تازه های کتاب ایران
ماهی که توت فرنگی ها سرخ می شوند: مجموعه داستان
نویسنده: بهاء الدین مرشدی
69ص، تهران: نشر چشمه، 1388، چاپ اول
مجموعه داستان های این کتاب، به لحاظ فرم و ساختار، یک دست و همگون نیستند؛ بعضی از داستان ها هم چون «ماهی که توت فرنگی ها سرخ می شوند»، ساختار و شکلی ساده تر، و بعضی دیگر مانند «دور ریختن بچه همراه با آب لگن»، پیچیدگی های روایی و ساختاری بیشتری دارند. از مهم ترین تکنیک های به کار رفته در داستان های این مجموعه، ساختار داستانی باز است. بسیاری از داستان ها با این ساختار روایت شده اند؛ به این معنی که خواننده در آنها با آغاز و پایان مشخصی روبرو نیست. در حقیقت هدف اصلی داستان در ابهام باقی می ماند. در مجموع، نویسنده در داستان های خود در این کتاب، به وقایع تلخ اجتماعی نظر داشته است؛ وقایعی که در ورای آنها، بی عدالتی و تبعیض های موجود در جامعه، بیشتر منعکس شده است.
تحران 1473: دایرة المعارف ناقص تحران
مؤلفان: نیما دهقانی، محمد علی رمضانپور
تصویرگر: لاله ضیایی
118ص، تهران: نشر شهر، 1388، چاپ اول
این کتاب، مجموعه ای از طنز و کاریکاتور است درباره شهر تهران و جنبه های گوناگون زندگی اجتماعی و فرهنگی در آن. «تحران 1473»، تصویری خیالی و طنزآمیز از شهر تهران در سال 1473 ه. ش است؛ شهری کاملا متفاوت با آن چه شما می شناسید. در مقدمه کتاب می خوانیم:[کتاب حاضر، حاصل پژوهش جمعی از جوانان تحرانی الاصل بالای 18 سالی است که بعد از سال ها سکونت در کره ماه و مریخ (یا یک سیاره دیگر) به وطن اصلی خویش (تحران) بازگشتند تا بیش از پیش با زادگاه اصلی خود آشنا شوند.]
امنیت در دوره رضا شاه
نویسنده: سید مصطفی تقوی
275ص، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1389، چاپ اول
یکی از موارد مهمی که در حوزه مدیریت و پی ریزی جامعه نوین ایران در دوران «رضا شاه» بر آن تاکید می شود، مسئله امنیت است. در پژوهش حاضر، نویسنده به پرسش های اساسی زیر می پردازد: 1- آیا «رضا شاه» طراح و مبتکر توسعه سازمانی نهادهای نظامی و انتظامی و تاسیس ارتش نوین در ایران بود یا مجری آن؟؛ 2- برای تاسیس و توسعه سازمانی ارتش نوین، ملت ایران چه هزینه ای پرداخت و این توسعه چه دستاوردی داشت؟ 3- اصولا هدف نهایی از تاسیس و توسعه نهادهای امنیتی در آن دوران در ایران چه بود؟؛ 4- آنچه از عملکرد این نهادها در حکومت «رضا شاه» روی داد، چه نسبتی با امنیت کشور و ملت داشت؟ نویسنده تلاش می کند با پاسخ به این پرسش ها، تصویر واقع بینانه تری از ماهیت تحولات در دوره «رضا شاه» را ارائه دهد و کارنامه دقیق تری از مقوله امنیت در حکومت او را عرضه کند.
زین دایره مینا: گشت و گذارهای علمی و فرهنگی
نویسنده: محمد جعفر یاحقی
506ص، تهران: انتشارات سخن، 1389، چاپ اول
این کتاب، روایتی از دیده ها و شنیده های نویسنده فرهیخته آن، در سفرهای متعددش در داخل و خارج ایران است. نوشته های این مجموعه، به شهرها و دیدنی های بسیار پرداخته است: از پکن و کلکته و بانکوک و دوشنبه در شرق، تا ونیز و لندن و تورنتو در غرب؛ از طبس و بوشهر و یاسوج در رخوت سالیان، تا اهواز و سوسنگرد در کام جنگ. نویسنده که از استادان برجسته زبان و ادب فارسی است، درباره این مجموعه می نویسد: [هر چه نباشد از دیده ها و شنیده های زیادی در زیر این گنبد مینایی سخن رفته است که بالاخره یکی دوتای آن ممکن است سرسوزن ذوقی را به خود واگرداند…] عناوین بعضی از مقاله ها عبارت انداز: «میراث ادبی و فرهنگی ایران در تایلند»، «قند پارسی در دارالسلام بنگاله»، «یاد کرد تمدن آریایی در تاجیکستان»، «جیحون، رودی که زندگی است»، «شرق شناسی در غرب (تورنتو)»، «کنگره مطالعات آسیایی در بوداپست»، «مسائل قرن بیست و یکم در کنگره مونترال»، «با مصحح شاهنامه در هامبورگ»، «کنگره جهانی سعدی، متن و حاشیه»، «یاد و یاد روزعطار»، «مشهد، شهری با هویتی دوگانه» و «جعفرخان در فرنگ».
تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران: نصرت رحمانی
گفتگو: مهدی اورند
دبیر مجموعه: محمد هاشم اکبریانی
408ص، تهران: نشر ثالث، 1388، چاپ اول
این کتاب، دفتری دیگر از مجموعه «تاریخ شفاهی ادبیات معاصر ایران» است که به زندگی و آثار «نصرت رحمانی» می پردازد. چارچوب اصلی این مجموعه، پرداختن به دوره های مختلف زندگی فرد (کودکی، نوجوانی، جوانی و …) و بیان فعالیت های ادبی، سیاسی و فرهنگی شاعر یا نویسنده است. هدف از این طرح، ارائه گزارشی از زندگی خصوصی، اجتماعی و حرفه ای شخصیت هاست تا منبعی برای تحقیقات جامعه شناسی، روان شناسی و … فراهم آید.
زنان افسانه ای در آثار نظامی گنجه ای
نویسنده: بهروز ثروتیان
464ص، تبریز: انتشارات آیدین، 1389، چاپ اول
در این پژوهش، بیست و نه افسانه یا روایت و افسانه تاریخی درباره زنان بررسی شده است. از این میان، بیست و شش افسانه بزرگ و کوچک را، «نظامی گنجه ای» به مناسبت های گوناگون از خیال خویش ساخته و یا نوشته های دیگران را به خواست دل خود آراسته و بر اساس اندیشه و خیال خویش، برای هدف های خاصی، آرایش و پیرایش هنرمندانه آنها را بر عهده گرفته است. او در قالب این افسانه ها، دیدگاه های فلسفی، روان شناختی، دینی و عرفانی خویش درباره زنان را بازگو می کند.
شنل بزرگ: مجموعه داستان
نویسنده: بهمن معتمدیان
84ص، تهران: نشر چشمه، 1389، چاپ اول
این مجموعه شامل هفت داستان کوتاه است که با دیدگاه غالب اول شخص روایت می شوند. در این داستان ها، نویسنده با تکیه بر روایت ذهنی من راوی، از عناصر داستانی، پدیده های وهمی می سازد. کانون روایت داستان ها، اکثرا درونی است و نویسنده از تقابل هایی چون واقعیت – خیال، مرگ- زندگی و عشق- بی عشقی، برای رساندن بارمعنایی اثر بهره می برد. از بن مایه های مشترک داستان ها، باید به مضمون مرگ اشاره کرد که همه جا حضوری سنگین دارد.
ناسیونالیسم ایرانی
نویسنده: هوشنگ طالع
142ص، لنگرود، انتشارات سمرقند، 1389، چاپ اول
این کتاب در سه گفتار به موضوع ناسیونالیسم به طور عام، و ناسیونالیسم ایرانی به طور خاص می پردازد. در بررسی ناسیونالیسم ایرانی در پژوهش حاضر، ریشه ها و بن مایه ها، جهان بینی و اندیشه، و جلوه های گوناگون تظاهر این ناسیونالیسم در دوره های مختلف، مورد توجه قرار گرفته است.
کردها و فرقه دموکرات آذربایجان: گزارش هایی از کنسولگری آمریکا در تبریز
مترجم: کاوه بیات
196ص، تهران: انتشارات پردیس دانش، 1389، چاپ اول
جنگ سردی که در پی ختم جنگ جهانی دوم تا فروپاشی اتحاد شوروی، بیش از پنجاه سال تحولات جهانی را تحت الشعاع خود قرار داد، چند نقطه شروع مهم داشت. یکی از این نقاط، حوزه تحت اشغال ارتش سرخ در ایران بود که در پاییز 1324، صحنه تشکیل دو حکومت خود مختار در تبریز و مهاباد شد. در آن دوره، مقامات دیپلماتیک ایالات متحده در مقام یکی از طرفین اصلی جنگ سرد، تحولات آن مناطق را به دقت دنبال می کردند. آنچه در کتاب حاضر گردآوری شده، گزارش های کنسولگری آمریکا در تبریز در فاصله دی ماه 1323 تا اسفند 1325 است. این گزارش ها به طور عمده مربوط به مناسبات دو حکومت خود مختار تبریز و مهاباد و تنش های فزاینده میان آنهاست.
