با اهمیت ترین گرد همایی امنیتی جهان در مونیخ در حالی آغاز به کار کرد که سال تازه مسیحی شاهد دشوار ترین شرایط امنیتی جهان در دوران معاصر بوده است. وظیفه تعیین شده کنفرانس امنیتی مونیخ که پنجاهمین سال تولد خود را پشت سر نهاده، یافتن راه کار و تدوین سیاستهای لازم برای چیره آمدن بر دشواری های امنیتی جاری و همچنین ترسیم تصویری روشن از بحرانهای امنیتی آینده در جهان است.
در بعد امنیتی اهمیت کنفرانس مونیخ معادل ارزش و تاثیر گذاری کنفرانس اقتصادی داووس در کشور سوئیس است. همه ساله در حدود ۴۰۰ چهره بین المللی از بیش از هفتاد کشور جهان در کنفرانس مونیخ شرکت می‌کنند. کشورهای کمونیستی سابق تاکنون رغبت زیادی برای ایفای نقش فعال در کنفرانس مونیخ نشان نداده‌اند، با این وجود طی ۱۰ سال گذشته وزارت خارجه روسیه گروه برجسته‌ای را به کنفرانس مونیخ اعزام داشته.
جمهوری اسلامی نیز از زمان دولت خاتمی و با نگاهی مشابه با آنچه به کنفرانس اقتصادی داووس داشته، کنفرانس امنیتی مونیخ را فرصتی برای حضور در مجامع جهانی تلقی کرده است. در زمان دولت احمدی‌نژاد که موضوع انزوای سیاسی ایران در مجامع جهانی مطرح بود جمهوری اسلامی به هر دو گرد همایی علاقه بیشتری نشان داد.
فعالیتهای اتمی ایران و مذاکرات جمهوری اسلامی با گروه موسوم به ۱+۵ طی سه سال از جمله اصلی ترین موضوعهای مورد بحث در کنفرانس امنیتی مونیخ بشمار میرفته و کنفرانس سال جاری نیز با وجود غیبت قطعی وزیر خارجه چین و عدم حضور احتمالی وزیر خارجه روسیه، از این قاعده مستثنی نیست.
گفتگوهای دو جانبه با آمریکا
جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی که روز جمعه عازم مونیخ شد، طی سه روز اقامت در آلمان گفتگوهای ناتمام با طرفهای غربی بخصوص جان کری وزیر خارجه آمریکا را، بمنظور یافتن راه خروج مذاکرات اتمی از بن بست کنونی ادامه خواهد داد.
فوت ملک عبدالله پادشاه عربستان و مراسم جانشینی او مانع از ادامه گفتگو های ژنو در بقیه شهرهای اروپایی منجمله پاریس شد. گفتگوها ی نا تمام در حالی از سر گرفته میشود که جواد ظریف به بهانه راه پیمایی ژنو با وزیر خارجه آمریکا در خانه همچنان مورد انتقاد تند اصولگرایان قرار دارد.
بدون شک فضای حاکم بر گفتگو های اتمی جاری در سال نا مطلوب تر از گذشته بنظر میرسد. آغاز به کار کنگره تازه در آمریکا با اکثریت جمهوری خواهان، ورود دولت اوباما به دو سال آخر عمر خود که به دوران “مرغابی لنگ” شهرت دارد به گونه ای سخت تر شدن مواضع حاکمیت جمهوری اسلامی در قبال مذاکرات اتمی را بدنبال داشته است.
اصولگرایان و نظامیان جمهوری اسلامی اصرار دارند که در مقابل مواضع سخت تر شده غرب ( آمریکا) باید سیاستها و مواضع سخت تری اتخاذ کرد.
گردآوری امضاء در مجلس اسلامی ایران برای طرحی که در صورت تصویب لغو توافق موقت اتمی ژنو را موکول و مرتبت با اعمال تحریمهای تازه علیه ایران خواهد ساخت، و همچنین تهدید علی لاریجانی به افزایش نامحدود غلظت غنی سازی در صورت شکست مذاکرات، تقدیر اخیر حسن روحانی در اصفهان از “نقش رهبری در هدایت مذاکرات!“، و بالاخره تهدید اخیر حسین موسوی مذاکره کننده سابق اتمی که چند سالی است در آمریکا اقامت دارد و معروف به انتشار نقطه نظرهای غیر رسمی جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی است، به “خروج ایران از معاهده منع گسترش سلاحهای اتمی در صورت شکست مذاکرات جاری”، نشانه های روشن دشوار تر شدن فضای حاکم بر مذاکرات است.
مونیخ راه گشا خواهد شد؟
جواد ظریف همچنان امیدوار است که در انتهای راه تاریک و باریک کنونی، کورسویی مشاهده و راه خروج مذاکرات از بن بست گشوده شود. در حالی که بیش و کم سه ماه به انقضای مهلت توافق اتمی تمدید شد باقی است مشکل برداشتن یکجای تحریمها و همچنین شمار مورد قبول سانتریفیوژ های مشغول بکار در ایران به قوت خود باقی است.
دو شکل بر شمرده تنها نماد های شناخته شده تر فاصله ای است که مابین خواسته های جمهوری اسلامی و شرایط آمریکا برای رسیدن به توافق نهایی با جمهوری اسلامی وجود دارد. دهها مشکل درشت و ریز حل نشده دیگر، منجمله نحوه همکاری تهران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، تحریمهای شورای امنیت، بازدید از پارچین، مصاحبه با دست در کاران فعالیتهای اتمی، نحوه توسعه صنایع موشکی ایران، حجم اورانیوم مجاز در اختیار ایران….، حکایت از دشواری فراوان راه و توان محدود مذاکره کنندگان برای عبور از موانع موجود دارند.
در حاشیه کنفرانس مونیخ به دلیل غیبت احتمالی وزیر خارجه روسیه که در مسکو درگیر مشکلات اوکراین است، و عدم حضور وزیر خارجه چین، زمینه برای بحث جمعی گروه ۱+۵ فراهم نخواهد بود و در نتیجه توافقی نیز صورت نمیگیرد.
در بهترین شرایط در حاشیه کنفرانس مونیخ، جواد ظریف همتای آمریکایی خود را در جریان تحولات سیاسی دست اول خانگی و سخت تر شدن ناگزیر مواضع جمهوری اسلامی در صورت انعطاف ناپذیری آمریکا و ادامه “سیاست تحبیب اسرائیل و عربستان” قرار خواهد داد. بنظر میرسد بعد از کنفرانس مونیخ نیز درب مذاکرات اتمی همچنان بر همان پاشنه ای خواهد گشت که امروز!