گپ

گزارشی از نشست مطبوعاتی فرهاد آئیش، نویسنده و کارگردان نمایش “هفت شب با مهمانی ناخوانده”

پرداخت عمیق مسائل درونی

آقای آئیش،لطفا از چگونگی نگارش این متن برایمان بگویید.

 سال پیش که در خارج از کشور زندگی می کردم دریافتم که آقای علی نصریان هم به آنجا آمده اند، خیلی دوست داشتم با ایشان در یک اثر نمایشی همبازی شوم، از آمدن آقای نصیریان بسیار هیجان زده بودم ولی خواستم متنی را بنویسم که او بپذیرد و در صحنه نمایش حضور پیدا کند.آن زمان بود که ایده نمایش به ذهنم آمد و آن را با آقای نصریان مطرح کردم. بعد از گذشت ۶، ۷ ماه نگارش اثر به پایان رسید و در آمریکا تمرینات را آغاز کردیم و سپس اجراهایی در آمریکا، کانادا و اروپا داشتیم بعد از آن هم به ایران آمدیم. در تالار اصلی مجموعه تئاترشهر به اجرای این نمایش پرداختیم.در واقع متن نمایش را براساس نوع بازیگری و گذشته خودم و آقای نصیریان به نگارش درآوردم. زمان نگارش متن می دانستم که قرار است بازیگران نمایش چه کسانی باشند بنابراین بسیار راحت تر متن را نوشتم. که این بدین معنا نیست که شخصیت های ما شبیه به این نقش ها بوده است.

این نمایش را سال های گذشته اجرا کردید.چه شد که تصمیم به اجرای مجدد آن گرفتید؟
در طی ۱۶ سال گذشته بسیاری از افراد مختلف، دوستان تئاتری، روزنامه نگاران و مردم تقاضای اجرای مجدد این نمایش را داشتند. اصولا کمی سخت می پذیرم که کاری را برای دومین بار اجرا کنم اما سر اجرای مجدد این نمایش هیجان بیشتری داشتم و زمانی که تصمیم به اجرای دوباره کار گرفتیم برایم همانند یک نمایش جدید بود.

آیا متن نسبت به اجرای سال های گذشته تغییراتی هم داشته است؟

نسبت به اجرای گذشته تغییرات زیادی به وجود نیامده، چند مونولوگ طولانی داشتیم که آن را کوتاه تر کردم و در واقع ریتم کار تندتر شده است.باید بگویم نوع نوشته هایم به گونه ای است که تنها مختص یک برهه زمانی خاص نیست و خوشبختانه طی این چند اجرایی که داشتیم، دریافتم که هنوز متن به روز است. در این نمایش چندان به مسائل اجتماعی روز نپرداخته ام، بلکه بیشتر دوست دارم به سوالاتی که همواره در عمق وجودم است بپردازم و آن را در نمایش هایم از عمق به سطح بیاورم. در واقع نوع طنزی که به دنبال آن هستم این است که در لایه های زیرین و ناخودآگاهم و یا جامعه وجود دارد به سطح بیاورم و آن را دست مایه کمدی بکنم. کمدی زمانی خطرناک می شود که مسائلی از سطح جامعه را انتخاب و به جای اینکه به عمق برده شود در همان سطح ارائه شود.
علاوه بر این باید بگویم معمولا در تمامی آثارم مسئله ای را به نوعی مطرح می کنم و اکثرا آن را در سطح نشان می دهم.

تغییر سالن اجرا نسبت به سال های قبل مشکلی برایتان به وجود نیاورد؟

تالار چهارسو سالن مناسب تری برای اجرای این اثر نمایش است چراکه بازیگر با کوچکترین حرکات صورت می تواند مفهوم خود را منتقل کند و می داند که تماشاگر خواهد دید بنابراین دیگر نیازی به بازی های غلوآمیز نیست.

کار با آقای نصیریان به چه شکلی بود؟

نوع نگاه و سلیقه ایشان متعلق به یک نسل است. نسلی که در واقع تئاتر ایران را نه تنها ارتقاء داد، بلکه زیربنای تئاتر توسط این افراد ساخته شد و قطعا افرادی مانند نصیریان در تاریخ تئاتر ایران ماندگار هستند.در این نمایش هم ارتباط دو نسل متفاوت از هم در راستای صحنه نمایش به چشم می خورد. نمایش هفت شب با مهمان ناخوانده برخلاف دیگر نمایشنامه هایم از نظر ساختار متفاوت است، یک خط داستانی در آن به چشم می خورد. بازگشت به این نوع ساختار در واقع برایم یک قدم بود برای نزدیک شدن به آقای نصیریان.