کمتر از دوهفته پس از روایت های اعضای مجلس از نشست مشترک دولت و مجلس و توافق برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها و حذف یارانه بخشی از شهروندان برای مقابله با بحران اقتصادی، دبیر ستاد هدفمندی یارانه ها از حذف یارانه “افراد ثروتمند” در مرحله بعدی قانون هدفمندی یارانه ها خبرداد.
محمدرضا فرزین گفت: “یارانه مرحله اول هیچکس حذف نشده و قصد حذف این یارانه وجود ندارد اما برای مرحله دوم افراد شناسایی می‌شوند و افراد ثروتمند از دریافت یارانه مرحله دوم حذف خواهند شد.”
او درعین حال افزود: “همانطور که گفتم فعلا تصمیمی برای اجرا نداریم و برنامه‌ریزی هم برای اجرای قانون در نیمه دوم سال نیز صورت نگرفته است.”
این تاکید دبیرستاد هدفمندی در حالی است که محمود احمدی نژاد ۲۳ فروردین ماه سال جاری با اعلام اینکه”طرح هدفمندی یارانه ها با قدرت ادامه خواهد یافت” تاکید کرده بود که” دولت مصمم است مرحله دوم هدفمندی یارانه را در سال ۹۱ اجرا کند.”
فرزین اما درباره اینکه در قانون اعلام شده گام دوم باید در سال جاری اجرا شود و با اشاره به روایت های هفته گذشته برخی اعضای مجلس اضافه کرد که “با مجلس در حال تعامل هستیم و در این باره مشکلی نداریم.”
دبیر ستاد هدفمندی یارانه ها البته در گفته های خود هیچ اشاره ای به اینکه “افراد ثروتمند” چگونه و براساس چه ملاکی شناسایی خواهند شد نکرده است.
البته او سال گذشته اعلام کرده بود که “بر اساس برآورد ما کسی که یارانه نقدی، بین پنج تا ۱۰ درصد درآمد ماهیانه وی را تشکیل می دهد نیازی به یارانه ندارد، بنابراین احتمال داده می شود که فیش حقوقی افراد ملاک عمل قرار گیرد بنابراین در این صورت کارمندان و کارگران که دارای فیش حقوقی مشخص هستند، امکان برآورد دریافتی ها وجود دارد اما درباره سایر درآمدهای این افراد و همچنین افراد دارای مشاغل آزاد امکان برآورد درآمد وجود ندارد.”
خبر حذف یارانه بخشی از شهروندان در مرحله دوم طرح هدفمندی(حذف) یارانه ها بدون اعلام ملاک و معیار تشخیص “افراد ثروتمند” پس از آن مطرح می شود که 7 دی ماه سال گذشته محمود احمدی نژاد در جریان سفر به ایلام ضمن تاکید بر اجرای مرحله دوم این طرح، از حذف یارانه نقدی تعدادی از دهک های جامعه خبرداده بود.
او تاکید کرده بود که “یارانه پرداختی در زندگی دو دهک نهم و دهم جامعه تاثیری ندارد و برایشان نامه می‌نویسیم تا اجازه دهند این پول در طبقات پایینی جامعه پرداخت شود… از این افراد خواهش می‌کنیم که آن پول را دریافت نکنید تا در طبقات دیگری پرداخت شود.”
یک روز پیش از این اظهارات احمدی نژاد، محمدرضا فرزین نیز از دستور احمدی نژاد برای حذف یارانه ۱۰ میلیون نفر خبرداده و گفته بود: “براساس دستور احمدی‌نژاد قصد داریم با افرادی که نیاز به دریافت یارانه نقدی ندارند، مکاتبه کنیم، ۱۰ میلیون نفر از اقشار مرفه در مرحله دوم اجرای قانون از لیست دریافت یارانه نقدی حذف می‌شوند.”
تصمیمات و توافقات مخفی
این اظهارات دبیر ستاد هدفمندی یارانه ها و مدیرعامل صندوق توسعه ملی درشرایطی مطرح می شود که یکشنبه شب هفته گذشته اعضای مجلس نهم و دولت محمود احمدی نژاد طی نشستی به بررسی مشکلات اقتصادی کشور و آثار تحریم ها پرداخته بودنداما خبر یا گزارشی از موضوعات مطرح شده در این جلسه نه از سوی مجلس و نه از سوی دولت در اختیار رسانه ها قرار نگرفته و تنها برخی از اعضای مجلس بصورت کلی از محورهای مورد گفت و گو و برخی از توافقات در این جلسه اخباری را اعلام کرده اند.
از جمله سخنگوی کمیسیون اصل نود مجلس نهم در مورد محور مذاکرات یکشنبه شب هفته گذشته میان اعضای مجلس و دولت برای رفع مشکلات اقتصادی کشور گفت: “در جلسه ضیافت افطار ریاست جمهوری، فرزین رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در خصوص اهداف عمده هدفمندی یارانه ها، چالش ها و برنامه های پیش روی طرح تحول اقتصادی توضیحاتی را به نمایندگان ارائه داد که بسیار خوب بود، هر چند بعضی از موارد آن را نمی توان رسانه ای کرد.”
