برانون مدوکس
اعتراض گروه سه نفره رهبران مخالف در برابر نتایج انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته، نشان از آن دارد که جدال پایان نیافته است. این سه چهره که علناً به نتایج اعتراض می کنند، برجسته تر از آن هستند که کنار زده شوند. آنها نحوه مداخله خود را چنان دقیق تنظیم می کنند که در میان هواداران اصلاحات، هم امید و هم خشم را توأمان زنده نگه دارند.
محمد خاتمی رئیس جمهور سابق ایران دیروز خواستار برگزاری همه پرسی درباره میزان رضایت مردم از نتایج انتخابات شد؛ انتخاباتی که با سرعت خیره کننده، احمدی نژاد را مجدداً در قدرت نگه داشت. خاتمی که به عنوان یک اصلاح طلب، سال ها مایه امید اروپا و آمریکا بود؛ به خودی خود دارای وزن چندانی نیست. اما سخنان وی در ادامه نماز جمعه باور نکردنی بود که توسط اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور سابق و چهره شاخص در حیات دینی، اقتصادی و سیاسی ایران برگزار شده بود. رفسنجانی با ابراز تردید نسبت به نتایج انتخابات و توصیف شرایط بحرانی برای جمهوری اسلامی، از روی عمد بارزترین حمله را به نتایج ترتیب کرد. او مقطعی را انتخاب کرد که اعتراضات پس از سرکوب شدید نیروهای انتظامی و دستگیری مخالفان رژیم، فروکش کرده بود و به این ترتیب به از سر گرفتن تظاهرات کمک کرد. احتمالاً او محاسباتی نیز کرده است که رژیم قادر به حمله به وی نیست.
شاید حق با او باشد. آیت الله خامنه ای دیروز سعی کرد چالش رفسنجانی را مهار کند. وی در سخنرانی برای مقامات کشور در اشاره ای آشکار به منتقدان انتخابات، البته بدون آنکه نامی از کسی ببرد، گفت: “نخبگان باید بدانند هر کلامی، رفتاری و یا تحلیلی می تواند به دشمن برای اقدام علیه ملت کمک کند. مردم هرکسی را در هر مقام و موقعیتی که بخواهد جامعه را به سوی ناامنی پیش ببرد، شخصی منفور می دانند. چیزهائی وجود دارد که نباید بر زبان رانده شود. اگر این چیزها را بگوئیم، برعلیه ملت رفتار کرده ایم.”
او می خواهد حرف آخر زده شود و تردیدی وجود نداشته باشد. این حق انحصاری او به عنوان رهبر عالی کشور است. اما در خلال ماه گذشته که وی خود را در پشت سر احمدی نژاد قرار دارد و بر نتایج صحه گذاشت، هزینه گزافی بر روی دست مقام دست نیافتنی اش گذاشت. رفسنحانی در پشت پرده به ارزیابی مشغول است که آیا تعداد کافی از روحانیون در به چالش کشیدن حوزه اختیارات خامنه ای و کنار گذاشتن وی به او ملحق خواهند شد یا خیر. او تا اینجای کار موفق نشده است، اما حتی تلاش در این راستا، در اوائل خرداد ماه به ذهن کسی خطور نمی کرد.
چهره دیگر این گروه سه نفره که نتایح انتخابات را به چالش کشیده، میرحسین موسوی است. این چهره میانه رو و به ظاهر شکست خورده در انتخابات، حتی برخی از طرفدارانش را نیز با نشان دادن تمایل به عهده دار شدن نقش پیشرو در مخالفت ها، شگفت زده کرده است. کنار زده شدن وی به کمکش آمده است: او به هیچ شیوه دیگری نمی توانست به عنوان چهره ای در مقابل رژیم توصیف شود. نامزد شکست خورده دیگر، مهدی کروبی روحانی اصلاح طلب است. ملحق شدن او به موسوی در حرکت اعتراضی روز جمعه نیز حائز اهمیت بود.
هر وقت که به نظر می رسد اعتراضات در حال فروکش کردن است، یک چهره پیشرو برای مردود شناختن نتایج انتخابات به سخن در می آید. این دیگر نبردی نیست که رژیم بتواند در شرایط فعلی با حرف و سخن در آن برنده شود. رژیم تنها می تواند درباره مشروعیت رئیس جمهور قلمفرسائی کند، همانطور که خامنه ای دریافته است حرف آخر را او نمی زند، آن هم فقط به این دلیل که خودش می گوید حرف آخر با اوست.
منبع: تایمز آنلاین- 21 ژوئیه
http://www.timesonline.co.uk/tol/comment/columnists/bronwen_maddox/article6721155.ece
