چند روز پس از انتقادات شدید مقامات و رسانه های جریان حاکم علیه سید محمد خاتمی، رئیس جمهور پیشین ایران، توضیحاتی درباره سخنان اخیرش ارائه کرد.خاتمی دیروز هم در دیدار با تعدادی از اساتید دانشگاه و پزشکان “راه برون رفت از بحران” را “برگزاری انتخابات آزاد در چارچوب همین قانون اساسی” عنوان کرد.
او با بیان اینکه “دعوا بر سر قدرت نیست”، خود را “نگران لطمه خوردن نظام و انقلاب” دانست و تصریح کرد :“کسانیکه مردم را قبول ندارند حق ندارند درباره مردم و از زبان مردم صحبت کنند.”
سخنانی که به نظر می آید در واکنش به اظهارات اخیر احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان بیان شده باشد.جنتی اخیرا با اشاره به شروط تعیین شده از جانب سید محمد خاتمی برای شرکت در انتخابات آینده، گفته بود: “مردم و مسئولان اینها را قبول ندارند و اصلا نیازی به حضور اصلاح طلبان در انتخابات هم نیست.”
رئیس جمهور پیشین ایران روز ۷ دی در دیدار با نمایندگان جناح اقلیت مجلس شروطی را به عنوان کف مطالبات اصلاح‌طلبان برای حضور در انتخابات آینده مجلس شورای اسلامی مطرح کرد.
خاتمی از “آزادی زندانیان و ایجاد فضای آزاد برای همه احزاب و گروهها و رفع محدودیت‌های نا به جا، پای‌بندی همگان بخصوص مسئولان به قانون اساسی و اجرای همه جانبه و کامل آن بخصوص اهتمام به روح قانون اساسی و فراهم آوردن سازوکاری برای برگزاری انتخابات سالم و آزاد” به عنوان پیش‌زمینه “تصمیم‌‌گیری” برای حضور در انتخابات آتی نام برد.
این سخنان خاتمی، علاوه بر جنتی، واکنش منفی بسیاری از دیگر مقامات و شخصیت های وابسته به جناح حاکم در جمهوری اسلامی را به دنبال داشت.
در همین راستا روزنامه کیهان در شماره چهارشنبه ۸ دی‌ماه در سرمقاله خود به قلم حسین شریعتمداری مدیرمسئول و نماینده ولی فقیه در این روزنامه با “منحرف و خائن” خواندن رییس جمهور سابق جمهوری اسلامی نوشت: “خاتمی در اظهاراتی گستاخانه و طلبکارانه بی آنکه به جنایات آشوبگران در سال گذشته اشاره‌ای داشته باشد به تعیین شرط و شروط برای نظام پرداخت.”
خیزش بعدی
البته به جز چهره ها و رسانه های جریان مخالف اصلاح طلبان، سخنان خاتمی واکنش های مثبت و منفی زیادی را نیز در میان هواداران جنبش سبز برانگیخت.به نظر می آید، همین گستردگی واکنش ها هم بوده که رئیس جمهور پیشین را به دادن توضیحاتی درباره سخنانش واداشت.
خاتمی در ادامه سخنان دیروزش در جمع اساتید دانشگاه، خود را نگران آن دانست که “خدای نکرده به‌خاطر رفتارهای نادرستی که هست خیزش بعدی که بروز و ظهور پیدا می‌کند دیگر به طرف اسلام و نظام اسلامی نباشد.”
او همچنین با اشاره به زمینه های شکل گیری جنبش های اجتماعی گفت: “خیال نکنیم وقتی جنبش هایی در جامعه به‌وجود می‌آید به‌وسیله سرکوب از بین می‌رود.”
رئیس جمهور پیشین ایران، نظام جمهوری اسلامی را نظامی دانست که “سرمایه بزرگی است و هزینه زیادی برای آن داده شده” و افزود: “با این محدود کردن‌ها و مشکل درست کردن‌ها کسانی از دوروبر و اطراف کسانی که به اصل نظام اعتقاد دارند و از آن دفاع می‌کنند ولی نسبت به مسائل انتقاد دارند پراکنده و مایوس بشوند، اما به دامن حکومت نخواهند افتاد بلکه به دامن کسانی می‌افتند که اصل را قبول ندارند.”
خاتمی در ادامه خواستار آن شد که: “شخصیت های باسابقه ولی معترض به عنوان سرمایه ای به حساب بیایند” تا “پیرامون آنان بخش عظیمی از نیروهای جوان جامعه که به هر حال اعتراضی هم دارند جمع شوند و در کنار اصل نظام و انقاب و راه امام بمانند.”
او “آزادی بیان و اندیشه” را از “لوازم مهم جمهوریت” عنوان کرد و افزود: “کسانی که این توهم را دارند که هرچه و هرکس خلاف سلیقه آنان است باید حذف شود و برای این کار هر دروغ و فریب و تهمتی را جایز می‌شمرند اینجاست که جامعه با مشکل مواجه می‌شود.”
به گفته خاتمی: “امروز صحبت از تقابل اصول‌گرایی و اصلاح طلبی نیست؛ صحبت این است که جریانی می‌خواهد همه امکانات را در کشور به دست بگیرد؛ دروغ می‌گوید تهمت می‌زند تحریف می‌کند حتی برای نهادهای جمهوری اسلامی ایران تعیین تکلیف می‌کند که کی باید بیاید کی باید نیاید. و می‌گوید آن جریانی که ما نمی‌پسندیم باید حذف شود؛ دیگر محدود به اصلاح‌طلبان هم نیست بلکه بسیاری از کسانیکه در مملکت هستند و مشهور به اصول گرایی هستند ولی چون خردمندند و انصاف دارند آنها هم باید حذف شوند.”
