جنیفر روبین
قرار است روز سه‌شنبه کمیته روابط خارجی مجلس آمریکا جلسه‌ای در مورد ایران برگزار کند. امید می رود که این اولین جلسه از سلسله جلسات و مباحثات پیش از مهلت ۲۰ ژوئیه برای دستیابی به توافق نهایی باشد.
این جلسه می‌بایست به پنج جنبه مهم توافق اولیه با ایران بپردازد. مهم است که گفته‌های بی‌واسطه مذاکره‌کنندگان شنیده شود؛ هم از سوی افراد وزارت خارجه که سیاست ایران را فرموله کرده‌اند و هم متخصصان، از جمله مقامات پیشین دولت اوباما که اطلاع دقیقی از مذاکرات دارند.
اولین موضوع وضعیت اقتصادی ایران است. دولت می‌گوید کاهش تحریم‌ها برای ایران تنها ۷ میلیارد دلار درآمد خواهد داشت. اما منتقدان می‌گویند این مقدار بسیار بیشتر است، چراکه اقتصاد ایران بهبود می‌یابد و ذهنیت سرمایه‌گذاران در مورد بازار این کشور تغییر می‌کند. در واقع اقتصاد ایران بسیار بهتر از چیزی است که دولت فرض می کند. صحبت‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه در صورت عدم حصول توافق نهایی فشارها دوباره افزایش یابد.
موضوع دوم موضع چانه‌زنی با ایران است. اینکه دولت امتیازات، مواضع و ادبیات بکار برده شده توسط ایران را خصلت یابی نکند قابل قبول نخواهد بود. اگر شاهدی بر این وجود نداشته باشد که ایران موضع خود برای غنی‌سازی اورانیوم، سانتریفیوژها و برنامه مشکوک ساخت سلاح را تغییر داده است، کنگره چاره‌ای جز تشدید تحریم‌ها و درخواست از دولت برای ترک خوش‌بینی خود نسبت به مذاکرات نخواهد داشت.
جلسات باید متمرکز بر شکاف گسترده میان قطعنامه‌های سازمان ملل ـ– که خواستار توقف کامل برنامه هسته ای ایران است ـ– و خواست آشکار دولت باشد که به ایران اجازه می‌دهد غنی‌سازی را بصورت محدود حفظ کند. اگر دولت این اجازه را بدهد، چه مکانیسم احتمالی وجود دارد که طی آن اطمینان حاصل شود ایران تبدیل به یک کشور هسته‌ای نمی‌شود؟
به علاوه، گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت با تخطی جدی از توافق اولیه، از جمله عدم همکاری کامل ایران با آژانس هسته‌ای سازمان ملل، روبرو نیست. باید در این زمینه گزارش کاملی به کنگره داده شود. اگر ایران به تعهدات کنونی خود پایبند نباشد، تحریم‌ها باید بلافاصله تشدید و دوباره تحمیل شوند.
در آخر، دولت باید مشخص کند که آیا به خاطر موضوع هسته‌ای، به مسایل دیگر از جمله حقوق بشر و حمایت از تروریسم رسیدگی خواهد کرد یا خیر. حتی اگر به خاطر مسئله هسته‌ای تحریم‌ها برداشته شود، آیا باید در مورد رفتارهای دیگر سکوت کرد؟
احتمالا دولت تقاضای وقت بیشتری برای مذاکرات خواهد کرد و گفتگوها تا پایان سال ادامه خواهد یافت. اگر شواهدی محکم در مورد معتدل شدن موضع ایران و همکاری کامل با آژانس هسته‌ای موجود نباشد، کنگره باید درخواست تغییر مسیر کند. اگر دولت تا ۲۰ ژوئیه به توافق نهایی نرسد، می‌توان به این نتیجه رسید که احتمالا هرگز نخواهد رسید. در این صورت کنگره باید اقدامات جدیدی را در نظر بگیرد.
منبع: واشنگتن‌پست - 9 ژوئن 2014
