ساعاتی پیش از آنکه مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا از موافقت گروه 1+5 با از سرگیری مذاکرات اتمی با جمهوری اسلامی خبر دهد، تهران موافقت خود با بازرسی آژانس از منطقه نظامی پارچین در پایتخت را اعلام کرده بود. سازمان اتمی جمهوری اسلامی پیشتر تصمیم گیری در این ارتباط را به مسئولان نظام محول کرده بود.
در حالی که از دیروز اجلاس دوره ای شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین آغاز به کار کرده تهران در چرخشی دیگر اعلام کرد حاضر است به بازرسان آژانس اجازه دهد از پارچین، یکی از رمزآلود ترین سایت های نظامی-اتمی جمهوری اسلامی، دیدار کنند. این خبر را روز سه شنبه دفتر نمایندگی دایم جمهوری اسلامی در اتریش در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد.
در ماه بهمن و اسفند بازرسان آژانس اتمی دو بار از ایران دیدار کردند، در دیدار اول که صرفا به مذاکرات اتمی هرمان نکائرتس معاون مدیرکل آژانس در امور پادمانها با مقامات جمهوری اسلامی ختم شد، دو طرف از دستاوردهای ملاقات ابراز رضایت کردند. اما در دیدار دوم مسئولان آژانس از ایران در اوایل این ماه نکائرتس به شدت از اینکه مقامات تهران اجازه نداده اند تا او و دیگر بازرسان از سایت نظامی پارچین و همچنین تاسیسات اتمی فردو در کوهستان های اطراف قم دیدار کنند، انتقاد کرد.
اطلاعات موثق آژانس از پارچین
به همین دلیل بود که روز دوشنبه ، یوکیا آمانو، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک کنفرانس مطبوعاتی از “اطلاعات موثقی” سخن گفت که نگرانی های آژانس پیرامون فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی در منطقه نظامی پارچین را تایید می کند.
پارچین نام شهرک و منطقه‌ای است در جنوب شرقی تهران و در شمال شرقی شهرستان پاکدشت که بخش مهمی از تاسیسات هسته ای جموری اسلامی در آنجا بنا نهاده شده است.دیرینه تاسیس کارخانه های صنایع دفاعی در پارچین به هشتاد سال پیش باز می گردد.
بیانیه روز گذشته نمایندگی جمهوری اسلامی در وین بر نظامی بودن منطقه پارچین تاکید و خاطرنشان می کند دسترسی به آن مستلزم “تشریفات طولانی و زمان بر ” است. با این حال نمایندگان تهران در وین گفته اند برای “نشان دادن حسن نیت” در همکاری با آژانس اجازه دسترسی بازرسان به این منطقه را خواهند داد.
مسئولان نظامی باید اجازه دهند
درست یک هفته پیش فریدون عباسی در پایان جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران گفته بود این “مسئولان نظامی کشور” هستند که باید در مورد تقاضای بازدید اتباع خارجی از پارچین تصمیم گیری کنند. وی همچنین تاکید کرده بود در سایت پارچین هیچ گونه فعالیت هسته ای انجام نشده است.
این در حالیست که گفته می شود جمهوری اسلامی در پارچین انفجارهای پرقدرتی را آزمایش کرده است که می تواند با تلاش احتمالی تهران برای دستیابی به توانایی ساخت سلاح اتمی مرتبط باشد. دو روز پیش آمانو به خبرنگاران گفته بود در سفر قبلی بازرسان با وجود درخواست آژانس، جمهوری اسلامی به کارشناسانش در تهران اجازه بازدید از سایت پارچین را نداده بودند.
موافقت اروپا با ادامه مذاکرات اتمی
ناظران می گویند عقب نشینی تازه تهران می تواند ارتباط مستقیمی با مذاکراتی داشته باشد که از امروز در شورای حکام پیرامون بحران اتمی جمهوری اسلامی آغاز می شود.