مصطفی افضلی فرد درباره برنامه های دولت در این باره نیز تصریح کرد که “دبیر ستاد هدفمندی یارانه‌ها در این جلسه با تاکید بر تلاش دولت بر اجرای سریع‌تر فاز دوم هدفمندی یارانه ها خبر داد که در این مرحله «دولت قصد دارد از محل اعتبارات حذف یارانه اقشار پر در آمد» بعضی برنامه های دولت را که به دلیل کمبود اعتبارات اجرایی نشده اجرایی کند.”
او البته در عین حال تاکید کرده بود که “فرزین در این جلسه زمان دقیقی را برای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها تعیین نکرد اما اعلام کرد که دولت تلاش می کند فاز دوم هدفمندی را هر چه سریع تر اجرایی کند.”
چند روز پیش از برگزاری این جلسه نیز برخی اعضای دولت به مجلس رفته و در یک نشست غیرعلنی شرکت کرده بودند که موضوعات مطرح شده در این نشست نیز در اختیار رسانه ها قرار نگرفت. تنها علی لاریجانی رییس مجلس پس از اتمام این نشست از تشکیل و آغاز به کار ستادی تحت عنوان “ستاد رفع مشکلات اقتصادی” با حضور” دولت، مجلس و قوه قضاییه” خبرداد.
علی لاریجانی با اشاره به اینکه در “نشست غیرعلنی” روزگذشته مقامات دولت و مجلس پیشنهاد چنین ستادی مطرح شد” افزود: “این ستاد به صورت غیرمصوب، اکنون فعالیت خود را آغاز کرده و با حضور دولت، مجلس و قوه قضاییه در حال کار است و اگر بخواهد چارچوبی برای اصلاح بودجه و سایر امور اقتصادی داشته باشد، باید حتماً نقش قانونی خود را پیدا کند.”
عبدالرضا مصری سخنگوی هیات رییسه مجلس نیز درارتباط با این جلسه اضطراری و همچنین تشکیل ستاد بحران گفته بود: “اینکه ریشه این مشکلات کجا بوده خیلی مهم نیست، بلکه مهم این است که چه راه حل‌هایی باید برای رفع مشکلات داشته باشیم؛ گاهی مشکلات یک بعدی نیست و متغیرهای مختلفی در این موضوع مؤثر است؛ بعضی از متغیرها قابل پیشبینی نیست و انتظار ما این است که این متغیرها قابل پیشبینی باشد.”
وی تاکید کرده بود: “بعضی متغیرهای مزاحم هم وجود دارد که قابل پیشبینی نبوده و ما باید راه‌حل‌هایی برای این متغیرها پیدا کنیم که امروز روی این مسائل هم بحث شد… گرانی‌ها به تدریج ایجاد شده و تمهیداتی می‌خواهد تا به تدریج کاهش پیدا کند؛ با جلساتی که تشکیل شده ما بسیار امیدواریم که گرانی‌ها کاهش پیدا کند.”
ایرج ندیمی یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس اما از جمله کسانی بود که گفت: “محور صحبتها و مباحث مطرح شده در جلسه امروز(چهارشنبه ۴ مرداد) تحریمها، ارز، تدابیر اقتصادی، تسهیلات بانکی و منابع مربوط به صنعت، تولید و گرانی‌های اخیر و مواد غذایی بود. وزرا در جلسه امروز درباره این مسئله که آیا «حلقه‌های تحریم تنگ‌تر شده است» و اینکه منابع ارزی در داخل چگونه است مطالبی را ذکر کردند.”
او البته در عین حال همچون سایر اعضای دولت و مجلس از تشریح مباحث مطرح شده در جلسه دولت و مجلس خودداری کرد و گفت: “ما که نمی‌توانیم راهکارهایی که در جلسه غیرعلنی برای مقابله با مشکلات اندیشیده شده است را افشا کنیم؛ آنچه که در جلسه امروز گفته شد هم‌اندیشی بود و معنایش این نیست که مجلس و دولت به آن عمل می‌کنند یا نمی‌کنند.”
راهکار سپاه برای اقتصاد مقاومتی
از سوی دیگر در هفته جاری رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس طی اظهاراتی با تاکید بر اینکه “وقفه یا تاخیر در اجرای این قانون(هدفمندی یارانه ها) یعنی ضرر بیشتر اقتصاد ملی” اعلام کرد که “یقینا دولتمردان گام دوم اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها را به سال 1392 موکول نخواهند کرد.”
غلامرضا مصباحی مقدم 16 مردادماه همچنین گفت: “باید شرایط اقتصادی را مدیریت کرد نه اینکه منتظر عوامل غیرقابل پیشبینی بنشینیم و در مقام معلول نقش آفرین شویم به بیان دیگر نوسان قیمت‌ها و بالا بودن نرخ تورم موجب نارضایتی مردم می شود و این وضعیت یعنی فراهم نبودن شرایط اجرای گام دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها.”
