ناصر کریمی
جرج بوش تنها رییس جمهوری نیست که از بحران جدی اقتصادی در حال احتضار است. سرما و یخبندان در ایران، مشکلات بزرگی را برای رییس جمهور تندروی ایران به همراه آورده است. او همزمان با کاهش عرضه گاز طبیعی مورد نیاز، به خاطر سوء مدیریت اقتصادی، تحت شدیدترین حملات است.
بیش از 60 نفر در اثر سرما کشته شده اند و علت برخی از این مرگ و میرها کمبود گاز در روستاهای کوهستانی دورافتاده بوده است. حتی رهبر عالی ایران هم به طور غیر مستقیم این نازپروده خود را توبیخ کرد.
وقتی رادیوی دولتی ایران نامه آیت الله خامنه ای خطاب به مجلس درباره التزام به اجرای قوانین مجلس در تامین گاز طبیعی برای روستاهای دورافتاده را قرائت کرد، محمود احمدی نژاد آشکارا تحقیر شد.
احمدی نژاد با اشاره به دلایل بودجه ای، دستور مجلس در صرف یک میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی برای تامین گاز را رد کرده بود.
اما خامنه ای که در سیستم پیچیده ایران، حرف آخر را در همه مسایل می زند از موضع بالا با او برخورد کرد. این کار به ویژه به این خاطر حایز اهمیت است که خامنه ای در ماه های گذشته التهابات جامعه را نسبت به رییس جمهور کاهش داده بود و او به طور کلی ندرتاً وارد چنین اختلافاتی می شود.
سعید لیلاز، تحلیلگر سیاسی از تهران، می گوید: “این یک ضربه واقعی بی سابقه به دولت احمدی نژاد بود.“
حزب سیاسی احمدی نژاد
درست مانند جرج بوش، بروز مشکلات اقتصادی و افزایش نارضایتی ها درست در زمان پیش از انتخابات بر آینده سیاسی احمدی نژاد تاثیر خواهد گذاشت.
ماه هاست که احمدی نژاد با کشمکش های سیاسی دست و پنجه نرم می کند. یک بار حتی حامیان او هم با پیوستن به منتقدانش، خواستار تمرکز او بر روی اقتصاد ایران به جای صرف وقت در رویارویی با غرب شدند. سه شنبه هم پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل بعلاوه آلمان در مورد پیش نویس یک قطعنامه جدید برای سخت تر کردن تحریم ها علیه ایران به توافق رسیدند. مقامات می گویند این توافق در پی خودداری ایران از تعلیق برنامه هسته ای صورت گرفته است.
جالب این است که ایران پس از روسیه، دومین کشور با منابع عظیم گاز طبیعی در دنیاست. این کشور روزانه بیش از 75⁄15 میلیارد فوت مربع گاز تولید می کند که تماما به مصرف داخلی می رسد.
علت اصلی بحران اخیر در ایران مشخص نیست اما واضح است که به خاطر موج سرما، تقاضا به طور چشمگیری افزایش یافته است.
لیلاز می گوید: “بحران کمبود گاز، نتیجه مستقیم سیاست دولت بوده است.“
ترس از کمبود مایحتاج
خیلی ها نگاه تلخی به تورم بالا، کمبود گاز و نان دارند زیرا کشوری مانند ایران به خاطر افزایش بهای جهانی نفت می بایست سرشار از درآمد باشد. بیش از 80 درصد درآمد دولت از فروش نفت است و احمدی نژاد هم با شعار کمک به مردم فقیر وارد صحنه شده بود.
حیدر میرقاسمی، که در هفته جاری برای خرید شش قرص نان بیش از یک و ساعت و نیم در صف یک نانوایی در تهران منتظر مانده بود، گفت: “این تقصیر خودمان بود. ما کسی را انتخاب کردیم که از عهده حل مشکلات بر نمی آید.“
به خاطر ترس از قحطی نان که بعد از موج سرما دامن شهرها و روستاهای دیگر را گرفته است، صف های طولانی در مقابل نانوایی ها تشکیل شده است.
علی مرادی، مشتری عصبانی دیگر این نانوایی که یک کارگر ساختمانی است، گفت: “ظرف هفته گذشته، من چهار بار به نانوایی مراجعه کردم اما هربار با دست خالی به خانه برگشتم.” او با لحن تمسخرآمیزی ادامه دهد: “دولت چقدر خوب برای طبقه پایین کار کرده است.“
ایران همه جزییات مربوط به بودجه خود را منتشر نمی کند اما در مجموع گفته است که درآمدها به خاطر قیمت نفت افزایش یافته است. منتقدان می گویند احمدی نژاد با تزریق پول نقد به بازار و اتکا به واردات بی رویه کالا، نظیر مایجتاج اولیه، تورم را زیاد کرده است. او درآمد نفت را به جای سرمایه گذاری درازمدت، صرف هزینه های روزمره دولت کرده است.
رییس جمهور ایران در ماه دسامبر با اشاره به اینکه باید پیشینیان او را به خاطر تورم سرزنش کرد، به این حملات پاسخ داد.
غلامحسین الهام، سخنگوی دولت، روز دوشنبه از دولت احمدی نژاد دفاع کرد. او گفت: “قانون (مربوط به گاز) اثر تورم زایی دارد. این حق طبیعی رییس جمهور بود که نسبت به آن هشدار دهد.“
این بحران در آستانه انتخابات مجلس شکل گرفته که قرار است در 14 مارس برگزار شود.
تندروها در انتخابات سال 2004، کنترل مجلس را در دست گرفتند و این در حالی بود که شورای نگهبان هزاران کاندید اصلاح طلب را پیشاپیش از دور خارج کرده بود.
اما در انتخابات شوراهای شهر در سال گذشته، دوستان رییس جمهور شکست سختی خوردند و اکثریت کرسی ها در اختیار محافظه کاران و اصلاح طلبان مخالف احمدی نژاد قرار گرفت.
کمبود گاز باعث خیزش موج بزرگی شد. دولت ادارات، مدارس و دانشگاهها را به خاطر احتمال کمبودهای بیشتر تعطیل کرد.
کمال دانشیار، یک حامی همیشگی احمدی نژاد در مجلس، در هفته نامه شهروند به طرح این سوال پرداخت: ”این یعنی چه که بعد از باریدن یک برف، کشور را تعطیل کنیم؟” او انتقاد از دولت را به خاطر نحوه مدیریت بحران کار به جایی دانست.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل – 23 ژانویه