مصاحبه زنده محمود احمدی نژاد با شبکه اول تلویزیون جمهوری اسلامی در شامگاه شنبه دوم دی ماه، آخرین گفت و گویی بوده که تاکنون میان او با مرتضی حیدری انجام شده است.
مرتضی حیدری، مجری باسابقه و مشهور سیمای جمهوری اسلامی که بیشتر با اجرای برنامه “گفت و گوی ویژه خبری” در شبکه دو شناخته می شود، تقریبا از ابتدای روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد در سال 1384 به عنوان مجری مصاحبه های زنده رئیس جمهور با تلویزیون انتخاب شد.
او در طول این هشت سال، بارها و بارها در فرصت هایی حدودا یک ساعته بر روی یک صندلی در مقابل احمدی نژاد نشست و سوال های خود را درباره موضوعات مختلف، اکثرا با محوریت مسائل اقتصادی، از رئیس دولت مطرح کرد.
با وجود این سابقه، مصاحبه های حیدری با احمدی نژاد و نحوه انجام آنها به خصوص چند مصاحبه آخر، انتقادهای زیادی را به دنبال داشته است. سایت های خبری داخل کشور که منتقد دولت به شمار می آیند پس از هر مصاحبه از این دست، مطالبی را در انتقاد از انفعال و بی اثری حیدری در برابر احمدی نژاد منتشر کرده اند و خوانندگان این سایت ها هم در نظراتی، اوج عصبانیت “قابل انتشار” خود را از این مسئله ابراز می کنند.
ضعف و خنثی بودن حیدری در مصاحبه های مختلف با احمدی نژاد آنقدر مشهود بوده که حتی صدای یکی از نویسندگان روزنامه کیهان را هم در آورده است.
تقی دژاکام در مطلبی که آن را در وبلاگ شخصی خود منتشر کرد و البته شش سال پس از مصاحبه های فرمایشی و بی خاصیت صدا و سیما با احمدی نژاد از مجری مشهور تلویزیون پرسید که آیا قبل یا در حین کار در صدا و سیما، کلاس های خبرنگاری و مصاحبه را هم گذرانده یا نه؟
او سپس به کنایه افزود که “مشخص نیست حیدری خبرنگار صدا و سیما است یا نهاد ریاست جمهوری” و به او خاطر نشان کرد که “یک مصاحبه گر حرفه ای هیچ وقت برای هیچ کس حتی اگر آن شخص رئیس جمهور باشد نباید برای هر کلمه ای که می شنود سرش را به نشانه تأیید تکان بدهد، باز هم حتی اگر با همه حرف های مصاحبه شونده موافق باشد.”
نویسنده روزنامه کیهان همچنین از حیدری خواست سعی کند برای اینکه “حداقل حفظ ظاهر هم شده باشد” از سوی جایی که حقوق می گیرد، چند سؤال چالشی هم در چنته داشته باشد تا مصاحبه خیلی خشک و رسمی نباشد و خدای نکرده مردم و بینندگان تصور نکنند برنامه ریزان یا تهیه کنندگان برنامه، متن کامل سؤالات را از پیش با او هماهنگ کرده اند که هیچ انتقاد و چالشی مطرح نمی شود.
دژاکام خطاب به مجری مصاحبه های تلویزیون با احمدی نژاد افزود که “این برای آبروی خود شما هم خیلی خوب نیست؛ ضمن اینکه حقوقتان هم حلال می شود.”
از این دست انتقادات به عملکرد مرتضی حیدری در مصاحبه های تلویزیونی با احمدی نژاد در سایت های نزدیک به حکومت زیاد دیده می شود.
سایت انتخاب نقش این مجری تلویزیون را به “تکان دهنده سر” در برابر رئیس دولت تقلیل داده و نوشته که او در مصاحبه هایش با “طرح سئوالات کلی، ساده و غیرچالشی، عامدانه اجازه می دهد احمدی نژاد مصاحبه را به سادگی بچرخاند و آنچیزی را بگوید که می خواهد و نه آنکه مردم می خواهند.”
سایت کلمه، خنده های حیدری در مصاحبه های متعدد با احمدی نژاد را “چندش آور” توصیف کرده و امیر دبیری مهر، از مجریان پیشین صدا و سیما هم “انفعال محض و حالت بدنی کرنش‌وار و لبخند ملیح” همکار سابق خود را برای مخاطب “چندش‌آور” دانسته است.
در این میان تعدادی از سایت های خبری هم دست داشتن این مجری در برخی پروژه های اقتصادی با نزدیکان دولت را دلیل این ضعف در مصاحبه ها دانسته اند هرچند مطابق انتظار، حیدری این اخبار را تکذیب کرده است.
اما مسئله ای که توسط مرتضی حیدری نه تنها هرگز تکذیب نشد بلکه تأیید هم شد، انفعال و بی اثری او در برابر رئیس دولت است.
مجری مشهور سیما در گفت و گویی که با شماره اخیر مجله تجارت فردا داشته، با اذعان به انتقادات زیادی که به او شده، از عملکرد خود در مصاحبه هایی که با احمدی نژاد داشته دفاع کرده است.
