رانج علا الدین
ورود نیروهای ایران به یک میدان نفتی در عراق، با واکنش آرام و بی سر و صدای بغداد روبرو شد. این نوع عکس العمل در تضاد کامل با واکنش آتشین ملی گرایانه و احتمالاً خشونت آمیز مورد انتظار از عراق تحت حکومت صدام حسین است. آیا این نشانه ای از موضع منفعلانه آتی بغداد در قبال ایران به عنوان کشوری بالقوه توسعه طلب است؟ دقیقاً خیر.
میدان نفتی فکه بخش خالی از سکنه در استان میسان عراق است که مرزهای آن با ایران تحت مناقشه است. این میدان در حال حاضر، 10 هزار بشکه نفت در روز تولید می کند. ایران کنترل یکی از هفت چاه این میدان را در دست گرفت. بر اساس گزارش ها، نیروهای ایران یکشنبه گذشته نیروهای خود را به طور نسبی از منطقه خارج کرده اند. این درحالی است که تهران در ابتدای امر، عبور از مرز و ورود به محدوده خاک عراق را به طور کلی انکار کرده بود.
صرفنظر از حساسیت این گزارش، برخی منابع محلی تجاوزهای قبلی ایران به خاک عراق در دفعات مختلف را تأیید می کنند. درحالیکه مذاکرات دو طرف بر سر وضعیت این میدان هنوز در جریان است، هر دو کشور در زمان های مختلفی اقدام به اعزام کارکنان نفتی برای فعالیت در این حوزه کرده اند و پس از پایان این فعالت ها، پرچم خود را در آن منطقه برافراشته اند.
دولت تحت رهبری شیعیان در عراق برای تدارک یک پاسخ ملموس به این دست اندازی، ابزار کار را در اختیار عناصری قرار داد که در سطح کشور از خصوصیت وطن پرستانه و ضد ایرانی بیشتر برخوردارند.
احزاب سنی خصوصاً در انتخابات پیش روی عراق در ماه مارس، بر روی ویژگی های وطن پرستانه مردم عراق تأکید خواهند کرد. آنها بر روی روابط تهران با احزاب شیعه نظیر مجلس اعلای عراق، و حزب الدعوه نوری المالکی نخست وزیر عراق متمرکز خواهند شد که زمانی در ایران در تبعید بودند.
اقدام ایران به بالا رفتن بهای نفت انجامید و نشان از یک تصمیم حساب شده داشت: این واقعه تنها یک روز پس از انعقاد قرارداد شرکت های انرژی بزرگ بین المللی برای کار بر روی میادین نفتی در کشور رخ داده است. این واقعیت که به طور فزاینده بر جذابیت عراق در حوزۀ انرژی افزوده می شود، و یک رقیب بالقوه را بر شمار رقبای عربستان سعودی می افزاید، اسباب نگرانی تهران را نیز فراهم آورده است. ایران نیز برای شرایط نابسامان صنایع نفت و گاز خود نیاز به سرمایه گذاری دارد. ایران قصد دارد با محدود ساختن تولید نفت عراق، قیمت ها را بالا نگهدارد و چاره ای برای نیازهای طولانی مدت انرژی خود بیاندیشد.
دست اندازی همسایگان عراق به خاک این کشور، چیز تازه ای نیست. ترکیه در گذشته برای هدف قرار دادن پ- ک- ک دست به اقدام نظامی در داخل خاک عراق زده و به انجام این کار در شمال آن کشور ادامه می دهد. ایران نیز برای تعقیب افراد مظنون به عضویت در پژاک از مرزهای شمالی عراق عبور می کند.
دولت تحت رهبری شیعیان در عراق تنها در حالتی تحت آزمون واقعی قرار خواهد گرفت که یک دست اندازی جدی و خصومت طلبانه از سوی ایرانی ها صورت بگیرد؛ تنها در اینصورت است که واکنش آنها به این همسایه کهن و قدرتمند قابل ارزیابی خواهد بود. از دیدگاه عده ای، دست اندازی اخیرمتاسفانه به اندازه کافی بزرگ نبوده است.
منبع: گاردین- 21 دسامبر