در حالیکه شرکت های هوایی دولتی و خصوصی ایران زیر فشار تحریم های بین المللی فریاد می کشند و طبقه متوسط و بخصوص اقشار ضعیف کشور از بحران اقتصادی رنج می برند، یک نماینده مجلس از سفر مسئولان رده چندم دولتی به کشورهای همسایه با هواپیماهای اختصاصی خبر داد.
زهره طبیب زاده نوری از نمایندگان تهران، در گفت و گو با خبرگزاری فارس، این سفرها را نشانه “اهمال کاری در اموال بیت المال” دانست و افزود که سفرهای “مسئولان رده چندم” کشور به کشورهای همسایه با هواپیماهای اختصاصی، با وجود “پروازهای عادی” انجام می شود.
او همچنین از سفر “یک مقام سیاسی عادی” کشور با هواپیمای اختصاصی به مقصدی خارجی خبر داد و بدون نام بردن از او گفت که اگر رئیس جمهور، معاون اول و یا مسئولان تراز اول کشور از هواپیمای اختصاصی استفاده کنند “تا حدودی می‌تواند قابل قبول” باشد.
طبیب زاده نوری به “محدودیت های ارزی” که ایران با آن دست به گریبان است اشاره کرد و پرسید در این شرایط که “پرواز یک هواپیما برای نظام هزینه‌بر است چه دلیل و ضرورتی دارد که این افراد برای سفر به کشور همسایه از پرواز اختصاصی استفاده کند؟”
نماینده تهران و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، گفت که در این خصوص از محمود احمدی نژاد توضیح خواسته است اما “متأسفانه بزرگواران اصلا پاسخی به تذکرات نمایندگان نمی‌دهند.”
به گفته وی، شخص رئیس جمهور می‌توانست “در یک خط توضیح دهد که مثلا آن فرد به دلایل امنیتی از هواپیمای اختصاصی” استفاده کرده است.
طبیب زاده روز ۲۶ مهر در تذکری کتبی به احمدی نژاد در صحن علنی مجلس از او خواسته بود “درباره سفر تعدادی از مسئولان دولتی با هواپیمای اختصاصی به کشورهای همسایه” توضیح دهد؛ تذکری که به گفته وی بی جواب مانده است.
یک روز پیش از این تذکر، روزنامه خراسان از “گزارش اخیر یک نهاد نظارتی” خبر داد که در آن تصریح شده بود، سفر برخی مسئولان دولتی با هواپیمای اختصاصی به کشورهای همسایه طی سال جاری نیز ادامه داشته است.
بر اساس این گزارش، “یکی از مسئولان سیاسی کابینه”، چند هفته قبل در سفری سه روزه به یکی از کشورهای همسایه از این هواپیما استفاده کرده در حالی که در روزهای رفت و برگشت وی، پرواز مستقیم مسافری داشته است.
هواپیمای لوکس
به نظر می آید اشاره روزنامه خراسان به “این هواپیما” هواپیمای ایرباس لوکس و مدرنی باشد که آذرماه ۱۳۸۴ توسط فرانسه به ایران تحویل داده شد.
قرارداد خرید این هواپیما که به منظور استفاده ویژه دولت جمهوری اسلامی خریداری شده بود، در سال ۱۳۸۰ و با نظر مثبت دولت سیدمحمد خاتمی بسته شد اما تا آغاز خدمت آن در دولت، چهار سال طول کشید.
غلامحسین الهام، سخنگوی وقت دولت و از نزدیکان و مشاوران محمود احمدی‌نژاد که این هواپیما را پنجم آذر ۱۳۸۴ از هواپیمایی جمهوری اسلامی تحویل گرفت، در آن هنگام گفته بود که هزینه هنگفت این هواپیما از “کیسه ملت” پرداخت شده که “جز تحمیل هزینه بر بیت المال و ایجاد رفاه، ارزشی ندارد.”
به گفته الهام “حداکثر ۶ ساعت پرواز مستمر، آن قدر سخت نیست که نیاز به این همه تشریفات داشته باشد” و “احمدی نژاد هرگز از اختصاص آن به رئیس جمهور و دولت خرسند نشد.”
وزیر سابق دادگستری گفت که در صورت استفاده از این هواپیما “احمدی‌نژاد دیگر احمدی‌نژاد نیست.”
الهام همچنین خبر داد که رئیس دولت در همان روز تحویل گرفتن هواپیما، به وزیر راه دستور داد تا “برای فروش یا استفاده تجاری از آن در جهت نفع عمومی” اقدام کند.