او با اشاره به اینکه “زمان مناسب اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها در گرو فضای عمومی جامعه و شرایط داخلی و خارجی است” تصریح کرد: “وقفه یا تاخیر در اجرای گام دوم هدفمندسازی یارانه‌ها به مفهوم زمینه‌سازی برای قاچاق کالا و سوخت، اسراف در مصرف سوخت و کاهش منابع ریالی ناشی از فروش سوخت و انرژی قاچاق است و در این صورت نمی‌توان به تامین منابع لازم برای اجرای بهداشت و درمان دولتی و رایگان شدن درمان و کمک به تولید و صنعت و ارائه تسهیلات به بخش‌های تولیدی امیدوار بود.”
وی البته هفته گذشته نیز پس از برگزاری جلسات مشترک و غیر علنی دولت و مجلس نیز با اعلام اینکه “بدون داشتن منبع درآمدی برای دولت امکان اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها مهیا نخواهد بود” تاکید کرده بود که “بر اساس قانون دولت از جای دیگر هم نمی‌تواند کسب درآمد کند و قانون صراحت دارد که صرفا درآمد هدفمندی را از محل تغییر قیمت حامل‌های انرژی به دست آورد.”
او همچنین با تایید افزایش قیمت حامل های انرژی در فاز دوم طرح حذف یارانه ها گفته بود: “اجرای مرحله دوم حتما به معنای تغییر قیمت (افزایش به نرخ فوب- قیمت فروش محصولات نفتی روی کشتی و به قیمت بین المللی آن در خلیج فارس)حامل‌های انرژی است و کلید اجرای قانون در ایجاد درآمد برای دولت از محل تغییر قیمت حامل‌های انرژی است تا بتواند از محل این درآمد بازتوزیع یارانه نقدی بین خانوارها و همچنین پرداخت به بخش تولید، سلامت، بیمه بیکاری و اجتماعی انجام دهد.”
این اظهارات و تاکیدات رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در شرایطی بیان می شود که سال گذشته پس از افزایش گرانی ها در پی اجرای مرحله اول هدفمندی یارانه ها و درخواست اداره سیاسی سپاه پاسداران مبنی بر توقف اجرای این طرح، در یکسالگی اجرای هدفمندی یارانه ها او در جمع هادیان سیاسی سپاه پاسداران اعلام کرده بود مجلس نیز خواستار توقف اجرای هدفمندی یارانه ها و رفع نواقص آن در اجرا شده بود.
او همچنین در دی ماه سال گذشته در گفت و گویی با خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرده بود که “رهبری مستقیماً به من فرمودند «کاری کنید رئیس جمهور زیر بار اجرای این قانون برود و دست و دلش گرم اجرای این قانون بشود» با اقدامات مجلس، رئیس جمهور زیر بار اجرای این قانون رفت. حالا که زیر بار اجرای این قانون رفته و در عین حال تخلفاتی کرده ما می خواهیم جلوی آن تخلفات را بگیریم، مانع اجرای قانون که نشدیم، نمی‌خواهیم جلوی اجرای این قانون را بگیریم.”
انتقادات منصوبین آیت الله خامنه ای و اعضای سپاه از هدفمندی یارانه ها در زمستان سال گذشته درحالی بود که آنها پیشبینی دخالت محمود احمدی نژاد و نزدیکان وی در انتخابات از طریق تطمیع مردم با یارانه نقدی را پیش بینی کرده بودند.
هم اکنون اما در شرایطی دیگر غلامرضا مصباحی مقدم و برخی دیگر از اعضای مجلس که به آیت الله خامنه ای و نهادهای نظامی امنیتی نزدیک اند مجددا بر اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تاکید می کنند آنهم درست در زمانی که آیت الله خامنه ای و سپاه پاسداران پس از تشدید تحریم های بین المللی برعلیه جمهوری اسلامی موضوع اقتصاد مقاومتی و لزوم صرفه جویی مردم را مطرح کرده اند.
درهمین ارتباط همچنین هفته نامه صبح صادق هم که زیر نظر نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه پاسداران منتشر می شود طی دومقاله به این موضوع و نقش مردم در راه اجرایی کردن “اقتصاد مقاومتی” پرداخت و نوشت: “مقابله با فساد، دلالی و سوداگری، اتکای اقتصاد به توده های مردم، قطع وابستگی و نیل به خودکفایی، اولویت گذاری شرکا و فعالیت های اقتصادی و تقویت فرهنگ مقاومت از اصول اقتصاد مقاومتی شمرده می شود.”
نشریه اداره سیاسی سپاه پاسداران همچنین طی مقاله دیگری در شماره اخیر خود یکی از راه های عملیاتی شدن “اقتصاد مقاومتی” را “تداوم هدفمندی یارانه ها” دانسته و با تاکید بر اینکه “استمرار هدفمندی یارانه ها هم به جهت مقابله با فرهنگ اسراف در مصرف - از جمله کاهش مصرف سوخت- علاوه بر آنکه می تواند به اقتصاد کشور کمک کند، آسیب پذیری کشور را نیز در تحریم ها کاهش می دهد” توقف یا بازگشت به دوره پیش از حذف یارانه ها در شرایط جاری کشور را به ضرر جمهوری اسلامی دانسته بود.
