داویده وانوچی
توفان بزرگ، اگرچه هنوز برنخاسته، اما در راه است. در خلیج فارس، در حاشیه محل سکونت مجلل خاندان های سلطنتی سنی مذهب که متحدان آمریکا نیز هستند با اسم رمز “عبور از تنگه” آغاز شده است. همان جا که تهران ممکن است برای بالابردن قیمت نفت و تنبیه کشورهایی که تحریم اش کرده اند، استفاده کند. در تهران می گویند بستن تنگه هرمز که ۴۰ درصد نفت جهان از آن عبور می کند، کاری ندارد.
ایران تا این لحظه فقط تهدید کرده است. علی فدوی، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران گفته است درصورت حمله نظامی به ایران اجازه نمی دهیم یک قطره نفت از تنگه هرمز عبور کند. رقبای ایران مشغول بررسی نقشه دومشان هستند. در ماه های اخیر عربستان خط لوله قدیمی ۱۲۲۰ کیلومتری اش را که در دهه هشتاد توسط صدام و در جریان جنگ ایران و عراق ساخته شده بود، به راه انداخته، و ساخت خط لوله ریاض به سمت دریای سرخ را هم از سر گرفته است. این خطوط که روزانه ۱ ممیز ۶۵ میلیون بشکه نفت از آن عبور می کند در سال ۲۰۰۱ به دلیل اینکه عربستان قصد داشت تولید نفت را کاهش بدهد، دیگر فعال نبود و فقط برای انتقال گاز از آن استفاده می شد.
درحال حاضر شیوخ تصمیم گرفته اند این خط لوله گازی را به خط لوله نفت تبدیل کنند که می تواند ۲۵ درصد صادرات عربستان را پوشش بدهد اما بطور کامل نمی شود روی آن حساب کرد. امارات نیز هفته گذشته، با همین دلیل خط لوله ای که به همین منظور ساخته شده بود، افتتاح کرد. این خط لوله از چاه های نفت ابوظبی تا به پایانه نفتی فجیره در خلیج عمان کشیده شده است: خط لوله ۳۶۰ کیلومتری که همه امارات را دور می زند و طی چهار سال و با صرف هزینه ۳ ممیز ۵ میلیارد دلاری ساخته شده است. این خط لوله از ماه اوت به بهره برداری رسیده است و توانایی ابتدایی آن ۱ ممیز ۵ تا ۱ ممیز ۸ میلیون بشکه در روز است. این دو خط لوله قرار است روزانه ۶ ممیز ۵ میلیون بشکه در روز تولید کنند که ۴۰ درصد نفتی که از تنگه هرمز می گذرد را پوشش می دهد.
بسیاری از تحلیلگران هنوز به احتمال بوقوع پیوستن تهدید های ایران باور ندارند. اول به این دلیل که از این تنگه فقط نفت عبور نمی کند بلکه مایحتاج اولیه ایران نیز از این تنگه می گذرد که بشدت تحت تحریم های اقتصادی قرار دارد و به دلیل بی ارزش شدن ریال در برابر ارز خارجی، نیاز به این مایحتاج بیشتر شده است. دوم اینکه چنین اقدامی با واکنش شدید آمریکا و کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس ربرو خواهد شد.
اخیرا، آمریکا برای آماده شدن در برابر یک درگیری، حضورش را در منطقه افزایش داده است. ناوگان پنجم آمریکا در نزدیکی بحرین از مدت ها قبل حضور دارد. لئون پانه تا، وزیر دفاع آمریکا، اواخر ماه ژانویه تصمیم گرفت ناو قدیمی پانس را جایگزین یک پایگاه بزرگ کند که قادر به پذیرایی از نیروهای نظامی و یک بیمارستان بود. در ابتدا پنتاگون برای این مانور چهار ناو مخصوص را وارد خلیج کرد که به چهار ناتو قبلی پیوستند. بیم اصلی در واقع این است که ایران با استفاده از کشتی های کوچک، تنگه هرمز را بمب گذاری کند.
اوباما با وجود افزایش نیرو- در ماه آوریل جنگنده های اف-۲۲ وارد پایگاه امارات شدند- برخلاف ناتنیاهو قصد حمله به تاسیسات اتمی ایران را ندارد و به کارزار انتخاباتی اش بازگشته است. تمام تحرکات در ماه این دو ماه آخر از تحریم ایران و تشدید آن، تا مانورهای نظامی یک هدف را دنبال می کند و آن جلوگیری از مناقشه است. موشک های واشنگنتن در پایانه دفاعی ارتفاع بالا مستفر شده اند تا در صورت برخورد با ایران، آمادگی کافی را داشته باشند. وال استریت جورنال نوشته است که پنتاگون قصد دارد یک ایستگاه رادار ضد موشک در قطر بسازد که مکمل پایگاه دیگری است که در سال ۲۰۰۸ در ترکیه ساخته شده و پایگاه ضد موشک اسرائیل در صحرای نگف است. قطر برای میزبانی بزرگترین پایگاه هوایی آمریکا در منطقه انتخاب شده است. دولت اوباما نیز این خبر را تکذیب نکرده است.
اما برای درک این نکته که تنش در منطقه به شدت بالا گرفته است باید به موضوع دیگری توجه کرد. روز ۱۶ ژوئیه سربازان یک نفتکش آمریکایی به سمت یک کشتی ماهیگیری هندی در بندر جبل علی در امارات متحده عربی در فاصله سی کیلومتری دوبی حمله کردند. این برخورد بسیار شبیه به اتفاقی است که برای نفتکش ایتالیایی انریکا لکسی در اقیانوس هند اتفاق افتاد و دو مسبب اصلی آن، ماسیمیلیانو لاتوره و سالواتوره جیرونه هنوز در کرالای هند گرفتار قانون هستند. مقامات اماراتی دادگاهی تشکیل دادند که از سربازان آمریکایی طرفداری کرد اما به دلیل تنش های موجود براحتی می شود وجود کشتی های جاسوسی را که از ترس پاسداران ایرانی تردد می کنند، توجیه کرد. کشتی های کوچک موتوری سپاه خطرناک تر هستند. از سوی دیگر حادثه تروریستی اکتبر ۲۰۰۰ در جزیره عدن هنوز از یاد ها نرفته است که طی آن ناو هواپیمابر کول قربانی یک حمله انتحاری شد که طی آن ۱۷ نفر کشته شدند.
لینکیستا، 19 سپتامبر
