شهرام رفیع زاده ـ سولماز شریف
به دنبال تایید مرگ یک پزشک زن در همدان و در بازداشتگاه امر به معروف این شهر، خانواده وی به مراجع قضایی شکایت کردند. برادر زهرا بنی عامری به مطبوعات گفته است: “زهرا هنگام صحبت با من کاملاً طبیعی بود و به نظر نمی رسید مشکل روحی خاصی داشته باشد. نمی دانم چطور دقایقی بعد جان باخت”.
قتل یا خودکشی
آن گونه که از خبرها بر می آیدزهرا بنی عامری، 27 ساله که اخبار اولیه حکایت از آن داشت که دانشجوی ۲۷ ساله رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی همدان است و سپس خانواده اش اعلام کردند وی دوره پزشکی را به پایان رسانده و مشغول گذراندن دوره طرح بوده است، روزجمعه 20 مهر ماه 86 توسط ماموران بسیج به اتهام بدحجابی بازداشت و به بازداشتگاهی در یکی از پایگاه ها منتقل شد و 48 ساعت بعد خبر مرگش در میان دانشجویان انتشار یافت.
مقامات محلی ابتدا به انکار این خبر پرداختند اما در نهایت آن را تائید کردند. مهدی الماسی معاون تحقیقات و آموزش دادگستری استان همدان به خبرگزاری ایسنا گفته است: ”بیستم مهرماه سال جاری، این دانشجوی 27 ساله به علت ارتکاب جرم مشهود در یکی از اماکن عمومی، توسط ضابطان امر به معروف به این مرکز انتقال داده شد و به علت تعطیلی روز جمعه و عید فطر 48 ساعت در بازداشت به سر برد”.
الماسی ادامه داده: “این دختر در راهروی طبقه دوم مرکز امر به معروف، از فرصت به دست آمده استفاده کرده اقدام به کشتن خود با استفاده از پارچه پلاکارد تبلیغاتی موجود در راهرو کرد. به طوری که ماموران هنگام حضور در صحنه با جسد وی مواجه شدند”.
با این حال الماسی خاطرنشان کرده: “در تحقیقات مقدماتی علت مرگ مشخص نشده و منتظر دریافت نظر پزشکی قانونی هستیم”.
وی البته از دادن اطلاعات بیشتر در مورد این پرونده خودداری کرده و گفته است: “به دلیل حفظ آبروی خانوادگی این فرد از گفتن جزییات پرونده معذوریم”.
اما آنچه آقای الماسی نمی گوید مربوط می شود به فردی به نام “حمید” که کارمند صدا و سیمای این شهر و نامزد دانشجوی مزبور است. آقای الماسی، که به “حفظ آبرو” معتقد است، در این مورد می گوید: “جرم این دو نفر رابطه نامشروع بوده و جرم زنا در مورد آن ها هنوز اثبات نشده است”.
اظهارات معاون پژوهشی دادگستری همدان در حالی بیان می شود که ضابطان قضائی موظفند حداکثر 24 ساعت پس از بازداشت هر متهمی وی را به قاضی معرفی کنند و در اختیار قوه قضائیه قرار دهند.
معاون پژوهشی دادگستری همدان که خود قاضی نیز هست دلیل عدم تحویل زهرا عامری را تعطیلات ذکر کرده، حال آنکه در کلیه شهرها برای شیفت شب و ایام تعطیل نیز قاضی کشیک تعیین می شود. وی در اظهارات کوتاه خود خطای دیگری نیز مرتکب شده و علت دستگیری وی را “جرم مشهود” عنوان کرده است. در حالیکه مرجع تشخیص جرم مشهود قاضی است و متهم از سوی ماموران بسیج هرگز تا پیش از مرگ به آنها تحویل نشده و آنگونه که دادستان همدان گفته “هنوز پرونده این دانشجوی 27 ساله هم در اختیار دادستانی همدان قرار نگرفته است”.
