸ برگزار شد.
غایب اجلاس
صندلی محمدتقی مصباح یزدی در اجلاس خبرگان رهبری همیشه ثابت است. او همیشه در نخستین ردیف پس از ورودی جلسه می نشیند اما در اجلاس دوازدهم لقب غایب بزرگ را به خود اختصاص داد در حالی که اکثر اعضای مطرح خبرگان چون هاشمی رفسنجانی، مهدوی کنی، صادق لاریجانی، یزدی و … حضور داشتند. مصباح یزدی و هاشمی رفسنجانی هم سن و سال و متولد ۱۳۱۳ هستند مصباح یزدی اما در گفتگو با خبرگزاری فارس علت غیبت خود را اینگونه تشریح کرد: “ بنده به دلیل درد زانوهایم و شرایط فیزیکی محل برگزاری اجلاس خبرگان نتوانستم در جلسه شرکت کنم و به همین دلیل عذرخواهی کرده‌ام.”
