آیت‌الله علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگو با روزنامه گاردین از امکان بازگشایی سفارت امریکا در ایران پس از حل اختلافات دو کشور خبر داده است.
به گزارش خبرگزاری فارس، هاشمی‌رفسنجانی در این مصاحبه گفته: “مذاکره رو در رو بهتر از صحبت از راه دور از طریق رسانه‌هاست. ایران بسیار جدی است. اگر طرف‌های مقابل هم به همین میزان جدی باشند، قطعا توافق به دست می‌آید. اینکه ایران مستقیما با آمریکا صحبت می‌کند، اقدام خوبی است. ما یک تابو را شکسته‌ایم.” او همچنین با اشاره به اینکه “اگر شاهد آمریکایی متفاوت باشیم، این اثری مثبت بر افکار عمومی ایران خواهد داشت.” تاکید کرده که بازگشایی سفارت آمریکا در ایران، غیر ممکن نیست، اما این مسئله به رفتار طرفین بستگی دارد.
مشابه این سخنان را حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نیز در ماه‌های اول ریاست‌جمهوری‌اش بیان کرده بود. او اوایل بهمن ماه سال ۱۳۹۲ و در جریان سفر به اجلاس داووس طی گفتگویی با یک تلویزیون سوئیسی در پاسخ به این سوال که “ آیا سفارت آمریکا در ایران می‌تواند بازگشایی شود؟” چنین گفت: “ایران و آمریکا گذشته‌های بسیار سخت و مشکلی با یکدیگر داشته‌اند، اما هیچ چیز در دنیا ناممکن نیست و برای رسیدن به اهداف بلند باید کار و تلاش فراوانی انجام داد. به هرحال هیچ دشمنی و دوستی تا ابد باقی نخواهد ماند. همه باید تلاش کنیم دشمنی‌ها را به دوستی تبدیل کرده و این اقدام متقابل و تلاش از سوی هر دو طرف در جهت ایجاد اعتماد را نیازمند است.” او تاکید داشت: “جمهوری اسلامی ایران دست صلح و دوستی به سوی همه ملت‌های جهان دراز کرده و دلش می‌خواهد روابطش با همه ملت‌های جهان روابطی خوب و حسنه باشد.” بعدها باراک اوباما رئیس‌جمهور امریکا نیز در گفتگو با رادیوی ملی امریکا سخنان مشابهی بیان کرد.
حالا اما اظهارات جدید هاشمی‌رفسنجانی درباره احتمال بازگشایی سفارت امریکا در ایران نارضایتی راستگرایان تندرو را برانگیخته است. روزنامه وطن‌امروز در یادداشتی با عنوان “خیانت غربزدگان به مذاکرات” نوشته: “در این میان عده‌ای همچون هاشمی‌رفسنجانی بی‌توجه به هدف اصلی ایرانیان از مذاکرات ۱۲ساله، بدون اشاره به بدعهدی مکرر طرف آمریکایی با ذوق‌زدگی تمام از اهمیت «شکسته شدن تابوی مذاکره مستقیم با آمریکا» در مصاحبه با رسانه‌های غربی سخن می‌گویند و احتمال بازگشایی سفارت آمریکا در تهران را محاسبه می‌کنند! مگر هدف بهبود وضعیت معیشت مردم و رفع تحریم‌های ظالمانه اعلام نشده بود؟! اکنون که آمریکا رسما «لغو تحریم‌ها» را آرزویی محال می‌خواند و «تعلیق تحریم‌ها» را هم با حیله‌گری به هزار اما و اگر رونمایی شده در لحظه آخر، موکول کرده، چطور شد که اهداف مذاکره تغییر و تحول یافت و همین صرف «گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا» کفایت کرد؟! آیا این رفتار نتیجه‌ای جز امیدواری آمریکا به امکان خباثت‌ورزی بیشتر مقابل تیم مذاکره‌کننده کشورمان در پی خواهد داشت؟”
