‏ آخرین بازماندگان زرتشتی

نویسنده

zardoshti.jpg

دینا گوزدر

از چایخانه های شلوغ تهران و باغ های سرسبز انار اصفهان که بگذری، دشت کویر و دشت لوت در شهری به نام یزد ‏به هم می رسند که زمانی قلب امپراطوری ایران بوده است.‏

از جاده های ناهموار شهر فراموش شده عبور می کنیم. یک زن جوان ایرانی که لباس رنگارنگ گلداری پوشیده است، ‏به برجی خشتی اشاره می کند که مثل آتشفشانی خاموش زیر آفتاب سوزان ایستاده است. زن با لبخندی صمیمانه می ‏گوید:« اینجا جایی است که ما طی سال ها ده ها هزار جسد را قرار داده ایم».‏

این برج بخشی از مراسم تشیع جنازه آیین زرتشت، قدیمی ترین مذهب تک خدایی دنیاست. زرتشتیان که در هند پارسی ‏نامیده می شوند، اجساد را در فضای آزاد و در برج هایی که به آن “برج خاموشان” می گویند، باقی می گذارند تا ‏متلاشی شوند و یا توسط لاشخورها خورده شوند، این روشی سازگار با محیط است که در مذهب زرتشتی برای احترام ‏به زمین اجرا می شود. یک موبد زرتشتی که لباسی یلند و نخی پوشیده است توضیح می دهد:« مرگ حاصل کار ‏اهریمن است که مظهر همه پلیدی هاست در مقابل زمین و زیبایی هایش قرار دارد که کار ایزد پاک است. ما نباید زمین ‏را با آنچه از ما باقی می ماند، آلوده کنیم».‏

این موبد معتقد است که باقی گذاشتن اجساد در فضای باز، مکمل عقاید اصلی مذهب اوست که همان کردار نیک است. ‏او با ناراحتی می گوید که بعد از گذشت سه هزار سال از سنت گذاشتن اجساد در فضای باز، دیگر زرتشتی باقی نمانده ‏که بشود برج خاموش یزد را دایر نگه داشت. در عوض زرتشتیانی که می خواهند به روش های سنتی احترام بگذارند ‏باید رد وصیت نامه خود بنویسند که می خواهند مراسم سنتی داشته باشند و جسدشان جایی در حومه شهر بمبئی در هند ‏فرستاده می شود تا در آخرین برج خاموشی که هنوز دایر است، گذاشته شوند.‏

در نیایشگاه مرمرین معبد زرتشتیان شهر یزد، تعداد معدودی از بازماندگان این آیین ایران باستان درحالیکه موبد چوب ‏صندل را آتش می زند و دانه های کندر را در آتش می ریزد، سرود مذهبی می خوانند. زرتشتیان بعنوان یکی از مهم ‏ترین سمبول های مذهبی شان، دستبند های دست باف به دست کرده اند و در مقابل آتش که مظهر پاکی و راستی است، ‏دعا می کنند. آتش مقدس در شهر یزد، 1500 سال است که همواره روشن است. آیین زرتشت در دوره کشورگشایی ها ‏از روم و یونان به هند و روسیه رسید و در این میان طی قرن ها از تعداد پیروان زرتشت کاسته شد. با وجود اینکه یزد ‏مهد این دین است، تنها 200 نفر از 433،836 زرتشتی در آنچا زندگی می کنند که دلیلش را می توان مهاجرت، تغییر ‏مذهب اجباری و قرن ها فشار دانست که باعث کاهش جمعیت آنها شده است.‏

تعداد پیروان زرتشت در جهان حداکثر 190،000 نفر است که شاید طبق بعضی از آمارها از 124،000 نفر هم کمتر ‏باشند. اگرچه زرتشتیان تعدادشان کم است اما آیین زرتشت با تعالیمش درمورد تک خدایی بودن، دو جهان خیر و شر و ‏روز جزا، بر ادیانی چون یهودیت، مسیحیت و اسلام تاثیر گذاشته است. مهربان فیروزگری، موبد معبد زرتشتیان تهران ‏توضیح می دهد در این آیین انسان برای کامل شدن خلق شده است اما نیروهای اهریمنی چون طمع، شهوت و نفرت مانع ‏از این کار می شود. به اعتقاد زرتشتیان این نیروهای اهریمنی باید دائما توسط گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک به ‏مبارزه طلبیده شوند.‏

زرتشتیان با وجود کم شدن جمعیتشان بر سر قبول کردن ازدواج با پیروان مذاهب دیگر، به دو دسته تقسیم شده اند. ده ها ‏هزار نفر از آنها در قرن دهم و در جریان تهاجم اسلام به ایران از ایران مهاجرت کردند و به با این شرط که با افراد ‏خارج از دین خود ازدواج نکنند یا به هندوئیسم که در هند اکثریت دارد نپیوندند، به هندوستان پناهنده شدند. رامیار ‏کرنجیا، مدیر مدرسه مذهبی زرتشتیان بمبئی، می گوید:« در آیین ما تغییر مذهب وجود ندارد». طبق آمار یونسکو ‏جمعیت زرتشتیان هند که خانه امروزی زرتشتیان است، هر ده سال ده درصد کاهش پیدا می کند. امروز، زرتشتیان ‏جامعه ای بسته اند که خود را منزوی کرده اند و شدیدا ازدواج درون مذهبی را تبلیغ می کنند.‏

به گفته پروا نمیرانیان، دانشجوی زرتشتی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، جامعه زرتشتیان ایران با یادگرفتن اشعار ‏شاهنامه و برگزاری کلاس های مذهبی و اجرای مراسم آیینی، هویت خود را حفظ کرده است. او می گوید:« زرتشتیان ‏در ایران پذیرفته شده اند چون معرف تاریخ پر افتخارشان هستند و همه ایرانیان بدون در نظر گرفتن مذهب شان، ‏نوروز، عید زرتشتیان را در آغاز سال نو، جشن می گیرند، زیرا این عید بهانه ای است برای لباس خریدن و شیرینی ‏خوردن». مهربان فیروزگری، رئیس معبد زرتشتیان تهرانهم موافق است که ایران اقلیت زرتشتی را دوست دارند انا ‏نگران آینده جامعه زرتشتیان است. او می گوید:« زرتشتیان بیش از سه هزار سال است که در ایران زندگی می کنند، ‏اما تعداد کمی از آنها باقی مانده است».‏

منبع: مجله تایم 9 دسامبر‏

‏ ‏‎ ‎‏ ‏

‏ ‏