نزدیکی مرز ایران و عراق، کارگران مشغول انجام کارهای پایانی روی تاسیسات پتروشیمی هستند که قرار است سالانه صدها تن محصولات نفتی را تولید کند. محصولاتی که کشور امیدوار است با آن بتواند از شبکه تحریم‌های اقتصادی غرب عبور کند.
بازار تهران متکی به انتقال پول به صورت پنهان است، چرا که معاملات بانکی ایران با خارج مسدود است و تورم آنقدر بالاست که می‌تواند در فاصله بین صبحانه و شام تغییر کند.
رئیس‌جمهور جدید ایران سعی دارد محدودیت‌ها را کاهش دهد. برنامه‌ریزان دولتی تلاش می‌کنند زمینه‌ای برای مقابله با ممنوعیت‌های صادرات نفتی و بانک‌ها بیابند و اصرار دارند که “اقتصاد مقاومت” می‌تواند اقدامات غرب را خنثی کند. اما مردم ایران باید روز به روز با تورم و بیکاری دست و پنجه نرم کنند.
چالش‌های گسترده‌ای که توسط تحریمها ایجاد شده، دستور کار حسن روحانی را در مجمع عمومی سازمان ملل شکل می‌دهد. او امیدوار است بتواند مذاکرات هسته‌ای را از سر گیرد و آمریکا و متحدانش را متقاعد کند که تحریمها علیه کشورش را در ازای همکاری تهران کاهش دهند.
قرار است محمد جواد ظریف با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و همتایان دیگرش از پنج قدرت بزرگ دیگر اواخر این هفته دیدار کند. این بالاترین سطح دیدار بین دو کشور خواهد بود.
روحانی به نوبه خود با چالش‌های زیادی در داخل نیز روبرو است. کلیه رفتارهای او باید به تایید رهبر ایران آیت‌الله خامنه‌ای برسد. تندروهای ایران نیز ممکن است، اگر به نظر برسد غرب این کشور را تحقیر کرده است، به شدت علیه روحانی موضع بگیرند.
روحانی پیش از آغاز سفر به نیویورک از رهبران غربی خواست درخواست او برای گفتگوی بازتر و برداشتن قدم هایی برای کاهش تحریمها را جدی بگیرند.
او گفت، غرب باید مسیر تعامل، مذاکره و ملایمت را پیش بگیرد. چند ساعت بعد به روحانی قدرت دیپلماتیک دیگری داده شد و قوه قضاییه ایران اعلام کرد که 80 زندانی سیاسی را آزاد خواهد کرد.
در همین حال روزنامه کیهان دست دادن احتمالی با اوباما را اشتباهی بزرگ خواند و آنرا عقب‌نشینی در مقابل آمریکا توصیف کرد و اوباما را به خاطر حضور نظامی در افغانستان و پایگاه‌هایش در خلیج فارس و جاهای دیگر جهان جنایتکار جنگی خواند. کیهان معمولا صدای تندروهای نزدیک به رهبر را اعلام می‌کند که می‌توانند برای حمله به روحانی به خامنه‌ای فشار بیاورند. اینها چالش‌هایی است که روحانی با آن روبرو خواهد بود.
مهرزاد بروجردی، مدیر برنامه مطالعات خاورمیانه دانشگاه سیراکیوز می‌گوید: “برای این کار روحانی باید خیلی روشن نشان دهد که ایران در مقابل کاهش تحریمها چکار خواهد کرد.”
ایران متوقف کردن برنامه غنی‌سازی اورانیوم را ناممکن اعلام کرده است. برنامه‌ای که غرب بیم آن دارد که ممکن است به تولید سلاح هسته‌ای بیانجامد اما ایران اصرار دارد که این برنامه تماما صلح‌آمیز است.
این یعنی که ایران باید روی شفافیت و تضمین‌های دیگری درمورد جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران متمرکز شود. اگر این پیشنهاد نتواند مورد قبول غرب واقع شود اقتصاد ایران در همین وضع وخیم باقی خواهد ماند. اما مقامات می‌گویند در حالی‌که مردم رنج می‌کشند، کشور و برنامه هسته‌ای ادامه خواهد یافت.
محمد نهاوندیان، اقتصاددادن و رئیس دفتر روحانی می‌گوید: “تاثیر اقتصادی تحریمها را نمی‌توان نادیده گرفت و فشار آن بیش از همه روی اقشار فقیر جامعه خواهد بود.”
غرب تحریم‌های گسترده‌ای علیه بخش نفت و بانک ایران اعمال کرده و کسانی را که این تحریمها را زیر پا بگذارند به شدت تنبیه می‌کند. ایران در واکنش به این تحریمها سعی کرده روی محصولات پالایشی تمرکز کند که می‌تواند به آسانی از زیر رادار تحریمها به فروش رسد. مجتمع پتروشیمی ایلام در نزدیکی مرز عراق نیز یکی از چند تاسیساتی است که برای این منظور ساخته شده است. صادرات غیر نفتی، مثل پسته و فرش نیز از سال 2010 افزایش زیادی داشته است.
مقامات ایران همواره اعلام کرده‌اند که تحریمها موجب توقف برنامه هسته‌ای ایران نخواهد شد. مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید: “فشار هرچه قدر هم می‌خواهد باشد، تحریمها منجر به تغییر سیاست و تغییر مسیر مردم نخواهد شد.”
منبع: واشنگتن پست - 24 سپتامبر2013
