هردوشنبه ده ها خانواده جلوی ساختمان بند 209 زندان اوین تهران جمع می شوند، بندی که مختص نگاهداری زندانیان سیاسی است و به نظر نمی رسد که بعد از سرکوب روزنامه نگاران و مدافعان حقوق بشر معترض به دستکاری در نتیجه انتخابات 12 ژوئن، جای خالی در آن پیدا شود.
انبوه مادران و پدرانی که در مقابل دریچه فلزی باجه زندان تجمع کرده اند مدارک شناسائی خود را در دست دارند و بعضی ها هم سند مالکیت به همراه آورده اند تا اگر معجزه ای اتفاق افتاد و برای آزادی فرزندشان وثیقه خواستند معطل نشوند. در کشوری که درآمد ماهانه مردم از معادل 300 یورو بیشتر نیست تنها وسیله پرداخت هزاران یورو وثیقه ای که برای آزادی زندانی طلب می شود دل کندن از خانه یا آپارتمان و به گرو گذاشتن آن است.
روی یادداشت کوچکی در کنار باجه ساعت بازشدن آن 9 صبح اعلام شده است امّا اغلب پس از یکساعت تأخیر مأموری پیدایش می شود و در زنگ زده را با سروصدا باز می کند. خانواده ها برای گرفتن وقت ملاقات نامشان را به او می دهند. یکی از مادران در پیام اینترنتی که برای دوست دخترش فرستاده می نویسد:” از این مرحله به بعد تحمل انتظار سخت تر از همیشه است چون اصلاً نمی دانیم چه اتفاقی خواهد افتاد”. بعضی ها بخت یارشان است و با زندانی خود در اتاق کوچکی حضوراً ملاقات می کنند. عده ای هم باید به ملاقات کابینی و از پشت شیشه دل خوش کنند که از آن جمله اند خانواده زندانیان شناخته شده ای نظیر بهمن احمدی اموئی یا سعید لیلاز و مسعود باستانی و محمد قوچانی. کسانی هم که بخت یارشان نیست به دلیل محبوس بودن زندانی در انفرادی یا تصمیم خودسرانه مسئولان زندان مجوز ملاقات نمی گیرند زیرا در ایران ملاقات با زندانی حقّ خانواده محسوب نمی شود.
فریده، مادر روزنامه نگار دربند فریبا پژوه، یازده هفته پیاپی است که هردوشنبه به اوین می رود امّا تنها سه بار توانسته است با دخترش ملاقات کند. به گفته وی:” فریبا خیلی لاغرو رنگ پریده شده واز رفتار تحقیرآمیز زندانبان ها و بازجوئی های ممتد که گاهی تا دیروقت شب طول می کشد گله دارد. مشخص است که فشار زیادی را تحمل می کند”. پس از گذشت سه ماه ازبازداشت فریبا در 22 اوت به اوحق ملاقات با وکیلش را نداده اند و هنوزدقیقاً نمی داند دستگاه عدالت جمهوری اسلامی او را به چه جرمی دستگیر کرده است.
برای بعضی از بازداشت شدگان نظیر مازیار بهاری، خبرنگار نیوزویک درایران که دارای ملیّت ایرانی ــ کانادائی است، به محض دستگیری یک کمیته حمایت بین المللی تشکیل شد. بهاری که روز 17 اکتبر به قید وثیقه آزاد شد و به همسرش در لندن پیوست پس از چهارماه تحمل زندان و حضور در دادگاه بزرگ نمایشی نظام در اوائل ماه اوت، مطلقاً نمی داند که آیا به دادگاه دیگری احضار خواهد شد یا نه. در همان روزی که بهاری آزاد شد دادگاه کیان تاجبخش، جامعه شناس را به دوازده سال حبس قطعی محکوم کرد که این محکومیت سنگین موجب شگفتی تمام ناظران وقایع ایران شد. اندکی بعد حسین رسام، تحلیل گر سیاسی سفارت انگلیس در تهران به اتهام” ایجاد اغتشاش” به چهارسال زندان محکوم شد.
امّا برای حمایت از فریبا پژوه به رغم آنکه با بخش فارسی رادیو بین المللی فرانسه و مجله ایتالیائی لیمز همکاری داشت کمیته ای تشکیل نشد و وی پس از گذراندن بیش از یک ماه در زندان انفرادی در اواخر سپتامبر با هنگامه شهیدی، مدافع معروف حقوق بشر و مشاور مهدی کروبی در ایام انتخابات هم سلول شد. در 26 اکتبر دو زندانی در اعتراض به ادامه بازداشت خود دست به اعتصاب غذا زدند. مدیریت اوین آن ها را تهدید کرد که مشمول مجازات های انظباطی خواهند شد امّا هنگامه شهیدی در گفت و گوی تلفنی با خانواده اش گفت:” مگر کسانی را که من را در زیرزمین اوین کتک زدند مجازات انظباطی کردند که حالا می خواهند مرا مجازات کنند”.
بعد از آن دو زن جوان را از هم جدا کردند. هنگامه شهیدی را به سلول زندانیان عادی بردند واز وضعیت فریبا پژوه کسی خبر ندارد. پدر این روزنامه نگار سرهنگ سابق ارتش است که به خاطر استنشاق گازهای کشنده در جبهه جنگ با صدام حسین سلامتی خود را از دست داده و قادر نیست به زندان اوین برود. وی در یک گفت و گوی تلفنی از وضعیت دخترش ابراز نگرانی می کند:” فریبا ضعیف است و قبل از دستگیری تجت درمان با دارو قرار داشت. نمی دانم چطور می تواند در اوین تاب بیاورد؟ آخر چه خطری از جانب اوهست که نزدیک صد روز است او را در زندان نگه داشته اند؟”. فریبا پژوه از 1999 به عنوان خبرنگار برای خبرگزاری های مختلف و روزنامه های اصلاح طلب که اکثرشان به حکم قوه قضائیه تعطیل شده اند، کارکرده است و پیش از انتخابات هم با روزنامه کلمه سبز متعلق به نامزد اصلاح طلب، میر حسین موسوی همکاری داشت. در اکتبر 2008 او و گروهی از روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان ایرانی برای پوشش اخبار مربوط به انتخابات آمریکا ویزای ایالات متحده را دریافت کرد. مقامات ایران ابتدا مجوز این سفر را صادر کردند امّا اعضای گروه را به هنگام سوار شدن به هواپیما بازداشت و گذرنامه هایشان را ضبط کردند.
فریبا در سال 2007 برای نوشتن کتابی درباره استنباط رسانه های غربی از ایران از 1979 به این سو مدتی را در ایتالیا و فرانسه و بلژیک گذراند امّا طرح او که از سوی محمد خاتمی رئیس جمهور اصلاح طلب ایران حمایت می شد اجازه انتشار نیافت.
منبع: لوموند 4 نوامبر