همچنین بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق نیز با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به هاشمی‌رفسنجانی نوشت: “ترسیم هدف انحرافی از مذاکرات هسته‌ای مبتنی بر ارتباط با شیطان بزرگ و حتی بازگشایی سفارت آمریکا، زمینه‌ساز سنت‌شکنی‌ای است که شما خواهان ایفای نقش در این شرایط بوده‌اید. بهتر است بیش از آنکه به‌دنبال بزک کردن چهره آمریکای جنایتکار و تعامل با آن باشید کمی به گذشته رجوع و تاریخ جنایت‌های آن شیطان بزرگ را مرور کنید.” در بخش دیگری از این نامه آمده بود: “تجدید نظرطلبی شما نسبت به محکمات نهضت اسلامی نمایان‌گر آن است که به‌خلاف سخنانتان شما تغییر کرده‌اید، تغییری که برای ما نگران‌کننده است و گویا هاشمی دوران مبارزه با استکبار و استعمار پایان یافته است و ما شاهد هاشمی رفسنجانی جدیدی هستیم که آن هنگامی که جمهوریت نظام از سوی فتنه‌گران در حال خدشه بود سکوت کرد و حالا از امکان بازگشایی سفارت آمریکا ــ دشمن اصلی نظام به‌تعبیر امام خمینی و مقام معظم رهبری ــ در تهران سخن به میان می‌آورد. اگر شما خاطرات انقلابی‌تان را فراموش کرده‌اید، اما ما دانشجویان از نسلی هستیم که شاید خاطراتی از حضرت امام(ره) نداشته باشد، اما حرف حضرت روح‌الله را هیچ‌وقت فراموش نکرده و هرجا که لازم باشد اقدام انقلابی و دانشجویی خود را انجام خواهد داد.”
از سوی دیگر، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که اخیرا با اجازه سیدعلی خامنه‌ای به سپاه پاسداران بازگشته، طی سخنانی احتمال بازگشایی سفارت امریکا در ایران را رد کرد.
او در پاسخ به پرسشی در همین زمینه و در حاشیه مراسم موسوم به روز قدس گفت: “این موضوع خوابی است که خیلی‌ها دارند می‌بینند مشکل آمریکا با ایران مربوط به خودش است و چون آمریکا هنوز نتوانسته است مسئله خودش را در داخل حل کند انتظار بازگشایی سفارت این کشور در ایران انتظاری است که تا به حال تحقق پیدا نکرده است و بعید است که در آینده اتفاق افتد.”
اعتراض‌های گسترده به سخنان هاشمی‌رفسنجانی در حالی است که پیش از این و در سال‌های گذشته همین واکنش‌ها درباره احتمال مذاکره با امریکا نیز وجود داشت و کسانی که پیشنهاد مذاکره می دادند به خیانت یا جهالت متهم می‌شدند. اما اکنون نه تنها نمایندگان جمهوری اسلامی در حال مذاکره مستقیم با امریکا هستند، بلکه وصف مذاکره با امریکا نیز از “خیانت” به “جهادی انقلابی” تغییر یافته است.
اواسط اردیبهشت ماه گذشته و پس از حضور جان کری، وزیر خارجه امریکا در دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در نیویورک نیز گفته می‌شد که احتمال بازگشایی دفاتر دیپلماتیک جدید از سوی دو کشور در تهران و واشنگتن بوجود آمده است. در آن زمان رسانه‌های داخلی ایران از قول یک روزنامه امریکایی نوشته بودند: “امریکا در اقدامی که شاید در میان نخستین توافق ها با ایران پس از قطع روابط باشد، به تهران اجازه داده است که بخش حافظ منافع خود را در واشنگتن به مرکزی دیگر منتقل کرد. در مقابل، دفتر حافظ منافع آمریکا نیز به دفتر جدیدی در تهران منتقل خواهد شد.”
