استفاده از اجتماعات اعتراضی برای افزایش قدرت چانه‌زنی

نویسنده
جلال یعقوبی

» پیشنهاد مدیر حوزه‌های علمیه به تیم مذاکره کننده هسته‌ای

آیت‌الله سیدهاشم حسینی‌بوشهری مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور در دیدار با اعضای ستاد برگزاری تجمع حوزویان درباره مذاکرات هسته‌ای که چند روز پیش در مدرسه فیضیه برگزار شد، از برگزاری این تجمع حمایت کرد.

به گزارش خبرگزاری رسا، وابسته به حوزه علمیه قم، حسینی‌بوشهری برگزاری تجمع درباره مذاکرات هسته‌ای را کاری بسیار خوب و بجا توصیف کرد و گفت: “خوشبختانه این حرکت خوب، با شکوه مناسبی نیز برگزار شد.” او اضافه کرد: “این قبیل تجمعات پشتوانه محکمی برای تیم مذاکره کننده به شمار می‌آید، دولت و تیم مذاکره کننده می‌توانند از این گونه اجتماعات به نفع خودشان و در جهت افزایش قدرت چانه‌زنی تیم هسته‌ای استفاده و با زیاده‌خواهی دشمنان و غربی‌ها مقابله کنند.”

این سخنان در حالی بیان شده است که مسئولان دولتی تاکید می‌کنند مخالف برگزاری راهپیمایی یا تجمع در حمایت یا مخالفت با مذاکرات هسته‌ای هستند. چند روز پیش حسینعلی امیری، قائم مقام وزیر کشور در واکنش به برگزاری تجمع های قم و مشهد گفته بود: “وزیر کشور معتقد است برگزاری تجمع له یا علیه بعضی از مسائلی که مورد وفاق ملی است و به امنیت ملی برمی‌گردد آسیب‌زا است. به طور مشخص «مذاکرات هسته‌ای» از مصادیق این نوع مواردی است که به امنیت ملی باز می‌گردد.” او تاکید کرده بود: “تجمعاتی که بدون مجوز برگزار می‌شوند غیرقانونی بوده و وزارت کشور با برگزارکنندگان آنها طبق قانون برخورد خواهد کرد.”

گفته می شود مخالفت‌ها و اعتراض‌های اصولگرایان جمهوری اسلامی با مذاکرات هسته‌ای بدون هماهنگی با آیت‌الله خامنه‌ای که مدیریت مذاکرات را بر عهده دارد، ممکن نیست. برخی ناظران معتقدند اساسا چنانچه “نظام” یا به عبارت دیگر سیدعلی خامنه‌ای از چنین اقداماتی ناراضی باشد، امکان انجام آن توسط هواداران “نظام” ناممکن خواهد بود.

 تندروان جمهوری اسلامی اختلاف‌هایی را که بین کشورهای غربی و همچنین در میان جمهوریخواهان و دموکرات های امریکایی دیده می‌شود “جنگ زرگری” می‌دانند. اظهارات آیت‌الله حسینی‌بوشهری نشان می‌دهد که مشابه همین دیدگاه در درون حکومت و بر سر مذاکرات هسته‌ای نیز وجود دارد.

اواخر سال گذشته که اختلاف کنگره امریکا و اوباما بر سر مذاکرات هسته‌ای ایران تشدید شده بود، گروهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم در پاسخ به مصوبه احتمالی کنگره امریکا، اعلام کردند در صورت تصویب افزایش تحریم‌ها در آمریکا، طرح غنی‌سازی نامحدود در مجلس را تصویب خواهند کرد. در آن زمان روزنامه وطن امروز این طرح را هدیه ای به ظریف برای افزایش قدرت چانه‌زنی دانسته بود. این روزنامه در گزارشی که با عنوان “هدیه مجلس به ظریف” منتشر شد، نوشته بود: “طرح جدید مجلس شاید بهترین هدیه‌ای باشد که دار و دسته آقای ظریف از مجلس می‌توانستند دریافت کنند، چراکه هم می‌تواند مانع تصویب افزایش تحریم‌های ایران در سنا شود و هم می‌تواند نسبت به پایان زیاده‌خواهی‌های طرف آمریکایی و حصول توافق جامع هسته‌ای، امیدواری ایجاد کند.”

 نویسنده این گزارش به نکته دیگری هم اشاره کرده بود: “جمهوریخواهان ۵۴ کرسی کنگره را در اختیار دارند. آنها برای عبور از سد اوباما، به همراهی ۱۳ سناتور دموکرات نیاز دارند. اگر اوباما مخالف تصویب تحریم‌های مشروط است، می‌تواند هم‌حزبی‌هایش را در سنا به خط کرده و از آنها بخواهد به طرح رابرت منندز و مارک کرک رای منفی بدهند.”

تصویر روزنامه راستگرای چاپ تهران از صحنه سیاسی امریکا و دعوت اوباما برای “به خط کردن” نمایندگان مجلس، همان تصویری بود که در جمهوری‌اسلامی حاکم است.

چندی بعد روزنامه رسالت دریادداشتی دیگر نوشت: “جنگ زرگری بین اوباما و کنگره برای رنگ کردن تیم مذاکره‌کننده ما خیلی نخ‌نماست. البته تیم دیپلماتیک ایران در مذاکرات هسته‌ای آدم‌های باهوشی هستند، دست آمریکایی‌ها را خوانده‌اند و می‌دانند قرار است کنگره تحریم‌های جدید وضع کند تا اوباما بتواند برای امتیازگیری چانه‌زنی کند. این تقسیم کار را کسی که کمترین هوش سیاسی داشته باشد، می‌فهمد.”

اوایل بهمن ماه سال گذشته نیز علی لاریجانی با وجود تاکید بر اینکه درباره “اصالت” اختلاف هایی که در امریکا وجود دارد، قضاوتی نمی‌کند، گفته بود: “همین طور که ما در حال کنترل شرایط هستیم، آنها هم باید توانمندی‌های لازم را برای کنترل شرایط کشورشان داشته باشند و اگر ندارند و نمی‌توانند، نباید بگویند که مذاکرات مشکل پیدا کرده است. هرگونه ناتوانی در این امر به معنی آن است که آنها درحال برهم زدن مذاکرات هستند، لذا ما مسیر مذاکرات را مسیری معقول می‌دانیم و زمینه و مطالعات فراوانی برای طراحی‌های سناریوهای بدیل برای مواجهه با این مشکلات را کرده‌ایم.”

تصور جنگ زرگری میان احزاب داخل امریکا و همچنین میان اوباما و نتانیاهو که روزنامه کیهان از آن سخن گفته است، می‌تواند بر اساس نحوه تعامل نیروهای سیاسی داخل حکومت در ایران بوجود آمده باشد.

سال گذشته، سایت فرارو در گزارشی با عنوان “برکات و صدمات دلواپسان، برای دولت” نوشته بود: “درعرصه بین‌المللی این دلواپسان توافق هسته‌ای به صورت غیرمستقیم بیشترین خدمت را به تیم مذاکره کننده ایرانی می‌کنند، آنان در حقیقت با مخالفت خود ضریب چانه‌زنی دیپلمات‌های کشور با تیم پنج به علاوه یک را بالا می‌برند. آیا ترس و وحشت غربی‌ها ازبه هم خوردن بازی توسط این گروه، تعاملات دیپلماتیک هیات ایرانی را تسهیل نمی‌کند؟”