دادستان همدان دیروز سه شنبه 24 مهر به خبرگزاری ایسنا گفت که پرونده کشته شدن این دانشجو هنوز به مقامات قضائی تحویل نشده و در اختیار دادستانی نیست. اکبر بیگلری تاکید کرد: “پرونده خودکشی دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی همدان، در مراجع انتظامی همچون اداره آگاهی در حال بررسی است”. دادستان همدان افزود: “وجود این پرونده تایید می‌شود اما هنوز پرونده به دادستانی تحویل نشده است”.
رییس پلیس آگاهی استان همدان نیز در این ارتباط ضمن رد وجود این پرونده در آن اداره به خبرگزاری ایسنا گفته است: ”پرونده خودکشی باید در خود دادستانی مورد بررسی قرار گیرد و این پرونده در اداره ما نیست”. سرهنگ عبادالله کریمی در ادامه افزوده: “شاید پرونده در سایر دستگاه‌های انتظامی در دست بررسی باشد”.
از شایعه تا واقعیت
خبر کشته شدن یا خودکشی زهرا بنی عامری در حالی پس از چند روز تائید شد که مقامات محلی از جمله فرماندهان بسیج و مقامات قضائی ابتدا از تائید آن خودداری می کردند.
روزنامه هگمتانه همدان یک روز قبل از تائید رسمی این خبر با انتشار یادداشتی تحت عنوان “به شایعات بی‌اساس دامن نزنید” نوشته بود: “طی سه روز گذشته شایعات بی‌پایه و اساسی در خصوص مرگ یک دختر دانشجو در سطح شهر پخش شد و هرکس متناسب با سطح دانایی و سلیقه شخصی به این شایعه پر و بال داد. با شدت گرفتن این شایعات یک مقام مسؤول به خبرنگاران گفته است ز - ب دانشجوی 27 ساله رشته پزشکی روز جمعه 21 مهرماه حین ارتکاب جرم مشهود در پارک مردم توسط ضابطین قضایی دستگیر و به یکی از بازداشتگاه‌ها منتقل می‌شود… و با توجه به تعطیلی دو روزه (جمعه و شنبه) این دختر حدود 48 ساعت را در این بازداشتگاه سپری می‌کند و در یک فرصت پیش آمده با استفاده از یک پرده تبلیغاتی خود را حلق آویز نموده و جان می‌سپارد”. این روزنامه نزدیک به جناح راست تاکید کرده: “این کل ماجرا بوده و غیر از این تمامی شایعات و حرف و حدیث‌های پخش شده در سطح شهر بی اساس و کذب محض است”.
این روزنامه اگر چه تاکید کرده که “کل ماجرا” همین است و سایر خبرها “کذب محض” است، با این حال به نقل از مقامی که نامش ذکر نشده دلیلی دیگری برای تداوم بازداشت 48 ساعته و منجر به مرگ زهرا بنی عامی عنوان کرده و نوشته: ”متوفی در همدان دوست نزدیک و فامیلی نداشته که با سپردن وثیقه و ضمانت تا صبح روز یکشنبه او را آزاد کند و از سوی دیگر خود وی راضی به تماس مسؤولان با خانواده‌اش در استان کردستان نبوده و از دادن شماره تلفن تماس با خانواده و مسؤولان دانشگاه امتناع می‌کرده است ناگزیر بازداشت وی ادامه می‌یابد و متأسفانه این حادثه اسفبار شکل می‌گیرد”.
روایت دیگر
اما خبرنامه دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان روایتی دیگر از کشته شدن یا خودکشی زهرا بنی عامری انتشار داده است.
