سعید جلیلی، روز چهارشنبه در بدو ورود به استانبول با خبرنگارانی مواجه شد که از او پیرامون جزئیات مذاکرات وی با کاترین اشتون ـ– رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا ـ– می پرسیدند. دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی در پاسخ گفته است: “در آلماتی ۲ دردفاع از حقوق هسته‌ای پیشنهادهای مشخصی دادیم که حتی خود آنها پذیرفتند که این پیشنهاد ها را باید بررسی کنند و ظرف چند روز پاسخ به این پیشنهادها را بدهند.”
اشاره وی به دومین دور مذاکرات تهران با قدرت های جهانی ۱+۵ بود که ماه گذشته در قزاقستان برگزار شد. دور نخست مذاکرات نیز در پایتخت قزاقستان و در ماه اسفند برگزار شد که امیدهای بسیاری را برای شکستن بحران ده ساله اتمی میان جمهوری اسلامی و جامعه جهانی به وجود آورده بود. اما در آلماتی ۲ امیدها نقش بر آب شد، تهران پاسخی به بسته پیشنهادی گروه ۱+۵ داد که غربی ها را ناامید کرد.
با این حال جلیلی دیروز به خبرنگاران گفت زمان پاسخ قدرت های جهانی به پیشنهاد تهران “طولانی” شده و “ما منتظر پاسخ گروه ۱+۵ به پیشنهادهای ایران هستیم.”
از آن سو کاترین اشتون نیز ساعت ۱۹:۳۰ دقیقه به وقت استانبول وارد ترکیه شد تا در ساعت ۲۱ در کنسولگری جمهوری اسلامی در استانبول در جریان ضیافت شام با جلیلی مذاکره و بعد از این دیدار بیانیه مشترکی صادر کنند.
امروز صبح نیز جلیلی در کنسولگری جمهوری اسلامی کنفرانس مطبوعاتی برگزار خواهد کرد.
انتخابات تاثیری بر مذاکرات ندارد
سعید جلیلی که در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز کاندیدا شده است و اصولگرایان وی را یکی از چهره های شاخص خود برای رقابت نهایی با آیت الله هاشمی رفسنجانی می دانند، دیروز در خصوص امکان تاثیر گذاری انتخابات ریاست جمهوری در روند مذاکرات اتمی گفت: “موضوع هسته‌ای موضوعی ملی و مورد اجماع و فراجناحی است که انتخابات ریاست جمهوری روی آن تاثیری ندارد.”
بر اساس سنت سیاسی، رهبر جمهوری اسلامی سکان دار برنامه اتمی نظام محسوب می شود و حرف اول و آخر در این خصوص را او می زند. در زمان ریاست جمهوری خاتمی، تهران حتی به توافق اتمی با اتحادیه اروپا دست یافت؛توافقی که خامنه ای تایید نکرد و عاقبت در دوره محمود احمدی نژادپرونده به شورای امنیت رفت و منجر به صدور چند قطعنامه و اعمال تحریم های شدید علیه ایران شد. جمهوری اسلامی در هفت سال اخیر بارها مورد مجازات قطعنامه های شورای امنیت و تحت تحریم های بند هفتم سازمان ملل قرار گرفته است.
برخی خبرهای غیر رسمی حکایت از آن دارد که غرب در ماه اسفند به تهران پیشنهاد داده فعالیت های غنی سازی اورانیوم در سایت زیرزمینی فردو را متوقف ـ نه تعطیل ـ کند، اما ظاهرا تهران با این خواسته هم مخالفت کرده است. عاقبت اواخر فروردین ماه امسال رئیس سازمان انرژی اتمی از خیز نظام برای غنی سازی ۵۰ درصدی اورانیوم خبر داد. از سوی دیگر دو هفته پیش وال استریت ژورنال گزارشی منتشر کرد که براساس آن ارتش ایالات متحده بزرگترین نوع بمب سنگرشکن خود را برای مقابله احتمالی با ایران بازطراحی کرده تا قابلیتها و توانایی آن را بیافزاید. بمب‌های سنگرشکن از حفاظهای بتنی می‌گذرند تا به عمق هدف برسند و سپس منفجر شوند؛ سلاحی که ظاهرا به کار نابودی سایت فردو در دل کوهستان های اطراف قم می آید.
انتقاد عراقچی از نمایندگان ۱+۵
همزمان عباس عراقچی سخنگوی جدید وزارت خارجه که به تازگی جانشین رامین مهمانپرست ـ– از دیگر کاندیداهای ریاست جمهوری-ـ شده گفته است پیشنهاداتی که تهران در آلماتی ۲ به غرب داد “سازنده، متوازن و متعادل بود و انتظار داشته و داریم که با برخورد مثبت و مساعد طرف مقابل مواجه شود.”
در بیش از یک ماهی که از مذاکرات دوم دیپلمات های جمهوری اسلامی و قدرت های جهانی می گذرد، جزئیاتی از پیشنهادهای ارائه شده از سوی تهران به رسانه ها درز نکرده است. اما پس از آن مذاکرات نه کاترین اشتون و نه جان کری ـ– وزیر خارجه ایالات متحده –ـ هیچ یک استقبالی از پیشنهاداتی که در پاسخ به بسته پیشنهادی ۱+۵ در آلماتی ۱ بود، نکردند.
عراقچی که خود جزو تیم مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی در نشست فروردین ماه بود برای توجیه این ناکامی توپ را به زمین حریف انداخته و ابراز تاسف کرده است که “در آلماتی ۲ نمایندگان ۱+۵آمادگی بررسی دقیق‌تر پیشنهادات را نداشتند و از اختیارات لازم برخوردار نبودند.”
