ایران و آمریکا نیاز به تغییر نگرش دارند‏

نویسنده

obamaclinton.jpg

ریچارد مورفی

سناتور هیلاری کلینتون و سایر اعضای تیم سیاست خارجی اوباما باید بدانند که چگونه روابط جدید ‏ایران و آمریکا می تواند منافع آمریکا در عراق و افغانستان و حتی فرآیند صلح فلسطین و اسرائیل را ‏ارتقا دهد.‏

تحقق این امر آسان نخواهد بود. سی سال از زمان پیدایش انقلاب ایران گذشته و در این مدت هیچگونه ‏روابط رسمی دیپلماتیک و یا گفتگوی مستمر بین تهران و واشنگتن وجود نداشته است و سوء ظن های ‏متقابل همچنان بین دو کشور وجود دارد.‏

بنابراین، تغییر نگرش آمریکا نسبت به ایران به اندازۀ تغییر نگرش ایران نسبت به آمریکا مهم است. ‏ما این عادت را پیدا کرده ایم که تصور می کنیم خاورمیانه “حیاط خلوت آمریکا”ست و به راحتی ‏منافع سایر کشورها، از جمله ایران، را در منطقۀ خودشان نادیده می گیریم.‏

این یکی از دلایلی است که تهران با کل طیف احزاب شیعۀ عراق دست دوستی داده و باعث ایجاد تنش ‏های داخلی و افزایش مشکلات احتمالی مربوط به عقب نشینی نظامیان آمریکایی از عراق شده است. ‏ایران بواسطۀ واگذاری تسلیحات، آموزش نظامی و سرمایه گذاری اقتصادی، در سوریه، لبنان و غزه ‏نیز نفوذ پیدا کرده است. حمایت از حماس و حزب الله نیز از دیگر موارد افزایش نفوذ ایران در منطقه ‏است که باعث پیچیده تر شدن درگیری فلسطین و اسرائیل و از بین رفتن اتحاد فلسطینیان شده است (ما ‏نیز سهم خود را در اختلاف فلسطینیان داشته ایم). برنامۀ هسته ای ایران و لحن تهدیدکنندۀ محمود ‏احمدی نژاد باعث نگرانی غرب و جهان عرب شده و بسیاری از اسرائیلی ها را متقاعد کرده است که ‏ایران مهم ترین چالش موجود برای آنها بشمار می رود. ‏

در مجموع، ایران در موقعیتی است که می تواند عناصر مخالف با صلح اسرائیل و فلسطین و یا ‏موافقتنامۀ صلح اسرائیل و سوریه را فعال کند و در کل، باعث افزایش تنش ها میان اسرائیل و ‏همسایگانش شود. از طرف دیگر، ایران در موقعیتی است که می تواند به کاهش تنش ها کمک کند و ‏راه یافتن راه حل ها را بگشاید.‏

دولت بوش سیاست ایران خود را بر موضوع هسته ای معطوف داشته و بر تحریم ها تأکید کرده است ‏و به تازگی رویکرد متحدان اروپایی خود را در خصوص ترغیب ایران به دادن اجازۀ بازرسی های ‏همه جانبه از برنامۀ هسته ای خود اتخاذ کرده است. اما این ترکیب هویج و چماق تاکنون واکنش مثبتی ‏نداشته و برنامۀ هسته ای ایران حتی سریع تر از چند ماه قبل توسعه یافته است.‏

تحریم هایی که تاکنون بر بانک ها و سایر شرکت های ایرانی اعمال شده اند، بیش از آنکه به رژیم ‏ضربه زده باشند، به رشد اقتصادی این کشور و مردم عادی ضربه زده اند. به همین ترتیب، ‏بکارگیری زور نیز بر ضد ایران توسط آمریکا و متحدانش بیش از آنکه باعث حل مشکلات شود، ‏باعث تشدید آنها خواهد شد. ‏

چندین روش برای نشان دادن علاقۀ ما به رویکرد جدید وجود دارد: گسترش مبادلات آموزشی و ‏رویدادهای ورزشی. گفتگوی رسمی نیز باید میان مقامات رده پایین دو کشور آغاز شود، اما همین ‏مقامات باید مجوز گفتگو از طرف دولت هایشان را داشته باشند. مذاکرات نیز باید به گونه ای باشد که ‏تنها این تصور را ایجاد نکند که “ما تلاش کرده ایم” و اکنون چاره ای جز برگشتن به همان سیاست ‏های خصمانۀ گذشته را نداریم.‏

در نظر واشنگتن، حفظ گفتگوی میان ایران و آمریکا مستلزم آن خواهد بود که ایران از تهدیدهای خود ‏بر ضد اسرائیل دست بردارد و آمادگی خود را برای حمایت از صلح اسرائیل و فلسطین اعلام کند. اما ‏واشنگتن نمی تواند انتظار داشته باشد که این سیاست یا سایر سیاست های ایران بعنوان پیش شرط ‏گفتگوی با تهران تغییر کند. راه پیشرفت روابط ایران و آمریکا ناهموار خواهد بود، اما منافع احتمالی ‏دو طرف آشکار است. اکنون زمان شروع است.‏

منبع: واشنگتن پست، 19 دسامبر‏