به نوشته این خبرنامه “صبح روز دوشنبه ۲۳ مهر ۸۶ خبری مانند بمب در میان خبرنگاران همدانی پیچید:یکی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان که توسط امر به معروف دستگیر شده بود خود را حلق آویز کرد. خبر در ابتدا با تکذیب کامل از سوی سپاه به عنوان مسئول نیروهای امر به معروف روبرو شد و مقامات سپاه پاسداران استان همدان به کل آن را شایعه ای بر علیه این نیرو تفسیر کردند اما در مدت کوتاهی با فشار فعالان مطبوعاتی و دانشجویی دانشگاههای استان همدان و ضد و نقیض گویی های مسئولان استان پرده از واقعیت برداشته شد، و مسئولان سپاه اعلام کردند که در روز جمعه خانم زهرا و چند نفر دیگر به جرم روابط نا مشروع توسط نیروهای امر به معروف دستگیر شده است”. براساس همین گزارش “این سخنان از سوی نیروهای منتسب به سپاه بیشتر به نوعی اعتراف می ماند زیرا در درجه اول نیروهای انتظامی به عنوان مسئول نگاهداری این مجرمین دارای نیروهای شیفتی در روزهای تعطیل بوده و براساس شهادت شاهدان در صبح روز جمعه (روز دستگیری مقتول) در ناحیه چرم سازی و تنها پارک ناحیه (پارک مردم - رو به روی دانشکده علوم پایه ) نه تنها در کلانتری حضور داشته اند بلکه به صورت گشتی در حال گشت زنی بوده اند و دادسرا و دادگاهها نیز دارای قاضی کشیک می باشند که ادعای سپاه در مورد تعطیلات را عجیب جلوه می دهد؛ اما خبردر مورد نحوه خود کشی نیز بسیار جالب است که یک مجرم دستگیر شده آنقدر آزادی داشته که پارچه مذکور را از محل نصبش جدا کرده، خود را حق آویز کرده اما تا پیش از مرگش کسی متوجه نشود”.
به گزارش خبرنگار خبرنامه بوعلی سینا، مقامات قضایی استان همدان با تاکید بر محل تردید بودن عملکرد فرا قانونی نیروهای امر به معروف در بازداشت ۴۸ ساعته مقتول، عنوان کرده اند: خودکشی زهرا ب قطعی نیست، و احتمال مرگ توسط سم یا… قبل از حلق آویز شدن محتمل است. یک منبع آگاه در دادگستری همدان به خبرنگار خبرنامه بوعلی سینا گفته است: براساس شواهد موجود احتمال خودکشی بودن این مرگ مورد تردید است و با توجه به قطعی شدن درمیان بودن نام یکی از کارکنان صدا و سیما در این ماجرا و دستگیری این خانم به همراه فرد مذکور، به علاوه عملکرد فرا قانونی نیروهای بسیجی امر به معروف، احتمالاتی غیر از خودکشی زهرا قوت بیشتری دارند”. این خبرنامه تاکید کرده که “شواهد امر تا کنون دلیل بر کشته شدن تعمدی زهرا در پایگاه متعلق به نیروهای امر به معروف بوده است”.
گفتنی است حمید که بر اساس شنیده ها کارمند صدا و سیما است با زهرا نامزد بوده اند اما از آنجا که به صورت رسمی ازدواج نکرده بودند، جرمشان رابطه نامشروع محسوب شده است.
به دنبال اعلام خبر مرگ این پزشک جوان، خانواده وی به دلیل وجود ابهامات بسیار در این پرونده و اظهارات ضد و نقیض، با تنظیم شکایتی خواستار پیگیری موضوع از طریق مراجع قضایی شدند.
خانواده زهرا گفته اند نیم ساعت قبل از مرگ با وی تلفنی صحبت کرده و هیچ علایمی که حکایت از اقدام جنون آمیز وی باشد، دریافت نکرده اند.
پدر زهرا در گفت و گو با روزنامه اعتماد می گوید: “دخترم سال گذشته از دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و در درمانگاه روستایی در حومه رزن همدان مشغول به کار بود و من از علت دقیق دستگیری زهرا بی اطلاع هستم و فقط به ما گفته اند ظاهراً او همراه پسری مشاهده شده و آن پسر همچنان در بازداشت است ولی طبق آنچه خودم می دانم او در زمان دستگیری قصد داشته سوار بر یک خودروی آژانس به محل کارش برود”.
وی می افزاید: “طبق آنچه که به ما اطلاع داده اند دخترم ساعت 5⁄10 یا 11 صبح جمعه 20 مهرماه بازداشت شد، اما این موضوع را در آن هنگام به ما اطلاع ندادند و سرانجام صبح روز بعد زهرا با برادرش تماس گرفته و ماجرا را اطلاع داده بود. من بلافاصله به سمت همدان به راه افتادم و هنگامی که 10 شب به آنجا رسیدم از من خواستند به دادگاه بروم و در نهایت پس از طی مراحل اداری به من گفتند دخترم خودکشی کرده است”.