او با انتقاد از وضعیت کنونی گفت: “کسانی که دفاع از حقوق مردم، از آزادی و از اخلاق و حق انتخاب مردم و اینکه به مردم ظلم نشود می‌کنند، متهم به انواع اتهامات عجیب و غریب و دروغ‌پردازی می‌شوند و کسانیکه این کار را می‌کنند امنیت کامل و مصونیت دارند و این طرف حتی نمی‌تواند از خود دفاع کند و حتی ممنوع می‌شود از اینکه اسم و حرف آنها در جاهایی که خیلی هم محدود است برده شود.”
آنها چه کاره اند؟
خاتمی تاکید کرد: “ما گفته‌ایم و می‌گوییم روی حق مردم، حق انتخاب آنها، آزادی مردم و عدالت برای مردم و این همه توام با دین‌داری و البته همه باید برخوردار از حق و حرمت باشند چون قانون اساسی برای همه است، اخلاق باید در جامعه برای همه باشد بخصوص کسانیکه قدرت را در دست دارند باید بیشتر رعایت کنند مسأله اینهاست والا دعوا برسر قدرت نیست.”
رئیس جمهور پیشین ایران در پاسخی مستقیم به حملات اخیر جریان حاکم علیه خود گفت: “آنها چه کاره‌اند که بگویند مردم کی را می‌خواهند و کی را نمی‌خواهند. در جریان انتخابات آزاد است که معلوم خواهد شد مردم چه کسی را می‌خواهند و چه کسی را نمی‌خواهند.”
او همچنین “آزادی زندانیان” را “زمینه بسیار مساعدی برای همدلی بیشتر در جامعه” عنوان کرد.
خاتمی در عین حال خواستار برگزاری مناظره و بحث برای روشن شدن این مسئله شد که “اگر اشتباهی هم بوده در یک فضای باز همه هم به آن اعتراف کنند اگر کسانی از این طرف و آن طرف اشتباهی داشته‌اند بیان شود.”
خاتمی با طرح این پرسش ها که “آیا حمله به کوی دانشگاه درست بود؟ آیا آنچه در کهریزک رخ داد درست بود؟ آیا برخوردهای کنونی با افراد و شخصیت‌ها درست است؟” اظهار کرد: “فضا آزاد باشد جامعه قضاوت خواهد کرد چه کسانی اشتباه کرده‌اند و چه کسانی اشتباه نکرده‌اند ولی قضایا یک‌طرفه نباشد.”
“ادامه بحران برای تحریک مردم”
جامعه و نظام سیاسی ایران پس از برگزاری انتخابات اخیر ریاست جمهوری در 22 خرداد 1388 فضای متشنجی را پشت سر می گذارد.
اعتراضات گسترده به اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد و سرکوب خشونت بار این اعتراضات توسط حکومت که برای ماه ها ادامه یافت، به عقیده ناظران، ایران را وارد بحرانی کرد که هنوز خاتمه نیافته است.
جریان حاکم در جمهوری اسلامی خود را برای شرکت در انتخابات دوره نهم مجلس شورای اسلامی آماده می کند و اخبار و گزارش های متعددی هم از آماده شدن برخی چهره ها مانند اسفندیار رحیم مشایی برای حضور در انتخابات آینده ریاست جمهوری که قرار است بهار سال 1392 برگزار شود، منتشر شده است.
این در حالی است که اعتراضات به نتایج انتخابات گذشته ریاست جمهوری هنوز پایان نپذیرفته است. میرحسین موسوی و مهدی کروبی، رهبران معترضان همواره اعلام کرده اند که جنبش اعتراضی موسوم به جنبش سبز را تا رسیدن به اهداف آن مانند حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود، برگزاری انتخابات آزاد، آزادی زندانیان سیاسی، آزادی مطبوعات و… ادامه خواهند داد.
دیروز همچنین رسول منتجب نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی (به دبیرکلی مهدی کروبی) در واکنش به سخنان اخیر احمد جنتی درباره اصلاح طلبان گفت: “کسانی که در راس امور هستند از جمله کسی که در شورای نگهبان قانون اساسی، بالاترین مقام را دارد نباید از همان اول تیر خلاص را به طرف رقبا رها کند.”
او گفت که: “حضور گسترده اصلاح طلبان در جامعه ایران امری بدیهی و ضروری است، اما باید دید که آیا مسئولان حکومت اجازه حضور آنها در انتخابات را خواهند داد یا خیر.”
منتجب نیا افزود: “به ما حتی اجازه برگزاری یک مراسم شام را هم نمی دهند و به نظر می رسد که این برخوردها و خط و نشان کشیدن ها به معنای ادامه بحران و برای تحریک کردن مردم باشد.”
همزمان، حبیب الله عسگراولادی، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری (ائتلاف گروه های راست سنتی) با حمایت از سخنان احمد جنتی گفت که گروهی از اصلاح طلبان در سه مقطع ۱۸ تیر ۷۸، تحصن در مجلس و رویدادهای سال گذشته تا “مرز محاربه” با نظام پیش رفتند و بدین ترتیب مشروعیت خود را از دست داده اند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی، “عدم تایید صلاحیت این افراد توسط نهادهای قانونی نظام” را با توجه به “مطالبات مردم در مقطع ۹ دی تا ۲۲ بهمن ۸۸” طبیعی دانست.
او حذف یک “دیدگاه برانداز” را آسیبی برای مشارکت سیاسی مردم ندانست به ویژه اینکه به گفته او “این حذف توسط خود اصلاح طلبان صورت گرفته باشد.”