او در سخنانی که سایت بازتاب آنها را “ماله کشی” توصیف کرده، گفته که چالش او به عنوان مصاحبه کننده با احمدی نژاد در مقام ریاست جمهوری درست نیست.
حیدری در این خصوص توضیح داده که “این روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها، نمایندگان مجلس و صاحب‌نظران سیاسی و اقتصادی هستند که می‌توانند پاسخ های داده شده را نقد کنند” و افزوده که “از یک مصاحبه یک ساعت و نیمه، انتظار بیش از این نمی‌شود داشت.”
مجری مصاحبه های زنده تلویزیون با احمدی نژاد در دفاع بیشتری از عملکرد خود گفته “ظرفیت اینگونه مصاحبه ها همان قدر است که سوالاتی را مطرح کنیم و ایشان {احمدی نژاد} جواب دهند و در واقع ایشان برای اقناع افکار عمومی پا به این مصاحبه ها می گذارند. حال اگر افکار عمومی قانع نشد معلوم است که ایشان پاسخ‌هایشان قانع کننده نبوده و این کفایت می‌کند. ما که قرار نیست خدای نکرده به شخصیت حقیقی و یا حقوقی رئیس‌جمهور تعرض کنیم چون ایشان پاسخ هایش را در این گفت وگوها می‌دهد و این جامعه است که باید قضاوت کند.”
مرتضی حیدری برای توجیه نحوه مصاحبه های خود با احمدی نژاد از مغالطات و دروغ های فراوان دیگری هم استفاده کرده است. مثلا اینکه “کار من مصاحبه است نه مناظره” یا اینکه “ما باید شرایط حساس جامعه را در نظر بگیریم” و یا “رسانه ملی به هیچ عنوان حق قضاوت ندارد.”
او در بخشی از این سخنان خود به وضوح مشخص کرده که در قسمتی از مصاحبه اخیرش با احمدی نژاد، می توانسته از او بپرسد که چرا بر خلاف چندین بار وعده رئیس دولت مبنی بر پایین آمدن نرخ ارز، این اتفاق رخ نداده و افزایش هم داشته است؟ اما از خبرنگار مجله تجارت فردا پرسیده “این چالش چه نتیجه مثبتی می تواند برای اقتصاد کشور و جامعه داشته باشد؟”
تعداد استدلال ها و سوالاتی که می توان در رد دفاعیات مرتضی حیدری از خود ارائه کرد چه از منظر اصول ژورنالیسم و چه از نظر منطقی، آنقدر زیاد است که در طاقت این نوشته نیست اما در تنها یک نمونه می توان از ایشان پرسید اگر قرار بود این سئوالات از پیش نوشته شده ، بدون هیچ پرسش چالشی و ثانویه خدمت جناب احمدی نژاد تقدیم شود، دیگر چه نیازی به حضور جنابتان در مصاحبه ها بود؟
از سوی دیگر ضعف خبرنگار و مصاحبه کننده مجله تجارت فردا در گفت و گو با مرتضی حیدری نیز باعث شده تا توجیهات و ماله کشی های این مجری صدا و سیما بدون چالش خاصی به مخاطب ارائه شود و اینگونه به نظر بیاید که هیچ پاسخ حرفه ای و منطبق با اصول جهان‌شمول روزنامه نگاری برای این توجیهات وجود ندارد.
مرتضی حیدری با عملکردی که در گفت و گوهای زنده تلویزیونی با محمود احمدی نژاد داشته و توضیحاتی که در دفاع از این کارنامه داده، الگویی از یک خبرنگار و مصاحبه کننده غیر حرفه ای، منفعل و بی اثر را از خود به نمایش گذاشته است.
خبرنگار و مصاحبه کننده ای که به هر دلیلی، فرصت های استثنایی برای نشان دادن تناقض ها، دروغگویی ها و ناکارآمدی های یک رئیس جمهور منحصر به فرد در تاریخ ایران را به افکار عمومی و ناظران از دست داد.
حیدری در تمام مصاحبه های خود با احمدی نژاد در بهترین حالت صرفا حجمی بود که روی صندلی مقابل رئیس دولت را اشغال کرده و رفتار و عملکردش بر خلاف آنچه بیان کرده، هیچ تناسبی با وظایف و عملکرد خبرنگاری که وظیفه حرفه ای و اخلاقی اش، نمایندگی افکار عمومی در برابر ارباب قدرت به خصوص از نوع دروغگو و ریاکار آن است، نداشته است.
شاید بتوان دلیل اصلی این مسئله را در آخرین پاراگراف مصاحبه او با مجله تجارت فردا دانست. آنجا که می گوید: “خوشحالم که این موقعیت را داشته ام که همیشه با ایشان {احمدی نژاد} گفتگوهای مفصل زنده تلویزیونی داشته باشم. ازحسن ظن ایشان و اعتماد مدیران سازمانم برای این موقعیت هم سپاسگذارم. امیدوارم و تلاش خواهم کرد این موقعیت برای من در زمان روسای جمهور و روسای قوای آینده هم حفظ شود.”
مرتضی حیدری تنها نگران “موقعیت” خود است.