جمهوری اسلامی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متهم به تلاش به فعالیت های غیر صلح آمیز اتمی است؛ اتهامی که جمهوری اسلامی آن را رد می کند. با این حال شورای امنیت تاکنون چهار بار با تصویب قطعنامه هایی، تحریم هایی سیاسی و اقتصادی علیه چهره های حقوقی و حقیقی وابسته به حکومت وضع کرده است. تصویب تمامی تنبیهات شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی در زمان محمود احمدی نژاد صورت گرفته است.
مذاکرات میان نمایندگان آژانس و مقامات جمهوری اسلامی در یک ماه گذشته پس از تبادل نامه هایی میان سعید جلیلی و کاترین اشتون صورت گرفت.
ساعاتی پس از انتشار بیانیه نمایندگی جمهوری اسلامی در وین مبنی بر موافقت نظام با دیدار بازرسان از منطقه پارچین ، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، موافقت گروه 1+5 با انجام مذاکرات اتمی با تهران را اعلام کرد. این گروه شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه بعلاوه آلمان است.
اشتون در این بیانیه ابراز امیدواری کرده که جمهوری اسلامی وارد “مرحله ای از گفتگوهای سازنده” شود؛ مرحله ای که به گفته وی “بتواند به نگرانی های جامعه جهانی درباره برنامه هسته ای این کشور پایان ده”.
اشتون ماه گذشته در پاسخ به درخواست سعید جلیلی برای ادامه مذاکرات اتمی از آن استقبال کرده اما از یاد نبرده بود تا به سران نظام تاکید کند تنها به مذاکرات “معنا دار” علاقه دارد.
مکان و زمان؟
دو طرف در خصوص مکان و زمان مذاکرات سخنی نگفته اند اما ناظران می گویند ، مذاکرات به احتمال قریب به یقین در ترکیه برگزار خواهد شد و زمان احتمالی آن فروردین یا اردبیهشت سال آینده خواهد بود.همچنین گفته می شود ممکن است اتحادیه اروپا زمان مذاکرات را به پس از بازرسی آژانس از پارچین موکول کند.
بعد از ظهر جمعه علی اکبر صالحی پس از انداختن رای خود در مسجد علی ابن ابی طالب تهران گفته بود :” شخصا علاقمندم گفت و گوها در استانبول باشد و امیدوارم زمان آن نیز خیلی دور نباشد.”
موفقیت مذاکرات؟
طبق سنت دیپلماتیک در جمهوری اسلامی آیت الله خامنه ای سیاست های راهبردی نظام را تعیین می کند و اوست که حرف اول و آخر را در برنامه اتمی می زند. وی در آخرین نماز جمعه ای که خطیبش بود به گونه ای سخن گفت که ناظران نسبت به مذاکرات پیش رو و دستاوردهایش ابراز بدبینی کردند. وی 14 بهمن گفته بود: “نباید از ارزش‌های اصولی غافل شده و سرگرم مسائل فرعی بود؛ یکی از کارهای اساسی ما این است که فریب لبخندها و دروغ‌های دشمن را نخوریم. گاهی به روی ما لبخند می‌زنند.”
آخرین دور مذاکرات اتمی میان جمهوری اسلامی و غرب به زمستان سال گذشته بر می گردد. اشتون زمانی که از جلسه با جلیلی در استانبول بیرون آمد به خبرنگاران گفت “کاملا ناامید” شده است.
در همین ارتباط دیروز معاون اروپا و آمریکایی وزارت امور خارجه نیز که در سوئد به سر می برد از “اشتباهات” طرفهای مذاکره کننده غربی در مذاکرات گذشته با جمهوری اسلامی سخن گفت و ابراز امیدواری کرد “تجربیات گذشته” کمک کند تا اشتباهات گذشته در مذاکرات آتی تکرار نشود. علی اصغر خاجی از اتحادیه اروپا خواست: “با درک واقعیت ها و پتانسیل های ایران، هرگونه پیش فرض را در ورود به مذاکره با ایران کنار بگذارد.”
