در حالی که مسوولان جمهوری‌اسلامی از نمایندگان کشورهای مختلف، برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران دعوت کرده بودند، بسیاری از کشورهای موثر در این پرونده به این دعوت پاسخ مثبت ندادندو حتی بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه عرب نیز از حضور در این گردهمایی خودداری کردند.
پیش از این کشورهایی چون فرانسه، انگلیس، روسیه و چین دعوت جمهوری اسلامی را رد و اعلام کردند که در چنین دیداری حضور نخواهند داشت. هیچ مقامی از آمریکا اما برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران دعوت نشده بود.
جمهوری‌اسلامی اعلام کرده است که سفرا و نمایندگان بیش از ۱۲۰ کشور جهان اکنون درایران به سر می‌برند. این افراد شامل نمایندگانی از جنبش عدم تعهد، رییس گروه ۷۷، سفیر و نماینده اتحادیه عرب در سازمان‌های بین‌المللی هستند. همچنین سفیر ونزوئلا به عنوان میهمان ویژه در این بازدید حضور دارد. علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی که در حال حاضر سرپرست وزارت امور خارجه هم هست، به همراه علی اصغر سلطانیه نماینده جمهوری اسلامی در آژانس، میزبان بازدیدکنندگان هستند.
این در حالی است که اتحادیه اروپا چنین دعوتی را رد کرده و بازدید از مراکز هسته‌ای را کار “بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی” دانسته است. سخنگوی وزارت امورخارجه چین هم پیش از این گفته بود که “نماینده چین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال حاضر در چین به سر می برد و به همین دلیل شرکت در برنامه بازدید از مراکز اتمی ایران برای او دشوار خواهد بود.”
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز با وجود استقبال از این دعوت، چنین در این باره اظهارنظر کرده بود: “مایلم دو نکته را متذکر شوم. اول اینکه چنین بازدیدی نباید به عنوان جایگزینی برای بازرسی آژانس تلقی شود و دوم اینکه چنین بازدیدی و کشورهایی که در آن شرکت می‌کنند نباید به عنوان جایگزینی برای مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ دیده شود.”
این دو کشور در حالی دعوت جمهوری اسلامی را رد کردند که هر دو از متحدان و شرکای اقتصادی حکومت اسلامی محسوب می‌شوند.
اما فیلیپ کراولی، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیزدر این‌باره گفته بود: “ما شرکت نمی‌کنیم و دلیلی هم نمی‌بینیم که دیگر کشورها بخواهند شرکت کنند.” وی دعوت جمهوری‌اسلامی برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای را “ترفند” نامیده و اعلام کرده بود: “فکر نمی‌کنیم هر کسی که بخواهد در این بازدید شرکت کند، چیز مهمی دستگیرش شود.”
حسن نیت برای آغاز مذاکرات
دعوت از اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در حالی صورت گرفته که قرار است اواخر ماه جاری میلادی، نمایندگان جمهوری اسلامی و گروه 5+1 در استانبول مذاکرات خود را از سر گیرند. جمهوری‌اسلامی اعلام کرده هدف از دعوت به بازدید از تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم و مجتمع آب سنگین، برای نشان دادن حسن نیت صورت گرفته است.
علی‌اکبر صالحی، سرپرست وزارت امورخارجه هم گفته “بعید است کشوری مانند ایران تا به امروز در تاسیسات هسته ای خود را به روی دیگران باز کرده باشد”. وی همچنین با انتقاد از کشورهایی که در این دیدار حضور نداشته‌اند،افزوده: “اگر کشورهایی که دعوت ایران را رد کردند امکانات غنی‌سازی و توانمندی ما در تولید آب سنگین و تاسیسات ما را می‌دیدند از دید خود تصور می‌کردند که نوعی به رسمیت‌شناسی فعالیت‌های ماست، از این رو از حضور در تهران استنکاف کردند.”
رامین مهمان پرست، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز گفته دعوت از دیپلمات‌های خارجی در چارچوب همکاری‌های جمهوری اسلامی با آژانس اتمی انجام شده است: “اقدام جدید دعوت از سفرای کشورهای مختلف برای بازدید از تاسیسات هسته ای کشورمان یک بار دیگر حسن نیت ایران را در رابطه با این همکاری و صلح آمیز بودن فعالیت‌های ما نشان می دهد.”
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات اعلام کرده نمایندگان حاضر در این دیدار، با علی اکبر صالحی، سرپرست وزارت خارجه و سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران هم ملاقات خواهند کرد.
این در حالی است که پیش از این گفته می‌شود براساس نامه علی‌اصغر سلطانیه، در این دیدار، نمایندگان با برخی از “مقامات بسیار عالی‌رتبه” دیدار خواهند کرد.
