“پادشاهی آتش و سفال” نام برنامه‌ای است که دو جوان داستان‌گوی ایرانی و اسرائیلی با نام‌های سهند صاحب دیوانی و رافائل رودان در راستای آشنا کردن مردم ایران و اسرائیل با فرهنگ یکدیگر به تازگی در برخی مراکز هنری انگستان روی صحنه برده‌اند. نمایشی که به گفته سهند صاحب دیوانی با استقبال قابل قبول مخاطبان مواجه شده است.
سهند صاحب‌دیوانی 33 ساله است و از سه سالگی به همراه خانواده‌اش که پناهندگان سیاسی هستند به هلند رفته است. او که پیش‌تر همین برنامه را در کشور هلند هم روی صحنه برده در خصوص آشنایی‌اش با رافائل رودان به “روز” می‌گوید: “سال گذشته در یک فستیوال داستان گویی در هلند یک اجرا داشتم، در همان فستیوال یک جوان اسرائیلی (رافائل) هم اجرا داشت. تقریبا هم سن بودیم. مادر رافائل از یهودی‌های ایران در اصفهان بوده که پیش از انقلاب به اسرائیل مهاجرت کرده است. مدیر فستیوال گفت شما دو نفر باید هر طور شده با هم برنامه داشته باشید و یک کارِ داستان‌گویی بسازید که سال دیگر در افتتاحیه فستیوال اجرا شود، این شد که شروع به کار کردیم و نتیجه‌اش پادشاهی آتش و سفال است.”
اما چرا “پادشاهی آتش و سفال”؟ آتش نمادی از ایران باستان است و سفال به داستان کهنی درباره یک پیکر سفالی به نام “گُلِم” اشاره دارد که توسط یک خاخام یهودی ساخته شده است. قرار گرفتن آتش و سفال در کنار هم به ایران و اسرائیل اشاره دارد؛ اینها توضیحاتی است که صاحب‌دیوانی ارائه می‌کند.
اهدافی که سیاسی نیست
آیا پادشاهی آتش و سفال اهداف سیاسی هم دارد؟ صاحب دیوانی توضیح می‌دهد: “من هم خیلی با وضع سیاسی اسرائیل مشکل دارم، همانطور که با وضع سیاسی ایران مشکل دارم. اما بحث ما این است که ما به عنوان یک فرد ایرانی یا اسرائیلی هم با یکدیکر مشکلاتی داشتیم. تعداد یهودیها در هلند زیاد است. خیلی پیش آمده که به صورت شخصی با یهودیان ارتباط داشته باشم. می‌دیدم دیدی که اینها از ایرانیان دارند، کامل نیست. مثلا یک پسر یهودی یمنی به من گفت من تا قبل از اینکه از اینکه با تو آشنا شوم نمی‌دانستم ایرانی‌ها کتاب هم می‌خوانند.“
در برزخ تئاتر و داستان‌گویی
سهند صاحب‌دیوانی که برنده جایزه بهترین داستان‌گوی سال ۲۰۱۳ در جشنواره داستان‌گویی هلند نیز شده است می‌گوید: “از زمانی که داستان گویی را شروع کردم فهمیدم این کار وسیله خیلی خوبی برای نزدیک کردن مردم به هم است.“
او که در ابتدا بیولوژی می‌خوانده تنها یک سال بعد از تحصیل در این رشته آن را رها می‌کند و سراغ داستان‌گویی می‌رود: “من چیز دیگری می خواستم، داستان‌های خانوادگی، تجربیاتی که ما در ایران داشتیم، دلایلی که ما را مجبور به ترک ایران کرد و … برای من خیلی مهم بود و دوست داشتم دیگران هم آنها را بدانند. ما تنها یک خانواده پناهنده نیستیم. هر خانواده‌ایی که داستانی شخصی دارد.” او معتقد است این داستان‌ها ابزاری قوی است برای تصحیح شناخت فرهنگ‌های مختلف از یکدیگر؛ “ دیدم داستان‌گویی خیلی خوب می‌تواند در این زمینه کار بکنند. ریشه خیلی از این اختلاف‌ها در عدم شناخت فرهنگی و سیاسی است. من شخصا مشکل با رفتاری که ما با یهودیها به صورت کلی و اسرائیلی‌ها به صورت جزئی داشتیم مشکل داشته و دارم.”
سهند می‌گوید داستان‌هایی که در پادشاهی آتش و سفال روایت می شود ترکیبی است از داستان‌های شخصی ما، از مهاجرت به هلند تا زندگی در این کشور. رافائل هم از مهاجرت مادرش و دلایل مهاجرت او حرف می‌زند. همچنین در این برنامه از برخوردهایی که ایرانی‌ها و یهودیها با یکدیگر داشتند و همچنین داستان های قدیمی ایرانی و اسرائیلی سخن گفته می‌شود. به گفته سهند پادشاهی آتش و سفال چیزی بین داستان گویی و نمایش است. کسانی که بیشتر تجربه تئاتر دارند و این کار را می‌بینند معتقدند این کار بیشتر داستان گویی است، کسانی که داستان گویی کار کرده‌اند می‌گویند به تئاتر نزدیک شده‌ایم.
دوستی و دشمنی ایران و اسرائیل
روابط ایران و اسرائیل همواره پر فراز و نشیب بوده است. در تمام سه دهه گذشته با وجود قطع رابطه دو کشور، اهمیت هر یک در نزد طرف مقابل کم نشده و سیاست‌ورزان دو کشور نگاه و توجه ویژه‌ای به “دشمن” خود دارند. در این بین و فارغ از مباحث و مسایل سیاسی، دو ملت پیوستگی‌های تاریخی با یکدیگر دارند و طبق روایات کتاب‌های مقدس دین یهود، کوروش کبیر، پادشاه ایران باستان، یهودیان را از بردگی در بابل نجات داد و آزادگی کامل به آنان بخشید.
ایرانیان یهودی مهاجر هم در اسرائیل کم شمار نیستند و برخی صاحب نفوذ و اعتبارند. از جمله موشه کاتساو(موسی قصاب)، هشتمین رئیس جمهور دولت اسرائیل، ایرانی بود و برخی ایرانیان دیگر به کابینه دولت اسرائیل راه پیدا کرده‌اند. ریتا، یکی از مشهورترین خواننده‌های اسرائیل هم متولد تهران است و آثار پرطرفداری به زبان فارسی خوانده است.
در فروردین ماه 1391 نیز دو طراح گرافیک اسرائیلی، کمپین “اسرائیل، ایران را دوست دارد” راه انداختند که با استقبال قابل توجهی مواجه شد. پس از آن نیز، حرکت‌هایی در زمینه دوستی مردم دو کشور و پرهیز از دشمنی و جنگ‌افروزی انجام شده است.
