سازمان گزارشگران بدون مرز در تازه ترین بیانیه خود به وضعیت وب‌نگاران ایرانی پرداخته و از آنها به عنوان “قربانیان دادگاه‌های ناعادلانه” یاد کرده است؛ این سازمان مدافع حقوق روزنامه نگاران در بیانیه خود از وضیعت “سخی ریگی” وبلاگ‌نویس بلوچ که اخیرا به بیست سال زندان در تبعید محکوم شده، ابراز نگرانی کرده است.
رضا معینی، مسئول بخش ایران، افغانستان و تاجیکستان سازمان گزارشگران بدون مرز در مصاحبه با روز می گوید که این وبلاگ نویس بلوچ به خاطر تشابه اسمی با “عبدالمالک ریگی” رهبر اعدام شده گروه جندالله و نیز به دلیل تعلق به اقلیت بلوچ در ایران به چنین حکم سنگینی محکوم شده است.
رسانه های حکومتی اما مدعی هستند که محکومیت سخی ریگی به “جرم فعالیت های رایانه ای و نرم، برای پیشبرد اهداف گروهک تروریستی عبدالمالک و تشویش اذهان عمومی” بوده است.
مجازات تشابه نام خانوادگی
سازمان گزارشگران بدون مرز در بیانیه روز سه‌شنبه، ۱۷ خرداد اعلام کرده است که سخی ریگی، وبلاگ‌نویس بلوچ، به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به ۲۰ سال حبس محکوم شده؛ این سنگین ترین حکمی است که تاکنون از سوی دستگاه قضایی برای یک وبلاگ‌نویس صادر شده است.
سخی ریگی، در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۳۸۸ در زاهدان بازداشت و با اتهاماتی چون “نشر اکاذیب و اقدام علیه امنیت ملی” به بیست سال زندان در تبعید محکوم شده است. گزارشگران بدون مرز گفته است که او از زندان زاهدان به زندان کارون در اهواز تبعید شده و در شرایط نامساعدی بسر می‌برد.
رضا معینی مسئول ایران، افغانستان و تاجیکستان سازمان گزارشگران بدون مرز، در خصوص پرونده این وبلاگ نویس بلوچ به روز می گوید: “سازمان ما پرونده این وب نگار بلوچ را همزمان با دستگیری وی دنبال کرده است. به دلایلی و بنا به خواست نزدیکان، ما در خصوص این پرونده اقدام مشخصی انجام ندادیم اما بعدا با هماهنگی و همراهی دیگر سازمان های حقوق بشری اطلاعات بیشتری به دست آوردیم و در کنار بیشتر مسائلی که در رابطه با وضعیت وب نگاران وجود داشت طی بیانیه ای نسبت به وضعیت آقای ریگی نیز ابراز نگرانی کردیم.”
به گفته برخی از منابع حقوق بشری ایران، سخی ریگی در زمان انتخابات جنجالی ریاست جمهوری ایران، از جمله اعضای ستاد انتخاباتی میر حسین موسوی در شهر زاهدان بوده است.
رضا معینی در خصوص فعالیت های این وبلاگ نویس بلوچ به روز می گوید: “او به عنوان یک وبلاگ نویس در درجه اول این اجازه را دارد که در رابطه با تمام مسائل بنویسد، اما طبق شرایطی که در آن مقطع بوده و بر اساس فعالیت های آقای ریگی، ایشان احتمالا و آنطور که از وبلاگش برمی آید از فعالین ستاد یکی از نامزدهای انتخاباتی ایران بوده است. ولی بعد از انتخابات و تا زمان دستگیری او، شرایط ایران به نوعی بود که مطالب منتشر شده از سوی وب نگاران در همان چارچوب اعتراضات انتخاباتی قرار می گرفت. هیچ کدام از مطالب منتشره رسما ممنوعیت قانونی نداشته اند. ضمن اینکه آقای سخی ریگی در وبلاگ خود به عنوان منبع اول، اقدام به انتشار اخبار نکرده است، او مطالبی را منتشر کرده که پیش تر در سایر رسانه ها منتشر شده بودند.”
آنطور که این عضو گزارشگران بدون مرز می گوید سخی ریگی در پرونده اش با دو مشکل روبرو بوده است: “اول اینکه متعلق به منطقه سیستان و بلوچستان هستند و آنجا فعالیت می کردند. مساله دوم هم داشتن اسم خانوادگی مشترک با یکی از مخالفین مسلح حکومت جمهوری اسلامی است و همین نیز در صدور چنین حکم سنگینی تاثیر داشته است.”
روایت رسانه های حکومتی
رسانه های رسمی جمهوری اسلامی اما روایت متفاوتی از محکومیت این وبلاگ نویس بلوچ ارائه داده و گفته اند که سخی ریگی در 12 تیرماه 88 به اتهام “محاربه” از طریق هواداری از گروه جندالله و همچنین تلاش موثر برای پیشبرد اهداف این گروه دستگیر شده است.
به گزارش ایرنا، محمد مرزیه، دادستان عمومی و انقلاب زاهدان گفته است: “فعالیت ها و تلاش این متهم به صورت نرم با ایجاد دو وبلاگ مختلف در اینترنت و انتشار اعلامیه ها، اخبار و مسایل مربوط به گروهک تروریستی و تبلیغ برای این گروهک بوده است.”