پدر زهرا ادامه می دهد: “به من گفته اند دخترم با پارچه خودش را حلق آویز کرده است و زمانی که پرسیدم وسایل خودکشی چطور در آن مکان وجود دارد به من گفتند آنجا پر از صندلی و پارچه های تبلیغاتی است. به هر حال من موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری می کنم”.
در همین ارتباط، برادر زهرا نیز می گوید: “خواهرم پس از پایان تحصیلاتش تصمیم گرفت در منطقه یی محروم به طبابت بپردازد و از آنجا که پدرم آزاده است زهرا نیازی به گذراندن طرح نداشت و به صورت داوطلبانه مدت 7 ماه در روستایی در 200 کیلومتری رزن و روستای دیگری در 140 کیلومتری همدان به معالجه بیماران می پرداخت”.
وی می افزاید: “خواهرم به هیچ وجه مشکل خانوادگی نداشت و به لحاظ روحی نیز وضعیت اش کاملاً عادی بود. من چند ساعت قبل از حادثه سه بار با او تلفنی صحبت کردم و حتی نیم ساعت قبل از حادثه با هم حرف زدیم و در آخرین تماس به وی گفتم پدرمان در راه همدان است و به زودی به آنجا می رسد و مشکل را حل می کند. زهرا هنگام صحبت با من کاملاً طبیعی بود و به نظر نمی رسید مشکل روحی خاصی داشته باشد و نمی دانم چطور دقایقی بعد جان باخت. به هر حال طبق نظریه پزشکی قانونی ما خواستار پیگیری قضایی موضوع هستیم”.
یک سال پیش در همدان
این بار اولی نیست که شهر همدان شاهد چنین حادثه ای می شود؛دوم مهر 85 نیز یک مرد چهل و سه ساله در استان همدان، یک پسر و دختر جوان را به خاطر همراه نداشتن مجوز محرمیت و به بهانه امر به معروف و نهی از منکر بازداشت کرد و در جریان انتقال آنها به یک پاسگاه، با شلیک گلوله پسر ۲۵ ساله به نام حسن اهل همدان را به قتل رساند و نامزد ۱۹ ساله او به نام افسانه را به شدت مجروح کرد.
ماموران انتظامی همدان تأیید کردند که هنگام شناسایی متهم به قتل وقتی “تصاویری که مأموران آگاهی از فرد مظنون و خودرو وی تهیه کرده بودند پس از ارائه به افسانه، وی را دچار ترس و اضطراب شدید کرد، به طوری که وی به مأموران اطمینان داد که تصاویر متعلق به ضارب وی و قاتل نامزدش است”.
پلیس همدان در نهایت اعلام کرد که قاتل مردی ۴۳ ساله است که در روستای کهنوش از توابع خرمدره معدن گرانیت دارد اما تاکنون هویت او را فاش نکرده اند و تنها اعلام شده که نام او “ن” است.
یک سال پیش در دانشگاه
آبان سال گذشته نیز توحید غفارزاده دانشجوی دانشگاه آزاد شاهرود توسط یک بسیجی به جرم همراه بودن با نامزدش به ضرب چاقو کشته شد.
با این حال تاکنون هویت ضارب اعلام نشده و مقامات قضائی در خصوص نتیجه این پرونده هیچ پاسخی نداده اند؛ در عوض تعدادی از دانشجویانی که در انتشار این خبر نقش داشتند به انحای گوناگون مورد آزار قرار گرفته اند.
بزرگترین پرونده قضائی بسیجیان در اقدام به قتل به بهانه نهی از منکر به قتل های محفی کرمان شهرت یافته که در آن گروهی از اعضای پایگاه علی اصغر مولای کرمان تعدادی زن و مرد را در طی چند سال ربودند و به قتل رساندند.
با این حال کلیه متهمان بسیجی این پرونده پس از بارها صدور حکم اعدام و نقض آن در حال حاضر آزاد شده اند.
اینک جنازه زهرا به خانواده وی تحویل داده شده و براساس شنیده های موجود حمید همچنان در بازداشت به سر می برد؛ حال سئوال این است که این پرونده به کجا می انجامد؟