ملک سلمان دعوت باراک اوباما برای شرکت در نشست کمپ دیوید را که به منظور کاهش نگرانی‌های کشورهای خلیج فارس درباره توافق هسته‌ای ایران سازمان‌دهی شده، رد کرد.
تا روز یکشنبه قرار بر این بود که پادشاه عربستان به همراه سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در این دیدار بی‌سابقه در کاخ سفید و مذاکره یک روزه در اقامتگاه رئیس‌جمهور در کمپ دیوید شرکت کند. حالا تنها رهبرانی که در این برنامه شرکت می‌کنند، امیران قطر و کویت هستند.
توافق با ایران، حمله به شورشیان حوثی در یمن به رهبری عربستان و بحران سوریه و عراق، دلایل برگزاری این نشست دشوار و پرازدحام بوده است. این نشست، که قرار است چهارشنبه و پنجشنبه برگزار شود، پس از ماه‌ها تنش و دیپلماسی فشرده آمریکا صورت می‌گیرد و هدف از آن متقاعد کردن ریاض و همسایگانش است که واشنگتن برای عادی‌سازی روابط با ایران، کشورهای حاشیه خلیج فارس را رها نخواهد کرد.
به جای سلمان، ولیعهد جدید عربستان، محمد بن نایف، که محبوب کشورهای غربی و اولین نفر از نسل جوان‌تر خانواده سلطنتی است که به پادشاهی خواهد رسید، در این اجلاس شرکت می‌کند. فرزند پادشاه، محمد بن سلمان، که وزارت دفاع و رهبری کمپین حملات هوایی در یمن را بر عهده دارد، نیز او را همراهی می‌کند.
عدم حضور سلمان برای کاخ سفید بسیار خجالت‌آور است، چرا که چند ساعت قبل از انتشار این خبر، مقامات آمریکا عنوان کردند که حضور او تا چه حد ویژه خواهد بود. با این حال مقامات تاکید کرده‌اند، این تصمیم لحظه آخر ربطی به برنامه دیدار ندارد و هیئت کشورهای خلیج فارس برای برگزاری یک اجلاس معنادار به اندازه کافی بلندپایه هستند.
جان ارنست، منشی مطبوعاتی کاخ سفید روز دوشنبه گفت: “می‌دانم گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که تغییر برنامه سفر تلاشی برای فرستادن یک پیام به آمریکا بوده است. اگر این طور باشد، این پیام دریافت نشده. هیچ نگرانی از طرف متحدان سعودی، قبل یا بعد از تغییر سفر، پیرامون این برنامه ارائه نشده است.”
کاخ سفید اواخر روز دوشنبه گفت، سلمان تلفنی با اوباما صحبت کرده و ناراحتی خود را نسبت به عدم شرکت در این اجلاس ابراز کرده است.
از اوباما انتظار می‌رود برای ایجاد یک سیستم دفاع منطقه‌ای در مقابل موشک‌های ایران، تلاش‌های جدیدی برای کمک به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس انجام دهد. دیپلمات‌ها می‌گویند، سعودی‌ها و دیگران پذیرفته‌اند که توافق هسته‌ای اجتناب‌ناپذیر است، اما مشتاقند در مورد حفظ منافع خود ضمانتی دریافت کنند.
یکی از مقامات ارشد این شورا می‌گوید: “می‌خواهیم مطمئن شویم (توافق هسته‌ای) تاثیری بر شورای همکاری خلیج فارس نخواهد داشت. این حداقل خواسته ماست.” دیگران نیاز به کنترل ایران را، خصوصا پس از لغو تحریم‌ها، مطرح کرده‌اند. همچنین قطری‌ها و سعودی‌ها خواستار افزایش حمایت آمریکا از شورشیان ضد اسد هستند.
سعودی‌ها و اماراتی‌ها بطور ویژه بر نقش ایران در حمایت از حوثی‌ها تاکید دارند و عمیقا نگران افزایش نفوذ این کشور در عراق، سوریه و لبنان هستند.
جان کری وزیر امورخارجه آمریکا روز جمعه به رشته‌ای از تعهدات جدید بین آمریکا و شورای همکاری که شامل تفاهم‌نامه و ابتکارات جدید امنیتی است اشاره کرد. با این حال گفته می‌شود، هرگونه توانمندسازی این کشورها در صورتی از جانب کنگره مورد قبول واقع خواهد شد که برتری نظامی اسرائیل در منطقه حفظ شود.
مفسران عرب بر ماهیت نمادین این رویداد در کمپ دیوید تاکید کرده‌اند. اما همانطور که هشام ملحم، از تحلیلگران عرب می‌گوید: “رهبران شورای همکاری علاقه‌ای به نمادها ندارند، دغدغه آن‌ها واقعیت کابوس‌واری است که بر نظام سیاسی صدساله سایه انداخته است، نزاع در اکثر خاک‌های عرب و همچنین ظهور ایران که سعی دارد تسطل خود را بر منطقه تثبیت کند.”
فردریک وری از اتاق‌فکر کارنگی درباره تغییر دینامیک سیاسی این اجلاس می‌گوید: “من این را مانند خیلی‌ها یک کم‌محلی بزرگ نمی‌بینم. آیا واقعا طلاقی صورت گرفته است؟ فکر نمی‌کنم. احتمالا فکر کرده‌اند پیام کوچکی بفرستند، اما فکر نمی‌کنم یک بی‌اعتنایی فاجعه‌بار به اوباما باشد.”
یک دیپلمات سابق در گمانه‌زنی برای دلایل لغو سفر ملک سلمان می‌گوید: “او مریض است، نمی‌تواند برای مدت طولانی صحبت کند. دو نفر از مردان ارشد حکومت ریاض را می‌فرستند. آن‌ها هستند که کشور را اداره می‌کنند. راستش را بخواهید بیشتر دلتان می‌خواهد آن‌ها آنجا باشند، نه او.”
منبع: گاردین - 11 مه 2015