دادستان زاهدان همچنین گفته است: “این فرد پیش از اعدام ابراهیم مهرنهاد (معروف به یعقوب مهرنهاد) در جهت تشویش اذهان عمومی نسبت به اعدام این متهم مطالب گسترده ای در وبلاگ خود منتشر کرد.”
در این ارتباط مسئول ایران، افغانستان و تاجیکستان “گزارشگران بدون مرز” می گوید: “حتی اگر فرض بر این باشد، این نمی تواند دلیلی بر دستگیری و صدور حکم سنگین باشد. اعتراض به اعدام و سایر احکام قضایی نادرست-که در مورد آقای مهرنهاد اینگونه بوده-به صورت خود به خودی جرم محسوب نمی شود. حتی اگر سخی ریگی چنین کاری نیز انجام داده باشد، به عنوان یک وب نگار یکی از وظایفش بوده است.”
رضا معینی می افزاید: “رسانه های رسمی حق دارند هرگونه اظهار نظری در خصوص پرونده هایی از این دست داشته باشند، اما چیزی که مورد بحث ماست مشخص نبودن دادگاه، وکیل و اتهامات آقای سخی است. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که چرا چنین فردی باید دستگیر و سپس در یک دادگاه ناعادلانه مجبور به دور شدن از محل زندگی خود شود. بر اساس اطلاعاتی که ما داریم این وب‌نگار، تحت شکنجه مجبور به اعترافاتی دروغین شده است که علیه وی در دادگاه مورد استفاده قرار گرفته‌اند.”
فیلتر به ثمر نمی رسد
همزمان با محکومیت سخی ریگی، وبلاگ نویس بلوچ، برخی از رسانه ها اعلام کردند که حکم نوزده سال و نیم زندان برای حسین درخشان نیز که به پدر وبلاگ نویسی فارسی مشهور است قطعی شد.
حسین درخشان، ساکن کانادا و از وبلاگ نویسان منتقد جمهوری اسلامی بود که در سال ۱۳۸۷ به ایران بازگشت، چند روز بعد از ورود به تهران دستگیر شد و تا مدتها در بی خبری کامل در بازداشت به سر برد.
او به جرم همکاری با “دولتهای متخاصم”، “تبلیغ علیه نظام” و “توهین به مقدسات” و همچنین “راه اندازی سایت های مبتذل” به نوزده سال و نیم حبس تعزیری، پنج سال محرومیت از عضویت در احزاب و فعالیت در رسانه ها محکوم شده است.
حسین درخشان پیش از بازگشت به ایران، از یک وبلاگ نویس منتقد به حامی محمود احمدی نژاد تبدیل شد.
بر اساس گزارش سازمان های جهانی مدافع حقوق روزنامه نگاران، جمهوری اسلامی و مقامات بلندپایه آن مانند آیت الله خامنه ای و محمود احمدی نژاد از جمله “دشمنان” اصلی آزادی مطبوعات در سراسر جهان شناخته شده اند.
رضا معینی در این ارتباط به روز می گوید: “در فهرست سالانه منتشر شده از سوی ما، ایران یکی از کشورهای دشمن اینترنت محسوب می شود، به این دلیل که از سیستان و بلوچستان تا کردستان، از آذربایجان تا لاهیجان، ما وبلاگ نویسان و روزنامه نگارانی داریم که به دلیل انتشار و ابراز عقیده خود زندانی هستند. اعمال فشار بر روزنامه نگاران، سانسور مطبوعات چاپی و آنلاین، فیلترینگ در کلیت خود ایران را در مرتبه بسیارپایینی در رابطه با وضعیت آزادی بیان قرار داده است.”
او در مورد فعالان آنلاین رسانه ای در ایران هم می گوید: “ آمار دقیقی در این ارتباط وجود ندارد. اما طبق آنچه در ایران می گذرد مشخص است که هر روز بر تعداد کاربران اینترنت و به ویژه وب نگاران و فعالان رسانه ای آنلاین افزده می شود. هر روز در جهان این امکان به صورت پررنگ تری فراهم می شود که شهروندان بتوانند بدون هیچ گونه محدودیتی افکار و نظرات خود را منتشر کنند. در ایران متاسفانه این مجموعه با توجه به اینکه نهادها از وزارت ارشاد تا سپاه پاسداران و حوزه علمیه قم امکان بازشماری سایت ها و وبلاگ ها را سلب کرده اند، در آوردن آمار کار دشواری است.”
او می افزاید: “اما خوشبختانه در ایران همچنان تعداد سایت ها و روزنامه های آنلاین روز به روز بیشتر می شود و عملا امکان ندارد جلو این حرکت و پیشرفت بشری را گرفت. می توان سانسور کرد، می توان فیلتر کرد، اما جلو این حرکت را نمی شود گرفت. آنچه در ایران و چین به عنوان دو پیشگام سرکوب آنلاین اتفاق می افتد، نشانگر این است که سانسور و از بین بردن فعالیت آنلاین غیر ممکن است.”
