به محض انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۱۳، بسیاری پیش‌بینی کردند که دور جدیدی از ترشرویی‌ها درون حاکمیت ایران رخ خواهد داد. این به خاطر این تلقی بود که رهبر ایران مجبور به انتخاب روحانی شده است. روحانی که جانشین محمود احمدینژاد شد، خود را به عنوان اعتدال‌گرا معرفی کرد تا سیاست‌های ایران را در داخل و خارج تغییر دهد.
اما این‌طور نیست که خامنه‌ای نمی‌توانست جلوی پیروزی روحانی را بگیرد. به سادگی می‌توانست صلاحیت او را رد کند. اما در عوض، روحانی را به عنوان فرصتی برای احیای روابط با دنیای خارج می‌دید. خامنه‌ای آنقدرها به دگرگونی اولویت‌های سیاست خارجی تهران علاقه‌ای نداشت، اما از بیم این‌که تحریم‌های بین‌المللی در نهایت جامعه ایران و رژیم آن را از هم بگسلد، در این مسیر افتاد.
در بیشتر اوقات سال گذشته، روحانی و خامنه‌ای سعی کردند روی زمینه‌هایی که در آن اتفاق نظر دارند متمرکز شوند تا اختلاف‌نظرهای جناحی. از بسیاری جهات هم موفق بوده‌اند. روحانی روی سیاست خارجی تمرکز کرده و توانسته است توافق هسته‌ای را با قدرت‌های غربی به انجام برساند. برخی از تندروهای نزدیک به خامنه‌ای با توافق موافق نبودند اما رهبر از آن حمایت کرد و همین برای امضای قرارداد کافی بود. اما روحانی در مورد مسایل داخلی بازی محتاطانه‌ای را پیش برد. روحانی نمی‌خواهد مانند دو مقام پیشین اش، محمد خاتمی و محمود احمدینژاد، با خامنه‌ای وارد یک دعوای علنی شود.
این همزیستی ناخوشایند در مراتب بالای قدرت ایران بسیار سخت شده است. به نظر می‌رسد خود روحانی می‌خواهد روندی را در پیش گیرد که در آن جناح اعتدال‌گرایش را با برخی از اعتقادات سنتی که خامنه‌ای همیشه آن‌ها را عزیز داشته سر به سر کند. آخرین مثال از این پویایی، حول مسئله نقش زن در جامعه ایرانی بود. خامنه‌ای در سخنرانی روز بین‌المللی زن مسئله تساوی جنسیتی را ایده‌ای غربی و بیگانه در فرهنگ اسلامی خواند. روحانی و همراهان نزدیکش از جمله اکبر رفسنجانی بلافاصله عکس آن گفتند و خواستار تساوی جنسیتی شدند. این عرض‌اندام از جانب شاخه معتدل رژیم ایران را همه دیدند.
کسانی هستند که این موارد را مخالفت‌هایی تاکتیکی نمی‌بینند، بلکه آن را نمونه‌ای از این می‌بینند که چگونه اهداف استراتژیک روحانی در واقعیت با آنچه در گذشته پیش می‌برد، متفاوت است. محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ایران بدون رودربایستی گفت: “برخی از آدم‌ها نیت اصلی خود را نشان نمی‌دهند.” البته همه می‌دانستند منظور او از “بعضی آدم‌ها” کیست. هفته گذشته فرمانده سپاه نسبت به خطر “کسانی که به دنبال دولت سکولار هستند” هشدار داد. در سال گذشته، روحانی با گفتن این حرف به منتقدان تندرو که “رهبر حرف‌های او را قبول دارد” از خود دفاع کرده است. اما بگو مگوی اخیر بر سر مسئله زنان در جامعه و مسایل حساس دیگر نشان از این است که احتمالا در آینده خامنه‌ای خیلی با روحانی همراه نخواهد بود.
منبع: مجله - ۳۰ آوریل ۲۰۱۴