به گقته وی “قرار شد در پایتخت‌های خود( واشنگتن، پاریس، لندن، مسکو، پکن بعلاوه برلین) مشورت‌های بیشتری داشته باشند”
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با ابراز امیدواری نسبت به اینکه مشورت های آن ها از زاویه و دید “خوشبینانه باشد” همزمان در مورد تاثیر انتخابات بر مسیر مذاکرات اتمی متذکر شد :“هر دولتی در انتخابات بر سر کار بیاید این روند را ادامه می‌دهد و از منافع اصولی و حقوق ملت ایران در بحث هسته‌ای دفاع می‌کند. فرقش این است که مسلما با حضور و مشارکت گسترده مردم در انتخابات و حماسه سیاسی که انشاءالله خلق خواهد شد.”
آیت الله خامنه ای در سخنرانی نوروزی خود در شهر مشهد سال جاری را سال “حماسه سیاسی” خوانده است. حاکمیت امید دارد با حضور گسترده شهروندان پای صندوق های رای بتواند در مذاکرات بعدی با ورق های تعیین کننده تری وارد بازی با غرب شود. با این حال ناظران می گویند اگر حاکمیت انتخابات را مانند سال ۸۸ با دستکاری در آرای شهروندان برگزار کند، شکاف میان مردم و حاکمیت افزایش می یابد و بحران سیاسی متعاقب آن بر مذاکرات آتی تاثیر معکوس خواهد گذاشت.
شاید از همین روست که عراقچی که ظاهرا اطمینان ندارد نتایج انتخابات به مشروعیت جمهوری اسلامی کمک کند در نشست خود با خبرنگاران گفته است: “اگر گروه ۱+۵ ترجیح می‌دهند تا بعد از انتخابات صبر کنند به خودشان مربوط است ولی از نظر ما روند مذاکرات مسیر طبیعی خود را می‌تواند طی کند.”
رجا نیوز : غرب دنبال سیگنال های سازش از داخل است
سایت رجانیوزنیز دیروز با انتشار گزارشی نوشت: “کشورهای غربی با رصد ویژه تحولات انتخاباتی ایران به دنبال گرفتن سیگنال های «سازش» از داخل ایران هستند و حتی معتقدند با روی کار آمدن برخی ازکاندیداها آرزوها و تصوراتشان درباره ایران احیا می شود. ” به نظر می آید اشاره رجانیوز به آیت الله هاشمی رفسنجانی باشد؛ فردی که به باور برخی ناظران می تواند کشور را از بحران کنونی خارج کند.
بحران اتمی جمهوری اسلامی باعث تحریم های شدید ایالات متحده و متحدان غربی اش علیه حوزه انرژی و مالی کشور شده؛ امری که پیامدش پدیدار شدن بزرگترین بحران اقتصادی در سه دهه اخیر بوده است. در یک سال گذشته درآمد دولت از فروش نفت به نصف رسیده و به دلیل سو مدیریت دولت احمدی نژاد ارزش ریال در عرض یک سال نصف شده است. این موضوع خود موجب تورم سرسام آور و رکود اقتصادی بی سابقه ای شده و معیشت شهروندان را دچار اختلال کرده است.
به غیر از این ها اسرائیل نیز به ویژه از پاییز سال ۹۰ بارها تاکید کرده در صورت گذر نظام اسلامی از “خط قرمز” اتمی به طور یک جانبه به سایت های اتمی جمهوری اسلامی حمله هوایی می کند.
مذاکره همزمان با آژانس، ادامه ناکامی ها؟
گفتنی است همزمان با مذاکرات جلیلی با اشتون، نماینده جمهوری اسلامی در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با هرمان ناکارتس معاون مدیرکل آژانس در امور پادمانی مذاکره کرد. هرمان ناکارتس هنگام ورود به محل مذاکرات در گفت و گو با خبرنگاران تاکید کرد هدف این نشست نهایی کردن “مدالیته” است؛ همانجایی که پای پارچین را به میان می کشد.
پارچین نام شهرک و منطقه‌ای است در جنوب شرقی تهران و در شمال شرقی شهرستان پاکدشت که بخش مهمی از تاسیسات هسته ای جموری اسلامی در آنجا بنا نهاده شده است. پیشینه کارخانه های صنایع دفاعی در پارچین به هشتاد سال پیش باز می گردد. گفته می شود جمهوری اسلامی در پارچین انفجارهای پرقدرتی را آزمایش کرده است که می تواند با تلاش احتمالی تهران برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی مرتبط باشد.
یوکیو آمانو دبیر کل آژانس پیشتر اعلام کرده بود تصاویری در اختیار دارد که نشان می دهد جمهوری اسلامی در حال پاکسازی این منطقه از آلودگی های اتمی است. او خواستار دسترسی بازرسان به بخش های مختلف این سایت نظامی شده بود.
با این حال تهران تا امروز جواز این بازدید را صادر نکرده و آن را به آینده نامعلومی موکول کرده است.
بر اساس گزارشی که دیروز خبرگزاری دولت احمدی نژاد – ایرنا- منتشر کرد جمهوری اسلامی” معتقد است که چون موضوع تاسیسات نظامی پارچین فراتر از ان پی تی است تا زمانی که مدالیته جدید نهایی و امضا نشود، بازرسی از این محل ممکن نیست.”
جمهوری اسلامی و آژانس تابستان شش سال پیش بر سر یک مدالیته به توافق رسیدند، اما در حالی که به باور آژانس بین المللی هنوز پاسخ های تهران به آن مدالیته کامل و نهایی نشده، جمهوری اسلامی اصرار دارد یوکیوآمانو آن را “کامل” اعلام کند؛ امری که تاکنون آمانو از آن سرباز زده است.
