با گسترش درگیری های سیاسی در مصر، سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی از دخالت نظامیان مصر در تحولات سیاسی این کشور انتقاد کرد و همزمان همتای مصری وی دخالت های تهران در امور داخلی این کشور را مورد سئوال قرار داد. از سوی دیگر رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم از اخوان المسلمین خواسته برگزاری انتخابات زود رس را بپذیرد و برخی سایت ها و چهره های نزدیک به حاکمیت هم علت سقوط مرسی را بی توجهی وی به حرف های رهبر جمهوری اسلامی دانسته اند.
بحران در مصر روز گذشته پس از آن به اوج رسید که ۴۲ تن از هواداران محمد مرسی ـ– رئیس جمهور برکنار شده ـ– در جریان تظاهرات علیه ارتش کشته شدند؛ رخدادی خونبار که جهان را شگفت زده کرده است. پیش از آن اعضای اخوان المسلمین مقابل مقر گارد ریاست جمهوری، جایی که محمد مرسی در آن محبوس است، تحصن کرده بودند. گفته می شود ارتش پس از آن به روی تظاهر کنندگان آتش گشود که از یک سو در منازل و مقر اعضای اخوان المسلمین اسلحه کشف شده و از سوی دیگرعده ای از آن ها به منظور آزاد سازی رئیس جمهور خلع شده قصد بالا رفتن از دیوار های مقر ریاست جمهوری را داشتند.
ناآرامی ها در مصر از جمعه هفته گذشته با تظاهرات میلیون ها مخالف محمد مرسی در میدان التحریر آغاز شد؛تظاهر کنندگانی که یکصدا خواستار استعفای رئیس جمهوری بودند که یک سال از روی کار آمدنش می گذشت. با این حال مقاومت مرسی در برابر توده های میلیونی، پای ارتش را به منازعه باز کرد تا رئیس جمهور اسلام گرای مصر و جمعی از رهبران اخوان المسلمین را روانه بازداشتگاه کنند.
در همین ارتباط دیروز سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی از روند دستگیری و بازداشت شخصیت‌های کشور مصر ابراز نگرانی کرد. عباس عراقچی صراحتا تاکید کرده که “دخالت نیروهای نظامی در عرصه سیاسی پذیرفته نیست و موجب نگرانی است”
عراقچی بدون آنکه به حضور سپاه و شبه نظامیان بسیج در خیابان های پایتخت برای سرکوب شهروندان سبز پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۸۸ اشاره کند، گفته است: “درگیری و خشونت را به هیچ وجه مجاز نمی دانیم و کشته شدن افراد بی گناه را در هر شکل محکوم می کنیم.”
دخالت نکنید
در مقابل، به گزارش خبرگزاری ایسنا، بدر عبدالعاطی، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه مصر در واکنش به مواضع جمهوری اسلامی در خصوص رخدادهای ۱۰ روز اخیر گفته: “دخالت در امور مصر به شکلی که اظهارنظرهای مسوولان ایرانی نشان می‌دهد، امری است که به لحاظ شکلی و موضوعی غیر قابل قبول است.”
عبدالعاطی درباره به زیر کشیده شدن محمد مرسی از سوی ارتش مصره چنین توضیح داده است: “آنچه امروز از تحولات سیاسی در مصر شاهدیم، نتیجه خواست ملت مصر است که میلیون‌ها تن از شهروندان به شکل روشن و آشکاری از سی‌ام ژوئن آن را بیان می‌کنند.”
همزمان رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاسی خارجی مجلس جمهوری اسلامی نیز روز گذشته از گروه اخوان المسلمین خواست تا “انتخابات زود رس” را بپذیرد. علاالدین بروجردی که با شبکه ماهواره ای العالم گفتگو می کرد بازداشت رهبران اسلام گرای مصر را “عامل محرک” برای حضور هوادارانشان در صحنه خوانده اما متذکر شده است: “اما اخوان نیز باید انتخابات زودرس را قبول کند، کار مشکلی است اما تنها راه تفاهم است چون استمرار وضعیت موجود به ضرر مصر و منطقه است.”
این در حالی است که وزیر دفاع مصر که فرماندهی ستاد نیروهای مسلح ارتش را نیز عهده دار است گفته اخوان المسلمین و دیگر گروه های اسلام گرا ـ– به جز حزب سلفی نور ـ– حق شرکت در انتخابات زودرس را نخواهند داشت.
