آمریکا روز سه شنبه برای توقف برنامه هسته ای ایران به سایر قدرت های بزرگ دنیا پیوست و به این ترتیب بیانیه ای از سوی این قدرت ها منتشر شد که لحن معتدل آن و نیز تعهد به استفاده از دیپلماسی برای خارج شدن از بن بست موجود در آن قابل توجه بود.
دیپلمات ها در دیدار 35 کشور عضو شورای حکام آژانس بین المللی انرژی هسته ای گفتند تا به حال صدور اطلاعیه با چنین لحنی را از سوی واشنگتن، مسکو، پکن و سه قدرت بزرگ اروپائی در وین به یاد نمی آورند. در این اطلاعیه از ایران خواسته شده به درخواست های سازمان ملل برای محدود ساختن فعالیت های هسته ای که به دلیل نگرانی از تلاش جهت تولید تسلیحات هسته ای مطرح شده، گردن بگذارد.
واشنگتن در زمان دولت قبلی برای واداشتن ایران به توقف برنامه غنی سازی اورانیوم از لحن تندی استفاده می کرد، و تهدید قاطع آن کشور در صورت شکست مذاکرات همواره با مخالفت روسیه و چین روبرو می شد. چنین رویکردی مانع دستیابی به موضع مشترک در دیدارهای شورای حکام علیه ایران بود.
به نظر می رسد بیانیه امروز از تعهد باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به فاصله گرفتن از بی اعتنائی به تهران بر سر برنامه هسته ای آن کشور، و تلاش برای دستیابی به زمینه های مشترک جهت گفتگوهای مستقیم حکایت می کند.
هرچند این اطلاعیه لحن نرم تری نسبت به آنچه واشنگتن در گذشته می طلبید دارد، اما ضمناً صریح تر از آن چیزی است که پکن مایل به طرفداری از آن بود.
این اطلاعیه نشان از آمادگی پکن برای نزدیک تر کردن موضع خود، در واکنش به نگرش میانۀ رو جدید در واشنگتن برای پرداختن به موضوع تهران دارد.
در بیانیه 6 پاراگرافی از ایران خواسته شده “قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل را به اجرا بگذارد”، و در آن به تصویب تحریم های بیشتر آنچنان که در گذشته مورد نظر آمریکا بود، اثری دیده نمی شود.
این بیانیه به انعکاس نگرانی های آژانس بین المللی انرژی هسته ای در زمینه سنگ اندازی تهران در برابر تلاش های آژانس برای حل و فصل اتهام وجود طرح های نظامیگری در گذشته پرداخته شده است. در بیانیه از ایران خواسته شده با تحقیقات آژانس همکاری کند و برای حل و فصل مشکلات موجود، طرف مذاکره را گرفته است.
بیانیه یاد شده که به امضای آلمان، انگلستان و فرانسه نیز رسیده است و توسط اولیویر کارن نماینده فرانسه قرائت شده، آمده است: “ما همچنان به یک راه حل دیپلماتیک فراگیر از جمله گفتمان دوجانبه متعهد هستیم.” وی از تهران خواست ”از این فرصت برای تماس با آمریکا و درنتیجه به حداکثر رساندن فرصت های موجود برای مسیر روی به جلوی مذاکرات استفاده کند.“
از سوی دیگر، اتحادیه اروپا لحن سفت و سخت تری را برای ابراز «نگرانی عمیق» از سرپیچی ایران از خواست های شورای امنیت انتخاب کرد.
این اتحادیه در اطلاعیه ای اعلام کرد: “ما نسبت به ادامه عدم همکاری ایران با تحقیقات آژانس هسته ای دربارۀ فعالیت های گذشته عمیقاً متأسفیم.“
در اطلاعیه آمده است اتحادیه اروپا همچنان یک “سیاست فعال دوگانه” شامل ادامه مذاکرات همزمان با تهدید به تحریم ها را دنبال خواهد کرد.
ایران که از سال 2002 تحت بازرسی های آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار گرفته است، هرگونه تمایلی برای تولید تسلیحات هسته ای را تکذیب می کند و می گوید تنها در پی تولید انرژی است.
ایران همچنان به غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد که می تواند هم برای تولید سوخت هسته ای و هم برای سوخت کلاهک هسته ای به کار رود، و در عین حال هدف سه دور از تحریم های سازمان ملل نیز قرار گرفته است.
منبع: بوستون گلوب- 3 مارس
