اسفندیار صفاری
فرمانده “سپاه محمد رسوال الله”، یکی از دو نیروی بزرگی که در ساختار جدید سپاه پاسداران ماموریت حفظ امنیت پایتخت در شرایط بحرانی را بر عهده دارد، از آغاز گشت های بسیج در سطح شهر تهران خبر داد.
عبدالله عراقی به خبرگزاری فارس گفت حضور گشت های عملیاتی بسیج در پایتخت “با هدف ارتقای امنیت اجتماعی” صورت می گیرد.
وی همچنین تائید کرد که اجرای آزمایشی گشت های بسیج در سطح تهران از 3 ماه قبل آغاز شده و افزود: “از سه ماه قبل، به انجام آزمایشی این طرح اقدام کردیم که طی آن یک حوزه در هر ناحیه به صورت آزمایشی به گشت زنی پرداخت که با بررسی معایب و محاسن و جمع بندی کامل آن، دستورالعمل نهایی گشت های عملیاتی بسیج، روز سه شنبه، هفتم آبان به تمام رده ها ابلاغ شد.”
وی توضیح داد که در گشت های عملیاتی بسیج در هر محله، چند تن از نیروهای بسیجی در ساعات پایانی شب به گشت زنی خواهند پرداخت و تاکید کرد که گشت های بسیج در اموری چون “سرقت، ناامنی های اجتماعی، مسایل اخلاقی، مفاسد اجتماعی، توزیع موادمخدر و همه مسایلی که خانواده ها از آن نگران هستند”، دخالت خواهند کرد.
واکنش نیروی انتظامی
یک روز پس از اظهارات این فرمانده ارشد سپاه پاسداران، رئیس مرکز اطلاع رسانی ستاد فرماندهی نیروی انتظامی کشور گفت: “تنها آن دسته از نیروهای بسیجی که به عنوان ضابط قضایی شناخته شده باشند می توانند در ماموریت های خاص به پلیس کمک کنند.”
وی در همچنین با اشاره به اینکه وظیفه اصلی پلیس حفظ آرامش و امنیت است، به خبرگزاری مهر اظهار داشت: ”متولی اصلی ایجاد و برقراری نظم و امنیت کشور پلیس است و در ارتباط با سایر ماموریت ها بهتر است نیروهای بسیجی هماهنگی های لازم را با دستگاه های ذی ربط به عمل آورند.”
اظهارات رئیس مرکز اطلاع رسانی نیروی انتظامی در حالی منتشر شد که عبدالله عراقی فرمانده سپاه تهران بزرگ، گشت های عملیاتی را جایگزین پست های ایست و بازرسی بسیج معرفی کرده، و با تاکید بر اینکه دستور آغاز گشت های عملیاتی از سوی محمدعلی (عزیز) جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران صادر شده، گفته است: “با اجرای این طرح که بنا بر دستور فرمانده کل سپاه، از روز هفتم آبان عملیاتی شده است، نیروهای بسیجی با همکاری نیروی انتظامی، سرکلانتری ها و مقامات قضایی، امنیت را در محله های شهر تهران ارتقا خواهند داد.”
شب محله ها، در دست بسیج
برقراری پست های ایست بازرسی از سوی بسیج در سطح شهرها و روستاهای ایران سابقه ای نزدیک به 3 دهه ای دارد. با این حال در دوره اصلاحات پست های ایست بازرسی بسیج کم رنگ شد؛ به ویژه آن که همواره در خصوص تداخل وظایف این پست ها با پلیس، میان بسیج و نیروی انتظامی اختلاف نظرهایی وجود داشت.
از اسفند ماه 86 و در آستانه برگزاری انتخابات مجلس هشتم فرماندهان بسیج خبر دادند که پایگاه های بسیج در اغلب مناطق کشور و از جمله تهران تا پایان تعطیلات نوروز اقدام به برپایی ایستگاه های ایست بازرسی می کنند.
یک هفته پس از تعطیلات نوروزی عزیز جعفری فرمانده کل سپاه و بسیج به خبرگزاری ها گفت که دستور توقف استقرار گشت های بسیج در داخل شهرها و انتقال وظایف آنها به نیروی انتظامی را صادر کرده است.
در همین ارتباط، رسانه های نزدیک به دولت در 6 فروردین امسال به نقل از فرمانده سپاه نوشتند “مسئولیت ایست و بازرسی های خیابانی و دستگیری مجرمان به عهده نیروی انتظامی خواهد بود، و در صورت نیاز و درخواست فرماندهی نیروی انتظامی، نیروهای بسیج به کمک پرسنل نیروی انتظامی خواهند رفت.“
با این حال کمتر از 3 هفته بعد، معاون حسین طائب قائم مقام وقت جعفری در فرماندهی بسیج اظهاراتی متناقض را بر زبان راند. طائب که چند ماه بعد به فرماندهی آین نیرو منصوب شد، در 28 فروردین 87 به خبرگزاری دولت، ایرنا، گفت: “گشت های امنیتی بسیج از تابستان 87 در سطح شهرهای مختلف کشور راه اندازی شده و آغاز به کار می کنند.“
حسین طائب در همان زمان تاکید کرد: “مهمترین اهداف راه‌اندازی گشتهای امنیتی بسیج حفاظت از کوی و برزن، و تامین امنیت مردم در مناطق شهری، و افزایش ضریب امنیتی شهرها، و مقابله قاطع با شرارتهای اراذل و اوباش است.” در این طرح به گفته طائب فرمانده بسیج قرار بود “گشت های امنیتی بسیج”، مسلح به انواع تسلیحات سبک و نیمه سبک، در مرحله اول از ساعت 24 هر شب تا 6 صبح در سطح محلات به گشت زنی بپردازند.
خبرگزاری ایسنا در فروردین ماه همچنین به نقل از حسین طائب خبر داد: “گشت های امنیتی بسیج از ساعت 12 شب تا 6 صبح در مرحله اول، و در صورت نیاز از ساعت 10 شب تا 6 صبح در سطح محلات فعال خواهند بود.” خبرگزاری ایرنا نیز پیشتر از قول طائب نوشته بود “گشت های امنیتی بسیج بطور دایم فعال هستند و علاوه بر آنها گشت و ایست و بازرسی بسیج نیز در مواقع بحرانی و یا مورد نیاز مانند گذشته همچنان فعال خواهند بود.“
نیروی انتظامی از دو سال پیش تاکنون “طرح امنیت اجتماعی” را در کشور به اجرا در آورده که بخش اصلی آن برخورد با زنان و دختران بدحجاب و جوانان است، و فرماندهان نیروی انتظامی آمارهایی از کاهش جرایم و آنچه نا امنی اجتماعی می نامند در اختیار رسانه ها قرار داده اند. از جمله اسماعیل احمدی به خبرگزاری ها گفته است که جرایم در کشور بین 30 تا 50 درصد کاهش داشته است.
با این حال فرماندهان سپاه و بسیج آن گونه که از تاکیدات حسین طائب بر می آید در استقرار گشت های بسیج در سراسر کشور به ویژه تهران تاکید دارند.