دلیل سقوط مرسی
در همین حال مشاور امور بین‌الملل رئیس مجلس اشتباه اصلی مرسی را “گوش ندادن” به “رهنمود” های آیت الله خامنه ای دانسته است. حسین شیخ الاسلام در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به علل سقوط دولت محمد مرسی در مصر گفته است: “رهبر انقلاب رهنمودهایی را برای موفقیت مرسی در خطبه‌های نماز جمعه بیان کردند که اگر مرسی به این فرمایشات توجه می‌کرد اینچنین دولت خود را از دست نمی‌دادند.”
شیخ الاسلام با اشاره به مواضع رهبر جمهوری اسلامی در دو نماز جمعه در سال ۸۹ و ۹۰، اشتباهات مرسی را دریافت پول از قطر و عربستان و همچنین تعامل با اسرائیل توصیف کرده است.
وی ادامه داده: “(محمد مرسی) سفیر جدید مصر را با استوارنامه‌ای که معمولا میان دو کشور برادر رد و بدل می شود، روانه اسرائیل کرد. مرسی این نصیحت رهبری را گوش نکرد و نتیجه ای که می‌بینیم حاصل شد.”
این در حالی است که رهبر جمهوری اسلامی وقایع پس از بهار عرب در خاورمیانه و به ویژه مصر را “بیداری اسلامی” خوانده بود و حامیان وی در ایران نیز پیروزی اسلام گرایان در مصر را نشانه اقبال عمومی جامعه مصر به حضور اسلام در سیاست و الگو برداری از انقلاب سال 57 توصیف کرده بودند.
طیف های متعدد بیداری اسلامی
در همین ارتباط دیروز سایت جهان نیوز با انتشار مقاله ای به اظهارات رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرد و نوشت: “بدون انزجار از دشمنان امت اسلامی نمی‌توان اسلامگرا ماند. بیداری اسلامی در چنین پویشی لاجرم به کمال خواهد رسید. هدف دشمنان خسته و فرسوده کردن ملت‌های بیدار شده است تا سرانجام خانه‌نشینی پیشه کنند و کار را به ژنرال‌ها و دیکتاتورها یا سکولارها- حاکمان نیابتی غرب- بسپارند.”
نویسنده با اشاره به “طیف بندی های” بیداری اسلامی به ترکیه و مصر اشاره کرده و نوشته است: “مشخصا درباره دولت اردوغانی و دولت مرسی می‌توان گفت که این دو نه تنها مرزبندی روشنی در برابر استکبار آمریکا و اسرائیل ایجاد نکردند بلکه بعضا در موضوعاتی مانند سوریه و جنبش حزب‌الله لبنان و فلسطین، عصای دست جبهه استکبار شدند. این اتفاق با وجود مواضع ضد صهیونیستی در گذشته رخ داد.”
در حالی که تهران در دو سال گذشته اصرار بر ماندن دیکتاتور سوریه به هر قیمتی داشته، محمد مرسی رئیس جمهور مصر نه تنها خواستار عزل بشار بلکه محاکمه همتای سوری خود به اتهام “جنایت جنگی” شده بود. رئیس جمهور مصر گفته بود: “بشار اسد باید برود و به خاطر جنایات جنگی به پای میز محاکمه کشیده شود.”
روابط تهران و قاهره پس از آنکه انور سادات پیمان صلح میان مصر و اسرائیل را امضا کرد، تیره و همزمان با پناه دادن به محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۸ قطع شد. آیت الله خمینی در آن زمان از رئیس جمهور وقت مصر با عناوینی چون “حیوان” و “بیمار روانی” یاد کرده بود.
با این حال ناظران می گویند در حالی که تهران امید داشت پس از پیروزی اسلام گرایان در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری مصر، جاده برقراری روابط دوستانه با مهمترین کشور عربی در شاخ آفریقا هموار شود، اما همدستی آشکار تهران با دولت بشار اسد برای سرکوب مخالفان سوری، و همچنین دخالت در امور داخلی بحرین و یمن باعث شده دولت اخوان المسلمین نیز همچون دولت حسنی مبارک به داشتن ارتباط تنگاتنگ با جمهوری اسلامی بدبین باشد.