او در توجیه تحویل گرفتن هواپیمای لوکس ایرباس از فرانسه گفت که این مسئله “برای دولت موفقیت است چون ثروت کشور از حلقوم فروشنده قانون شکن بیرون کشیده شد.”
با وجود این اظهارات، گزارش مستندی درباره سرنوشت این هواپیما، نگهداری و استفاده آن توسط دولت یا دیگر نهادها و مقام های کشور یا حتی فروش آن، همانطور که احمدی نژاد دستور داده بود، وجود ندارد.
با بودجه حوادث غیرمترقبه
محمود احمدی نژاد خود اغلب در سفرهای هوایی از یک فروند بوئینگ ۷۰۷ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی استفاده می‌کند هرچند در آخرین سفرش به نیویورک با یک جامبوجت بوئینگ ۷۴۷ متعلق به هما به آمریکا پرواز کرد.
روزنامه واشنگتن پست بعدا گزارش داد که این هواپیما در مدت اقامت رئیس دولت و همراهانش، در پایگاه هوایی اندروز متعلق به نیروی هوایی آمریکا که در ایالت مریلند قرار دارد، پارک شده بود. هواپیمای ویژه رئیس جمهور ایالات متحده هم در همین پایگاه پارک می شود.
ساده زیستی، پاکدستی اقتصادی، دوری از تجملات و مراقبت از بودجه عمومی کشور که در ایران از آن به عنوان بیت المال یاد می شود، از اصلی ترین شعارها و وعده های محمود احمدی نژاد در هر دو انتخابات ریاست جمهوری سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ بود.
استفاده از هواپیما و پروازهای اختصاصی، مستلزم هزینه بالای اجاره هواپیما است.
غلامحسین الهام اگرچه در سال ۱۳۸۴ دولت خاتمی را به علت بستن قرارداد خرید ایرباس از فرانسه، به باد انتقاد گرفت اما در برابر مصوبه دولت احمدی‌نژاد برای خرید یک فروند ایرباس ۳۲۰ به مبلغ ۴۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۸۹ هیچ موضعی نگرفت.
هیات دولت به ریاست محمود احمدی‌نژاد که به گفته الهام، قرار نبود سوار هواپیمای لوکس بشود، در نیمه دوم سال ۸۹ تصویب کرد که نهاد ریاست جمهوری به طور مستقیم اقدام به خرید هواپیما کند.
در این مصوبه آمده است: “مبلغ چهارصد و پنجاه و هفت میلیارد ریال از محل منابع موضوع ماده (۱۲) قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور و جزء (ب) بند (۹) قانون بودجه سال ۱۳۸۹ کل کشور به منظور تامین قیمت تمام شده یک فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ در اختیار نهاد ریاست جمهوری قرار می گیرد تا برابر قوانین و مقررات مربوط هزینه شود.”
محمدرضا خباز، نماینده مجلس در آن هنگام فاش کرد که بودجه خرید این هواپیما از محل بودجه حوادث غیرمترقبه کشور تأمین شده است.
هواپیمایی ایران؛ از عرش تا فرش
شرکت های هوایی ایران این روزها سخت ترین دوران فعالیت خود را می گذراند. تحریم های بین المللی که سالهاست علیه این صنعت وضع شده، خرید هواپیماهای مدرن و قطعات آنها را تقریبا غیر ممکن کرده است.
شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما) که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ و در دوران حکومت محمدرضا پهلوی تأسیس شد، روزگاری یکی از بزرگترین، امن ترین و سودده ترین خطوط هوایی دنیا بود که از پیشرفته ترین هواپیماهای تولید روز جهان استفاده می کرد و افراد سرشناسی مانند الیزابت تیلور، هنرپیشه مشهور آمریکایی برای افتتاح خطوط پروازی آن به ایران می آمدند.
هم اینک و تحت تأثیر تحریم ها و مدیریت دولتی، کار هما به جایی رسیده که یکی از ضررده ترین شرکت های دولتی ایران است،که اگر چه سهامش در بورس تهران توزیع می شود اما خریداری ندارد و به یکی از پرسانحه ترین خطوط هوایی جهان بدل شده است.
شرکت های هوایی ایران توسط دولت های غربی و بخصوص آمریکا (که پیش از انقلاب به شکل گیری هواپیمایی مدرن در ایران کمک کرد) به همکاری با سپاه پاسداران و برنامه اتمی جمهوری اسلامی متهم هستند.
